ANALISIS POLITIK LUAR NEGERI POLITIK LUAR NEGERI INDONESIA PADA MASA DEMOKRASI TERPIMPIN : STUDI KASUS OPERASI PEMBEBASAN IRIAN BARAT DAN POLITIK KONFRONTASI DENGAN MALAYSIA TINGKAT ANALISIS INDIVIDU Oleh : Agus Subagyo, S.IP.,M.SI FISIP UNJANI - 2011
OPERASI PEMBEBASAN IRIAN BARAT DARI BELANDA
Gambar. 1.4. Peta Pembagian Wilayah Oleh Inggris, Belanda, Dan Jerman Sumber: Hasil Capture Google Eart, Oleh John Anari
ALUR CERITA SINGKAT PEMBEBASAN IRIAN BARAT INDONESIA MERDEKA 17 AGSTS 1945 OPERASI TRIKORA 19 DES 1961 PERSETUJUA N NEW YORK 15 AGSTS 1962 PEPERA 1969 INDO MASUKKAN PAPUA BARAT SBG WIL INDO BELANDA MENOLAKNYA BELANDA BRENCANA MERDEKAKAN PAPUA BARAT THN 1970 SOEKARNO LKKN OPERASI TRIKORA SOEKARNO BENTUK KOMANDO MANDALA SOEHARTO SBG PANGLIMA KOMANDO MANDALA PAPUA BARAT DISERAHKAN KPD UNTEA UNTEA AKAN SERAHKAN PAPUA BARAT KE INDONESIA INDONESIA HRS SELENGGARKA N PEPERA PEPERA MENUNJKKN MAYORITAS MASY PAPUA INGIN GABUNG DGN INDONESIA PAPUA BARAT MENJADI PROPINSI INDONESIA KE-26 PAPUA BARAT BERUBAH MENJADI IRIAN JAYA
Mengapa Soekarno melaksanakan Operasi Trikora membebaskan Irian Barat dari penjajahan Belanda? Teori Persepsi Versi Ole R Holsti Keputusan luar negeri dipengaruhi oleh persepsi dari aktor pengambil kebijakan tentang fakta yang dilihat (das sein) dikaitkan dengan nilai yang dianut (das sollen). FAKTA Belanda tetap kuasai Irian Barat dan tdk mau serahkan ke Indonesia NILAI Soekarno menganut sistem keyakinan anti penjajah, anti kolonialisme, pro kebebasan/kemerdekaan PERSEPSI Belanda sbg penjajah, kolonialis, imperialis, yg hrs diusir dari wil Irian Barat KEPUTUSAN Soekarno menetapkan kebijakan operasi trikora membebaskan Irian Barat
Mengapa Soekarno sangat benci terhadap kolonialisme Belanda? Teori Ideosinkretik Versi James Rosennau proses pembuatan kebijakan luar negeri dipengaruhi oleh, antara lain, faktor ideosinkretik. Ideosinkretik adl sistem nilai, keyakinan, citra, yang dimiliki oleh seseorang sehingga mempengaruhi /mentraumatisasi sikap, perilaku, dan tindakannya terhadap suatu fenomena /obyek tertentu Soekarno sangat benci terhdp kolonialisme Belanda krn selama hidupnya ia merasakan betapa kejam, keji, dan biadabnya Belanda yang menyiksa masy Indo scr tdk manusiawi. Soekarno merasakan semacam traumatis scr psikologis selama hidupnya krn diasingkan, dikucilkan, dipenjarakan shg muncul sikap dendam membara thdp Belanda.
POLITIK KONFRONTASI DENGAN MALAYSIA
ALUR CERITA SINGKAT KONFRONTASI DGN MALAYSIA MALAYSIA MERDEKA 31 AGTS 1957 PEMBENTUKAN PERSEKUTUAN MALAYSIA 16 SEPT 1963 INDONESIA LANCARKAN POLITIK KONFRONTASI 1963-1966 KONFERENSI BANGKOK 28 MEI 1966 DIBERI KEMERDEKAAN OLEH INGGRS WILAYAHNYA DI SEMENANJUNG MALAYA SAJA BLM TERMASUK WIL SABAH & SERAWAK INGGRIS KELUAR DARI ASTENG JAJAHANNYA, SPT SABAH, SERAWAK, & SINGAPURA DIGABUNG DGN MALAYSIA LAHIRLAH FEDERASI MALAYSIA SINGAPURA KELUAR 9 AGSTS 1965 SOEKARNO TTPKN OPERASI DWIKORA LANCARKAN SERANGAN KE MALAYSIA MALAYSIA DIBANTU INGGRIS, AUSTRALIA, SELANDIA BARU KORBAN JIWA INDO 300, MALAYSIA 239. MELETUS G330S/PKI SOEKARNO JATUH, MUNCUL PENGGANTINYA SOEHARTO SOEHARTO KRG BERNIAT LANJUTKAN KONFRONTASI LKKN DIALOG /KONFERENSI DI BANGKOK UTK AKHIRI KONFRONTASI
Mengapa Soekarno melaksanakan politik konfrontasi dengan Malaysia? Teori Persepsi Versi Ole R Holsti Keputusan luar negeri dipengaruhi oleh persepsi dari aktor pengambil kebijakan tentang fakta yang dilihat (das sein) dikaitkan dengan nilai yang dianut (das sollen). FAKTA Inggris menyerahkan sabah, serawak, singapura ke persekutuan malaya shg muncul Federasi Malaysia NILAI Soekarno menganut sistem keyakinan bahwa Inggris adlh penjajah, kolonialis, imperialis Barat PERSEPSI Federasi Malaysia dipersepsikan Soekarno sbg boneka / antek2 Inggris di Asteng KEPUTUSAN Soekarno menetapkan kebijakan operasi dwikora/konfrontasi /ganyang Malaysia
Mengapa Soekarno sangat benci terhadap imperialisme /kolonialisme Inggris? Teori Ideosinkretik Versi James Rosennau proses pembuatan kebijakan luar negeri dipengaruhi oleh, antara lain, faktor ideosinkretik.. Ideosinkretik adl sistem nilai, keyakinan, citra, yang dimiliki oleh seseorang sehingga mempengaruhi /mentraumatisasi sikap, perilaku, dan tindakannya terhadap suatu fenomena /obyek tertentu Soekarno meyakini bahwa Inggris adl negara barat, yg berasal dari eropa, yg sama saja dgn belanda, yg mlkkn penjajahan di wil Asteng. Soekarno meyakini bahwa Inggris mrpkn bagian blok barat/kapitalis/liberalis/imperalis/teman AS. Soekarno mencitrakan kolonialis Inggris akan mengepung wil Indonesia dgn membentuk boneka Malaysia
Pidato Soekarno tentang Politik Ganyang Malaysia Kalau kita lapar itu biasa Kalau kita malu itu juga biasa Namun kalau kita lapar atau malu itu karena Malaysia, kurang ajar! Kerahkan pasukan ke Kalimantan hajar cecunguk Malayan itu! Pukul dan sikat jangan sampai tanah dan udara kita diinjak-injak oleh Malaysian keparat itu Doakan aku, aku kan berangkat ke medan juang sebagai patriot Bangsa, sebagai martir Bangsa dan sebagai peluru Bangsa yang tak mau diinjakinjak harga dirinya. Serukan serukan keseluruh pelosok negeri bahwa kita akan bersatu untuk melawan kehinaan ini kita akan membalas perlakuan ini dan kita tunjukkan bahwa kita masih memiliki Gigi yang kuat dan kita juga masih memiliki martabat. Yoo...ayoo... kita... Ganjang... Ganjang... Malaysia Ganjang... Malaysia Bulatkan tekad Semangat kita badja Peluru kita banjak Njawa kita banjak Bila perlu satoe-satoe!
PETA KEKUATAN DI ASIA TENGGARA 15 KAMBOJA PDDK : 13,8 JT PDB : US$ 6,6 M GAR HAN : US$ 0,123 M (1,4 %PDB) Tentara : 75 ribu Pers MYANMAR PDDK : 46.986.558 PDB : US$ 75 M GAR HAN : US$ 6,2 M (6 %PDB) Tentara : 350 ribu Pers LAOS PDDK : 6.368.141 PDB : US$ 2,9 M GAR HAN : US$ 0,014 M (0,4 % PDB) Tentara : 25.600 Pers VIETNAM PDDK : 84.402.576 PDB : US$ 61,1M GAR HAN : US$ 3,4 M (6,3 % PDB) Tentara : 412 ribu Pers THAILAND PDDK : 64.631.502 PDB : US$ 207 M GAR HAN : US$ 2,2 M (1,9 %PDB) Tentara : 190 ribu Pers MALAYSIA PDDK : 24.385.136 PDB : US$ 143 M GAR HAN : US$ 3,208 M (2,2 %PDB) Tentara : 80 ribu Pers SINGAPURA PDDK : 4.492.720 PDB : US$ 132 M GAR HAN : US$ 10,05 M (7,6 %PDB) Tentara : 50 ribu Pers INDONESIA PDDK : 231.820.879 PDB : US$ 346 M GAR HAN : US$ 3,6 M (0,79 % PDB) Tentara : 250 ribu Pers PDDK PDB GAR HAN Tentara BRUNEI : 0,37JT : US$ 6 M : US$ 0,36 M (6 %PDB) : 5.600 Pers PHILIPINA PDDK : 89.468.677 PDB : US$ 118 M GAR HAN : US$ 0,9 M (1,1 % PDB) Tentara : 66.000 Pers
KERJASAMA ANTAR LEMBAGA Sekian & Terimakasih 20