Масжид Ал-Ансордаги Ақидаи Таҳовийя дарсларининг (PDF) шаклидаги китобдан ҳар ҳафталик дарслар.

Transkripsi

1 1 Масжид Ал-Ансордаги Ақидаи Таҳовийя дарсларининг (PDF) шаклидаги китобдан ҳар ҳафталик дарслар. 1 - Дарс.

2 2 Муқаддима (Кириш Қисми) Ақийда илми энг ҳимматли, карамли ва инсонга ҳаводан ҳам керакли илмлардан бири бўлганлиги учун, ҳар бир Мусулмонга ушбу илмни ўрганиш фарзи айндир. Ҳатто намоз-закоту-рўза ва ҳаждан олдин турадиган илмдир. Шунинг учун Аллоҳу-Расули, саҳобалар ва уларга эргашган барча уламолар ва Илм Масканлари биринчи бўлиб толиби илмларга Ақийда илмларидан дарсликлар ўтказишган. Аллоҳнинг тавфиқи билан биз ҳам ўқиётган Исломий илм даргоҳларида ушбу Ақийда дарсларини ва хоссатан Таҳовия Ақидасини ўрганган бўлдик Алҳамдулиллаҳ. Аммо биз ўзимиз ҳам толиби илм бўлганимиз учун баъзи хатокамчиликлар бўлиб қолca, олдиндан маъзур тутасизлар. Дарсларни асл Араб матнларидан эмас балки аҳли илмларнинг Ақидаи Таҳовияни Ўзбек тилига таржима қилган китоблардан ўтамиз. Сабаби ўзимнинг ҳам ва ушбу жамотадаги кўпчилик биродар ва опа-сингилларнинг Араб тилини ҳозирча чуқур билмаганликлари сабаб.

3 3 Ҳозирги вазиятдан келиб чиқиб дарсларни Ўзбек тилида ўтказишни манфаъати кўпроқ деб ҳисобладик. валлоҳу Аълам. Хато камчиликларни бизга бемалол билдиришларингиз мумкин. Аллоҳ барчамизга тавфиқ берсин. Дарсларимиз Жадвали: Аллоҳ тавфиқ берса Дарсларимиз Тақрибан 3.5 yo 4 ой давом этиши мумкин. 2 ойдан кейин Чорак имтиҳонлари бўлиб ўтади. 4 - ой охирларида (АБCД) тест олинади. Тестларда тарихий саналар ва шунга ўхшаш Ақийда дарсларига таълуқли бўлмаган саволлар сўралмайди. Ихтилофлар: Дарслар давомида барча Мусулмон биродарлар ва опасингилларга мурожатимиз шуки, қайси мазҳабда ва қайси фикрда бўлишларидан қатъий назар, ихтилофлардан четланиб ва фитналарга сабаб бўлиб қолишларидан йироқ юришларини, илтимос қилар эдик. Бизнинг дарвдаги Мусулмонларнинг тарқалиб кетишлари камлик қилгандай яна Мусулмонларни тафриқага солишдан Аллоҳ ўзи паноҳ берсин.

4 4 Солиҳ инсонларга ҳамроҳ бўлиш ва илмнинг фазилати? Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: Кимки илм истаб йўлга тушса, Аллоҳ унга жаннатга борадиган йўлни осон қилиб қўяди. Бир қавм Аллоҳнинг уйларидан бир уйда тўпланиб, Аллоҳнинг Китобини тиловат қилиб, ўзаро ўргансалар, уларнинг устларига сакина тушади, уларни раҳмат ўраб олади ҳамда уларни фаришталар ўраб олади ва Аллоҳ уларни ҳузуридагилар ичида зикр қилади. Кимнинг амали секин келса, насаби уни тезлата олмайди. (Муслим ривояти). 1. Маълумки, Асҳобул-Каҳф куфру туғёнга ботган қавмдан қочиб, ҳижрат қилиб кетишаётганда йўлда уларга бир ит ҳам эргашиб олади ва шу туфайли Асҳобул-Каҳфга ёғдирилган Аллоҳнинг баракотидан анашу ит ҳам насибадор бўлади. Бу ит доимо Асҳобул-Каҳф билан бирга қиёматгача мақтов билан зикр қилиниб, уни ёдга олган ояти карималар тиловат ва тафсир қилиб юрилади. Бу ит Асҳобул-Каҳфга эргашиб олгани учун Аллоҳ таоло уни Ўзининг энг буюк китоби бўлмиш Қуръони каримда бир неча марта «КАЛБУ-ҲУМ» деб такрор-такрор Асҳобул-Каҳфга нисбат бериб зикр қилди.

5 5 Ибн Касир раҳимаҳуллоҳ тафсир китобларида ушбу итнинг ҳолидан фойда олиб айтадиларки: «Бу Ахёр солиҳ инсонларга ҳамроҳ бўлишнинг фойдасидир» Яъни, солиҳ инсонларга ҳамроҳ бўлиш ҳеч кимнинг эътиборини жалб қилмайдиган, балки ҳамма жирканадиган махлуқни ҳам улуғ мақом-мартабаларга кўтарди. Тасаввур қилинг Аллоҳ сизни шундай мақтаса... Хусусан илмига амал қиладиган, Йолғиз Аллоҳга сиғиниб яшайдиган аҳли илмларга ҳамроҳ бўлиш бандани разилликлардан қутқариб, энг юқори мартабаларга кўтаради, ҳаттоки ўзи аҳли илм бўлмаса ҳам. Ҳадиси қудсийда зикр аҳлига қўшилиб қолган, ўзи аслида ундай нияти бўлмаган одамнинг гуноҳларини зикр аҳлининг гуноҳлари билан бирга мағфират қилганини Аллоҳ таоло хабар берди. Аллоҳ азза ва жалла барчаларимизни доимо илм ва уламоларга ҳамроҳ бўлиб яшашимизни муяссар айласин, икки оламда ҳақиқий бахтли ҳаёт кечиришга муваффақ қилсин. 2. Имам Суфан ас-саврий, ёшликларида илм олишларини бошлаганда оналари насиҳат қилиб айтган эканларки, "Агар сен китобу суннатдан илм олган бўлсангу аммо иймонинг зиёдалашмаган бўлса, шунда сен қайта қайта ўзингни

6 6 текшириб ихлосингни янгила. Чунки ўзингда ўзгариш тополмаган бўлсанг айб илмда эмас балки айб ўзингдадир" деган эканлар РА. Имом Таҳовийнинг таржимаи ҳоллари Абу Жаъфар Аҳмад Ибн Муҳаммад Ибн Саламаҳ Ибн Абдул Малик Ат-Таҳaвий Раби ал-аввал ойининг 11 кунида, 239 Ҳижрий (3 асрнинг ўрталарига яқин Расул САВ айтган 3 аср САЛАФУ СОЛИҲЛАРДАН)! (Мелодий, Аугуст 9, 853). Араб оиласида туғилганлар. Мисрнинг Таҳа, деган қишлоғида, Энг машҳур устозларидан бири ўзларининг тоғалари Исмоил ибн Яҳя ал-музаний (Имом Шофеийнинг машҳур шогирлари). Таҳовийнинг ота-оналари икковлари ҳам Шофеийнинг дарсларига қатнашадиган аҳли илмлардан бўлишган. Имом Таҳовий 13 ёшларида Имом шофеийнинг Ал Муснад китобларини ёд олганлар. Мисрдаги барча кўзга кўринган уламолардан илм олиб кейин Шом диёрларига Илм йўлида сафар қилганлар. Фиқҳий мазҳаблари ёшликларида Шофеий мазҳабида бўлиб тоғаларининг Ал Мухтасар" деган китобларидан тахсил олганлар. Кейинчалик Мисрдаги буюк масжид "Амр Ибн Ал Ос" масжидига

7 7 қатнашиб Ҳанафий уламолардан илм олиб Ҳанафий Мазхҳабига ўтганлар. Сабабини сўрашганда: "Мани устозим тоғам Музаний масалаларда қийналиб қолган ё тушунмаган масалаларни Абу Ҳанифа РА нинг китобларидан ўқиб ўрганганларини кўриб нимага бира тўла Ҳанафий мазҳабини ўқиб ўрганмай деб кейин ўргандим, деб айтган эканлар. Шогирдлариdan, Муҳаддис олим Ҳофиз ибн Аҳмад Ат- Табароний Imom Таҳовийдан ҳадислар ривоят қилганлар. ТАҲОВИЙ АҚИДАСИ МАТНИГА еттитача шарҳ ёзилган, лекин улар хатолардан холи эмас. Чунки уларни битган кишилар мутааххирлар (яъни салафлардан кейингилар) манҳажида бўлганлари учун уларнинг шарҳлари Таҳовий ақидасига айрим раддиялар, мулоҳаза ва мунозараларни ҳам ўз ичига олган. Бизга маълум бўлишича, улар ичидан имом, аллома, Садруддин Абул- Ҳасан Алий ибн Алоуддин Алий ибн Муҳаммад ибн Абул-Из ал- Ҳанафий раҳимаҳуллоҳning «Таҳовий шарҳи» номи билан машҳур бўлган шарҳи бундан мустасно. У киши Ҳофиз Ибн Касирнинг шогирди, бизлар 2 та китобларdan: ибн Абул-Из va Шайх Солиҳ ибн Фавзон ал-фавзон ва устозларимизнинг Аудио дарсларидан манфаъатланамиз инш ааллаҳ.

8 8 Имом китобларини Басмалаҳ билан бошлаганлар: унинг фазилати. Қурон Басмалаҳ бн бошланган, Ҳадислардан билиш мумкин ки расул САВ деярли ҳар бир нарсани Бисмиллаҳ бн бошлаганлар. Китобдан Матн: Аллома, Ҳужжатул-Ислом Абу Жаъфар ал-варроқ ат- Таҳовий раҳимаҳуллоҳ айтадилар: Қуйида Ислом миллати олимлари бўлмиш Абу Ҳанифа Нуъмон ибн Собит Ал-Куфий, Абу Юсуф Яъқуб ибн Иброҳим Ал-Ансорий ва Абу Абдуллоҳ Муҳаммад ибн Ҳасан Аш- Шайбонийлар (qabilasidan) Ислом дини асослари ҳақида нимани эътиқод қилганлари ва Аллоҳ Роббул оламинга қайси эътиқод билан сиғинганлари зикр қилинади ҳамда ана шу уламолар мазҳабларида Аҳли сунна вал жамоа ақидаси қандай бўлиши кераклиги баён қилинади. Ақида диннинг асоси, «Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадун Расулуллоҳ» шаҳодатининг мазмуни, Ислом рукнларининг биринчисидир1. Шундай экан, соғлом эътиқод соҳиби бўлиш учун киши ақидага эътибор бериши ва аҳамият қаратиши, уни ўқибўрганиши, уни бузадиган нарсаларни таний билиши лозим бўлади.

9 9 Чунки, дин саҳиҳ-соғлом асосга барпо бўлгандагина тўғри ва Аллоҳ наздида мақбул дин бўлади. Аксинча, заиф-беқарор ёки фосид-бузуқ ақида асосига қурилган дин саҳиҳ ва тўғри дин бўлмайди. Шунинг учун уламолар раҳимаҳумуллоҳ ақида мавзусига кўп аҳамият қаратишар, уни дарслар ва бошқа муносабатларда узлуксиз ва давомий равишда баён қилишар, ҳар бир даврнинг олимлари уни муқаддам ўтган уламолардан ривоят қилишар эди. Аллоҳ таоло ушбу динни Аллоҳдан ва Пайғамбаридан қандай келган бўлса, ўшандай ҳолда етказиб берадиган, бузғунчиларнинг таъвиллари-ю, мушаббиҳларнинг (яъни Аллоҳнинг сифатларини махлуқлар сифатига ўхшатувчиларнинг) ташбеҳларини рад қиладиган, соф ақидани авлодма-авлод бир-бирига узатиб, етказиб берадиган омонатли зотларни етиштириб чиқариб турдики, бу У Зотнинг ушбу динни Ўзи асраши ва ҳимоя қилиши белгиларидандир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан, у зотнинг аҳоблари ва тобеинлар тарафидан собит бўлган эътиқод устида бўлган салафи солиҳинлар жумласига тўрт мазҳаб имомлари Имом Абу Ҳанифа, Имом Молик, Имом Шофеъий, Имом Аҳмадни раҳимаҳумуллоҳ ва улар каби ақидани тозалаш ва ҳимоя қилишга, уни соф ҳолида толибларга ўргатиш ва баён қилиб беришга бел боғлаган кўплаб уламоларни киритиш мумкин.

10 10 Мазкур тўрт имомнинг тобеълари бўлмиш уламолар ушбу ақидани маҳкам тутишда, уни ўқиб-ўрганиш ва шогирдларга таълим беришда давом этдилар, бу ҳақда Китобу Суннат асосида, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва у зотнинг саҳобалари ҳамда тобеинлар эътиқодлари асосида кўплаб китоблар ёздилар, ботил ва нотўғри ақидаларни рад қилдилар, уларнинг ботиллик ва хатоларини баён қилиб бердилар. Шунингдек, Исҳоқ ибн Роҳавайҳ, Бухорий, Муслим, Ибн Хузайма, Ибн Қутайба каби ҳадис имомлари, Табарий, Ибн Касир, Бағавий каби кўплаб тафсир имомлари ҳам ушбу ишга салмоқли ҳисса қўшдилар. Муаллиф юқорида айтилганидек ушбу ақидани умуман аҳли сунна мазҳаби асосида, жумладан тўрт имом ичидан энг муқаддам яшаб ўтган, тобеинларни кўрган ва улардан ривоят қилган Абу Ҳанифа ан-нуъмон ибн Собит ал-куфий мазҳабида, шунингдек у зотнинг шогирдлари Абу Юсуф ва Муҳаммад аш-шайбоний ва бошқа ҳанафий мазҳаб имомлари эътиқоди асосида таълиф қилган. Уларнинг ақидаларини зикр қилиб, унинг аҳли сунна вал-жамоа мазҳабига мувофиқ эканини баён қилган. Бу ақида китобида ҳозирги вақтдаги ёки кейинги асрлардаги ҳанафий мазҳабига нисбатланувчиларга айрим раддиялар мавжудки, улар фиқҳда Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳнинг мазҳабига эргашганлари ҳолда ақидада у зотга хилоф қилиб, калом ва мантиқ

11 11 аҳлининг ақидасини ушлайдилар. Худди шу каби ҳолат кейинги даврдаги шофеъийларда ҳам юзага келдики, улар ақидада имом Шофеъийга мухолиф бўлишади, фақат фиқҳдагина у киши мазҳабларига нисбатланишади. Моликийларда ҳам аҳвол бундан ўзга эмас. Ундан ташқари ушбу ақидада ашъарийларга, яъни Абул Ҳасан ал-ашъарийнинг аввалги давридаги фикри-мазҳабига эргашиб, у кишининг кейинги даврда қарор топган мазҳаби аҳли сунна вал-жамоа мазҳабини тарк қиладиган кишиларга ҳам раддия бор. Умуман олганда мазкур нисбатланишлар ҳақиқий ҳисобланмайди, чунки мазкур имомларнинг мазҳабида бўлганлар аслида уларнинг ақидаларида бўлишлари лозим эди. ن ق ولل ف ي ت و ح يید الله م ع ت ق د يین ب ت و ف يیق الله ا أ نن الله ووااح د لا ش ر يیك ل هھ 1. Аллоҳнинг тавҳиди хусусида Аллоҳ тавфиқи ила эътиқод қилиб айтамизки: Аллоҳ яккадир, Унинг шериги йўқдир. ALLOH: - Ал илаҳ. Ўн саккиз минг олам парвардигори деган жумладан йироқ юрган афзал Худо Бог, Год ва ҳкз жумлаларни айтишга рухсат бор Аммо Худо деб Аллоҳ таолога нисбат беришдан кўра Аллоҳ деб айтиш афзал, деб уламолар айтишган.

12 12 Sharx: Луғатда «тавҳид» وو حد (ваҳҳада) феълининг масдари бўлиб, бир нарсани ёлғизлаш, бир деб билиш маъносини англатади. Шариатда эса ибодатда Аллоҳ субҳанаҳу ва таолони ёлғизлаш, яъни ёлғиз Унинг Ўзига ибодат қилиш ва Ундан бошқаларга сиғинишни тарк қилиш демакдир. Аллоҳнинг Китоби ва пайғамбарининг Суннатига асосан тавҳид уч қисмдир. Аҳли сунна вал-жамоа мазҳаби иттифоқ қилган нарса шудир. Ким тўртинчи ё бешинчи қисмни зиёда қилса, у ўзи тарафидан қўшиб олган бўлади (Tavhid Al Hakimiyyah). Чунки имомлар тавҳидни Китобу Суннатга асосланиб уч қисмга бўлганлар. Ақида хусусида сўз борган оят ва ҳадислар мана шу уч қисмдан ташқарига чиқмайди: Ушбу Қисмлар гуёйинки Одам Анатомиясидаги дарсларда қўл, мийя ва бошқа бадан аъзоларини алоҳида алоҳида таълим берганга ўхшайди Биринчи қисм: Рубубият тавҳиди, яъни Аллоҳ таолони яратиш, ризқ бериш, ҳаёт бахш этиш, ўлдириш, бутун борлиқни бошқариш каби ишларида якка-ягона деб билиш, Роббул оламин бўлган У зот субҳанаҳу ва таолодан бошқа ҳеч қандай Роб Тарбияткунанда йўқ деб эътиқод қилиш.

13 13 Al Kholiq, Al Rroziq, Al Maalik, Al Mudabbir Иккинчи қисм: Улуҳият тавҳиди ёки ибодат тавҳиди. Зеро, улуҳият маъноси Аллоҳ азза ва жаллага муҳаббат, қўрқув ва умид билан, буйруқларига итоат қилиш ва қайтариқларидан тийилиш билан ибодат қилиш, яъни Аллоҳ таолони Унинг Ўзи бандаларига машруъ қилган ишлар билан ёлғизлаш демакдир. Учинчи қисм: Исм ва сифатлар тавҳиди, яъни Аллоҳ таоло Ўзи ёки Унинг пайғамбари соллаллоҳу алайҳи ва саллам Аллоҳга исбот қилган (яъни У зотда бор эканини хабар берган) исм ва сифатларни исботлаш ва Унинг Ўзи ёки пайғамбари соллаллоҳу алайҳи ва саллам У зотни поклаган айб ва камчиликлардан У зотни пок санаш. Аллоҳ таолонинг феъл-ишлари ҳақида сўз юритган ҳамма оятлар рубубият тавҳиди хусусидадир. Ибодат, унга буюриш ва чақириш ҳақида сўз юритган барча оятлар улуҳият тавҳиди хусусидадир. Аллоҳ азза ва жалланинг исм ва сифатлари ҳақида сўз юритган барча оятлар исм ва сифатлар тавҳиди хусусидадир. Мазкур уч қисмдан асосий мақсад улуҳият тавҳидидир. Чунки, пайғамбарлар айни шу тавҳидга даъват қилганлар, китоблар шу тавҳидни олиб тушган, шу тавҳидни рўёбга чиқариш учун, ибодат

14 14 Аллоҳнинг ягона Ўзига қилиниши ва Ундан ўзгасига сиғинишни йўқ қилиш учун Аллоҳ йўлидаги жиҳодлар бўлган. Рубубият тавҳидини ва шу жумладан исм ва сифатлар тавҳидини халқлардан биронтаси инкор қилмаган эди, буни Аллоҳ таоло кўп оятларда зикр қилган, кофирларнинг ҳам Аллоҳни яратувчи, ризқ берувчи, тирилтирувчи, ўлдирувчи, бутун борлиқни бошқарувчи деб иқрор бўлишларини, бу хусусда мухолиф эмасликларини баён қилган. Тавҳиднинг бу турига чекланиб қолиш инсонни жаннатга олиб киролмайди. Чунки, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам рубубият тавҳидига иқрор бўлиб турган кишиларга қарши жанг қилганлар, уларнинг қонларини ва молларини ҳалол санаганлар. Агар рубубият тавҳидининг ўзи кифоя қилсайди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларга қарши асло жанг қилмаган бўлардилар. Ва ҳатто пайғамбарлар юборилишига ҳожат ҳам қолмас эди. (Бунда Шайтон ҳам Фиравн ҳам Муъмин буп қолар эди). Демак, бу нарса далолат қиладики, асосий кўзланган мақсад улуҳият тавҳиди экан. Рубубият тавҳиди эса кишини у сари етаклайдиган йўлчи ва унга йўллайдиган белги-аломатдир. Шунинг учун Аллоҳ таоло Ўзининг ибодатига буюрган вақтда улуҳият тавҳидига бурҳон-ҳужжат қилиш ва рубубиятни эътироф қилиб, улуҳиятни инкор қиладиган кофиру мушрикларни мулзам қилиш учун осмонлару ерни яратганлигини, бутун махлуқотининг

15 15 ишларини Ўзи юргизиб туришини зикр қилган. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам мушрикларга: «Ла илаҳа иллаллоҳ» (Бир Аллоҳдан ўзга барҳақ маъбуд йўқ) денглар», деганларида улар: «(Шунча) худоларни битта худо қилиб олибдими?! Ҳақиқатан бу жуда қизиқ нарса!» (Сод: 5), дейишди4. Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло айтади: «Қачон ёлғиз Аллоҳ зикр қилинса, охиратга иймон келтирмайдиган кимсаларнинг диллари сиқилиб кетар. Қачон У зотдан ўзга бутлар зикр қилинганида эса баногоҳ улар шодланиб кетурлар» (Зумар: 45), «Улар ўзларича: «Ҳеч қандай барҳақ илоҳ йўқ, магар ёлғиз Аллоҳгина барҳақдир», дейилган вақтда кибр-ҳаво қилган эдилар. Ва улар «Ҳали бизлар бир мажнун шоирни деб худоларимизни тарк қилар эканмизми?» дер эдилар» (Вас-соффат: 35, 36). Улар улуҳият тавҳидини хоҳлашмас, маъбудлар кўп бўлишини ва ҳар ким ўзи истаган маъбудига сиғинишини истардилар. Буни билиш жуда муҳим, чунки аввалда ҳам, ҳозирда ҳам адашган фирқалар фақат рубубият тавҳидига аҳамият қаратишади, улар наздида банда агар Аллоҳнинг яратувчи ва ризқ берувчи эканини тан олса бас, уни мусулмон деб билишади, бу нарсани ақидаларида битиб қўйишган. Мутакаллимларнинг (яъни калом ва фалсафа аҳлининг) ақидалари рубубият тавҳидини таҳқиқ қилиш ва унга далиллар келтиришдан нарига ўтмайди.

16 16 Ҳолбуки, бунинг ўзи кифоя қилмайди, балки улуҳият тавҳиди бўлиши зарур. Аллоҳ таоло: «Аниқки, Биз ҳар бир умматга: «Аллоҳга ибодат қилинглар ва Тоғут (Аллоҳдан ўзга ибодат қилинадиган ҳар бир нарса) дан йироқ бўлинглар», (деган ваҳий билан) бир пайғамбар юборганмиз» (Наҳл: 36) дейди ва одамларни Аллоҳнинг ибодатига, яъни улуҳият тавҳидига буюради. Яна У зот шундай дейди: «(Эй Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам), Биз сиздан илгари юборган ҳар бир пайғамбарга ҳам: «Ҳеч қандай барҳақ илоҳ йўқ, магар Менгина Ҳақдирман, бас Менгагина ибодат қилинглар», деб ваҳий юборгандирмиз» (Анбиё: 25), «Аллоҳга бандалик қилинглар ва Унга ҳеч нарсани шерик қилманглар!» (Нисо: 36). Барча оятлар улуҳият тавҳидига буюради ва унга чорлайди. Барча пайғамбарлар улуҳият тавҳидига даъват қилганлар, умматларини унга буюрганлар ва ширкдан қайтарганлар. Тавҳиддан асосий мақсад ва ғоя ҳам шу ўзи аслида. Исм ва сифатлар тавҳидига келсак, жаҳмийя, муътазила ва ашъарийлар каби бидъат аҳли уни ўзаро баъзи фарқлар билан инкор қилишган. «Аллоҳнинг тавҳиди хусусида Аллоҳ тавфиқи ила эътиқод қилиб айтамизки яъни аҳли сунна вал-жамоа айтадики : Аллоҳ яккадир, Унинг шериги йўқдир» дейди муаллиф.

17 17 Ақида ва тавҳиднинг маъноси бир, хоҳ ақида деб, хоҳ тавҳид деб, хоҳ иймон деб, Fiqhul Akbar, Al Sunnah, deb номлансин, номлари турлича бўлгани билан маъноси биттадир. «Аллоҳ тавфиқи ила» деган сўзларидан мурод Аллоҳ азза ва жаллага таслим бўлиш, Унга тазарруъ қилиш, куч-қувватни фақат Унга хослашдир. Инсон ўзига юқори баҳо бермаслиги, балки «Аллоҳнинг тавфиқи билан», «Аллоҳнинг хоҳиш-иродаси билан», «Аллоҳнинг қудрати билан» демоғи лозим, уламолар раҳимаҳумуллоҳнинг одоблари шундай. «Аллоҳ яккадир, Унинг шериги йўқдир» - Тавҳид шудир, У зот Ўзининг рубубиятида ягона, улуҳиятида ягона, исм ва сифатларида ягона. Keyingi Darsimiz: وولا ش ي ء م ث ل هھ 2. Унга ўхшаш ҳеч нарса йўқ.