Undak Usuk Basa. (speech level) Drs. Dede Kosasih, M.Si.

Ukuran: px

Mulai penontonan dengan halaman:

Download "Undak Usuk Basa. (speech level) Drs. Dede Kosasih, M.Si."

Farida Kusuma
6 tahun lalu
Tontonan:

1 Undak Usuk Basa (speech level) Drs. Dede Kosasih, M.Si.

2 Sajarah Undak usuk basa Sunda Para ahli basa Sunda sapamadegan yén ayana undak usuk basa Sunda téh dipangaruhan ku kabudayaan Jawa (Mataram) dina abad ka 17 anu tembres asup kana kabudayaan Sunda. Undak usuk/panta-pantana atawa tumpa-tumpana basa (speech levels).

3 Wangenan Undak-usuk Basa Undak-usuk basa Sunda téh nyaéta sistem ngagunakeun variasi basa Sunda anu aya patalina jeung kakawasaan, kalungguhan, kaakraban, sarta patalina antara kaayaan nu nyarita, nu diajak nyarita, jeung nu dicaritakeun, nu tujuana pikeun silih hormat jeung silih ajenan antar manusa.

4 Tahapan Undak-usuk Basa Sunda 1. D.K.Ardiwinata tina buku Elmoening Basa Sunda I (1916:10-13) ngabagi UUBS jadi 6 tingkatan : Basa lemes pisan (basa luhur) Basa lemes biasa Basa lemes keur sorangan Basa Sedeng Basa Songong biasa Basa songong paranti nyarekan atawa cohag pisan

5 2. Numutkeun R.I.Adiwidjaja dina bukuna Adegan Basa Sunda (1951:54-58), UUBS téh aya 6 tahapan: Basa Cohag Basa Kasar Basa Panengah Basa Sedeng Basa Lemes Basa luhur

6 3. M.I.Prawira Winata jeung Soema Wisastra ngabagi UUBS jadi lima tahapan: Basa Luhur Basa Menak Basa Sedeng Basa Somah Basa Kasar atawa Basa Goreng 4. R.I.Buldan Djajawiguna ngabagu UUBS jadi lima panta: Basa cohag atawa Basa Kasar Pisan Basa Wajar atawa Basa Loma Basa Panengah Basa Sedeng Basa Lemes

7 5. Nurutkeun Taufik Faturohman, UUBS dibagi jadi tilu tahapan: Basa Lemes Basa lemes pisan Basa lemes biasa Basa Sedeng Basa Sedeng Ngabasakeun sorangan Basa panengah Basa Kasar Basa kasar ka sahandapeun Basa kasar pisan 6. R.Momon Wirakusumah,spk, ngabagi UUBS jadi lima bagian: Basa Cohag Basa Kasar (Basa Wajar atawa Basa Loma) Basa Panengah Basa Sedeng (Basa lemes pikeun nu ngahormat)

8 7. Numutkeun Coolsma, UUBS dibagi jadi lima bagian: Basa Kasar Pisan atawa Cohag Pisan Basa Kasar Basa Sedeng atawa Basa Panengah Basa Lemes atawa Basa Kawi Basa Lemes Pisan 8. Adang S, dina bukuna Tatakrama (Undak-usuk) Basa Sunda (1990:3-5) ngabagi undak-usuk basa Sunda jadi opat tahapan: Basa Kasar Pisan (Cohag) Basa Kasar (Wajar atawa Loma) Basa sedeng Basa Lemes

9 9. Numutkeun Badi Rahayu Tamsyah, UUBS dibagi 6 tahapan: Basa Kasar Basa Sedeng Basa Lemes Basa Lemes Pisan Basa Kasar Pisan Basa Panengah 10. Numutkeun Yayat Sudaryat dina bukuna Pedaran Basa Sunda (1991: ), wangun tatakrama basa Sunda atawa UUBS ngawengku tilu rupa: Basa Lemes (Hormat) Basa lemes keur sorangan Basa lemes keur ka batur Basa Wajar (Loma) Basa Kasar

10 Basa Lemes Basa lemes sok biasa disebut ogé basa lemes ka batur. Dilarapkeun pikeun nyarita ka nu saluhureun; jeung pikeun nyaritakeun nu saluhureun boh pangkatna, boh kalungguhanana, boh umurna. Basa lemes ogé dipaké ka jalma nu can wanoh atawa loma. Conto : Pun bapa kasawat abot angkéng. Basa Lemes Pisan Dipake pikeun ngahurmat jeung ngajenan ka jalma anu pangkat jeung kalungguhanana dipandang luhur pisan atawa tingkat pangagung. Conto: Tah éta Pa Wakil Peresiden téh anu linggih kiwaeun Pa Gupernur.

11 Basa Sedeng Basa sedeng sok disebut ogé basa lemes keur ka sorangan, nyaéta basa anu dilarapkeun keur ka diri sorangan upama nyarita ku basa lemes; atawa pikeun nyaritakeun sasama ka saluhureun. Salian ti éta, basa sedeng ogé sok dipaké nyarita jeung jalma nu can wanoh atawa loma lamun nu ngajak nyaritana ngagunakeun basa lemes. Conto : Abdi téh ical geulang kamari, ceuk Enong ka Bu Euis Basa Panengah Basa panengah dipaké pikeun nyarita ka jalma nu sahandapeun pangkatna jeung kalungguhanana, tapi umurna mah saluhureun. Di paké ogé pikeun nyaritakeun nu lian upama nu diajak nyaritana téh ngagunakeun basa lemes, tur nu dicaritakeunana sahandapeun pangkat jeung kalungguhanana, tapi saluhureun umurna upama dibandingkeun jeung nu nyarita katut nu diajak nyaritana.

12 Basa Kasar Basa kasar disebut ogé basa loma. Digunakeun ka sasama, ka babaturan nu geus loma. Salian ti éta (bareto mah) sok dipaké ogé pikeun nyarita ka jalma sahandapeun kalungguhanana, pangkatna, umurna; atawa pikeun nyaritakeun jalma nu sahandapeun upama nudicaritakeun téh sahandapeun nu diajak nyarita. Conto : Cing, cuang angkat ku kuring, ceuk Dadan kadudi Basa Kasar Pisan Basa kasar pisan sok disebut ogé basa cohag. Sok dipaké ku nu keur ambek atawa nu paséa, pikeun maksud ngahina atawa ngécé. Tapi umumna mah basa kasar pisan téh sok dilarapkeun ka sato. Sabab upama dilarapkeun ka jalma bakal karasa pisan kasarna jeung garihalna. Conto : Saha atuh nya anu ngagubug buku téh? Dadan ambek

13 Wanda Undak usuk basa Sunda Undak usuk basa Sunda Wanda kahiji Undak usuk basa Sunda (UUBS) wanda kahiji nyaéta UUBS anu basa kasar, basa sedeng, jeung basa lemesna teu sarua. Conto: balik (BK)-wangsul(BS)-mulih (BL)-mantog(BKP)-mulang(BP) Undak usuk basa Sunda wanda kadua Undak usuk basa Sunda kadua nyaéta UUBS nu basa kasarna béda, tapi basa sedeng jeung basa lemesna sarua. Conto: halangan (BK)-pambengan(BS)-pambengan (BL) Undak usuk basa Sunda wanda katilu UUBS wanda katilu nyaéta UUBS nu basa kasar jeung basa sedengna sarua, tapi basa lemesna béda. Conto: adi (BK)- adi (BS)- rai (BL)

dokumen-dokumen yang mirip

KEMAMPUAN MENGGUNAKAN UNDAK USUK BAHASA SUNDA DALAM MENULIS PERCAKAPAN SISWA KELAS VII A SMP NEGERI 1 KUTAWALUYA TAUN AJARAN 2013/2014

DANGIANG SUNDA Vol. 2 No. 2 Agustus 2014 1 KEMAMPUAN MENGGUNAKAN UNDAK USUK BAHASA SUNDA DALAM MENULIS PERCAKAPAN SISWA KELAS VII A SMP NEGERI 1 KUTAWALUYA TAUN AJARAN 2013/2014 Iik Ikmaliyah 1), Dingding