ف ص ل 9 پسخ گيهن به محرك ه مقدمه گيهن به علئمي كه ز محيط دريفت مي كنند پسخ مي دهند شيد ديده بشيد كه سقه به سمت آي زمين رشد ميكند. گيهن ب تيير فصل و در نتيجه تيير دم و طول روز گل مي د ه ن د ميتت سمت ته ريشه به نور و ينكه برگهيشن ميريزد. چه عوملي در ين پديده ه نقش درند ي ميآورند جديد جيديد به ديديد ش برگهی مي دهند آي رشد و نمو گيهن نيز همنند جنورن تنظيم نشن وكنش عومل محيطيرعومل يعومل محيطي نيبه هيع هرو چر گيهن وجودر وجر دي دييي وجور ميت مي شود ه ع تصوير ورودي بعد" ضفه مي شود بللل ستتتتتتتننننننند ق يرور يوجو مي تونيد پيشنهد دهيد. ١
گ ف ت ر 1: تنظيم كننده هي رشد در گيهن به شكل 1 نگه كنيد حتمل وضعيتي مشبه ين شكل ر در زندگي وقعي ديده يد. به نظر شم علت خم شدن گيه به سمت نور چيست آي طول سقه در بخش رو به نور ب طول سقه در بخش دور ز نور يكسن ست خم شدن گيه به سمت نور چه تأثيری در مندگری گيه درد چگونه ميتونيم منع خم شدن سقهه شويم يييرررقبلل ش ك ل 1. گلدن پنجره كه به سمت ولر ولتر نور خم شده ست. سلت و ل ي ن آ ز م ي ش ت حركت در ت مطلعه پديده نر دروين كه به ويستوي ويتوي يت. ست. چرلز خ م ش د ن گ ي هن به سمت نور پديدهی ريج در طبيعت گيهن طرحي و جر در موضوع سني ين يتن درويس سسني بررسي گيهن علقمند بود همره ب پسرش مشهدههيي ر بری نجم ددند. آنه لت رست ست دنه دنندن كرد )شكل 2(. دروينه بری بررسي ين پديده آزميش هيي ر ب دنبتد گررفت گرفته بشد. به قرر نور رن در بربر رسن سستستي ضون دريفتند كه دنه رست درصورتي به سمت نور خم مي شود كه نوك آن نرر نست نضوعندن د تتنع ن تنرررست رشد جهت در ندم هی گيه كه عمل آن نور ست نورگريي م ي گ و ي ن د.د ٢
ش ك ل 2. آزميش دروين ه ب دنه رست لت. بعده محققن ديگری ب نجم آزميشهيي نشن ددند كه عمل نورگريي دنه رست تركيبي ست كه در نوك آن و در بربر نور سخته ميشود. به شكل 3 توجه كنيد! در ين آزميش نوك دنه ر ستي ر كه در نور م ن ت ش ر رشد كرده ست ب ريده و روی قطعهی ز آگر قرر ددهند. بعد ز مدتي ين قطعه آگر ر روی لبه دنه ر ستي قرر مي دهند كه در تريكي رشد كرده )بنبرين نور نديدهند( و نوك آن بريده شده ست ميبينيد بدون ينكه نوری بشد دنه ر ست خم شده ست در حلي كه قرر ددن آگر معمولي همينطور كه مي دنۀ ر ست بدون سر سبب خم شدن آن نميشود. روی يييي يرررق بلل ني شود. يو مي ش ك ل. 3 مده ی در نوك دنه رست وجود درد كه سبب خم شدن آن. يدشودد فعليت به شكل 3 توجه كنيد. ب توجه به ينكه سقه به سمت نور خم ميشود كدم يک ز سطوح A ي B رشد بيشتری درند چگونه درستي پسخ خود ر به روش تجربي بررسي ميكنيد ستتتتتنننني ش نومينشمينش گم بعدی ج م عآوری و شنسيي مدهی بود كه سبب خم شدن دنهر سته در پسخ به نور يک جنبه مي ش و د. م د ه سخته شده در نوك دنهر ست سبب فزيش طول سلوله در قسمتهی پيينترز نوك ميشود. پژوهشه نشن دد كه نور يک جنبه بعث حركت ين مده ز سمت مقبل نور به سمت دور ز نور ٣
مي ش و د. بنبرين رشد طولي سلول ه د ر س مت دور ز نور بيشتر و در نتيجه سقه به سمت نور خم مي ش و د ( ش ك ل.) 4 يييرررر سيه مي شود. بي سمت در شرنور شرجنور سبب ترج تجمع جقمع نمع كسين شكل 4. تبش كسق ني ل ست. پژوهشهی بيشتر نشن دد نوعي ز كردنرشد هبمعني كه ين مده كسين نميده شد ثرت مشبه درند بنبرين نم كسينه ر ميشوند كه نلي گيهن نلم نبمتفوت سخته تركيبت مشبه كسين در به ين گروه ز تركيبت ددند.»ل آل آنل و فعليتهی گيهن ر تنظيم م ي ك ن ن د. ديگری شد كه رشد يبتل كشف كسين سر آزی بری شنسيي تركيبت نميدند. نوعي ز تنظيم كنندههی ر ش د دميدند د.تد. گسييهي گيهي ين تركيبت ر تنظيم كنندههي رشد ي هورمونهي سيد پنج تنظيم كننده آبسيزيک نتو تيلنتتيلسن تيلن يتولن يسلن رشس رشدس نس در گيهن توليد ميشوند. كسينه سيتوكينينه جيبرلينه رشد هستندكه در دمه ب آنه آشن ميشويد. بيشتر بدنيد بعضي بر ين بورند كه نبيد وژه هورمون ر بری تنظيم كننده هی رشد به كر بريم ريم زير هوهورمون در يک آن بلن ل بمتلمت ب مت سقني كه شدد تآبسيزيک تسيزيک س ستد.تد. تن تنن ن س ريم زير هود تثيرتنظيم كننده هی رد محل توليد و بر محلي ديگر تثير مي گذرد در حلي كه ممكن ست محل توليد و ر( همچنن به كر مي رود. رشد در گيهن يكي بشد.ب ين حل وژه هورمون گيهي ( Phytohormone ٤
محرك هي رشد كسينه سيتوكينينه و جيبرلينه در فريندهی رشد منند تحريک تقسيم ي خ ت ه رشد ط و ل ي ي خ تهه يجد و حفظ ندمه نقش درند. در دمه به عملكرد هر يک ز ين تنظي م كننده ه مي پردزيم. گرچه ين تنظيم كننده ه بز درندگي نيز د ش ت ه ب ش ن د. ر به عنون محرك رشد ميشنسيم م بر سس مقدر و محل ثر ممكن ست نقش كه كسين سبب فزيش طول سقه مي شود. كسين ين كر ر ز طريق فزيش رشد ك س ي ن ه : ديديم دهد. كسين ريشه زيي ر تحريک ميكند. بنبرين كسين ر بری تكثير رويشي ي نجم مي طولي يخته هيز قلمه به كر مي برند. ز كسين ه بری تشكيل ميوه هی بدون دنه و درشت كردن ز گيهن ستفده شود. مي.ي ه ديييه ب مييي ديه آنه ستفده ن بدنيد نيديد بيشتر بنبرين در رشد ميوه نقش درند. گيهن گوجه فرنگي كه در ل كنند دي مي مين كسين ود.ر در دنه هی در حل يل رسل نمو توليد نمي كنند درنتيجه ميوه رشد چندني نمي كند. فروني ر هی له لد دنه معمول توليدق سق گلخنه كشت مي شوند گوجه فرنگي ه رشد مطلوب ر در آنه يجد مي كنند. فب نب كسين به همين علت ب فشنه كردن رویل س سوء ستفده ز علم شدند.همچنين پژوهش هيي ت سخته تركيبت به طور بعد ز كشف سختر شيمييي كسينه ين ت تل ين پژوهش ه د ر ي ف ت ن د نی در بری شنسيي ثر ين تركيبت بر فريندهيي منند گلدهي محققن مده ی به نم عمل توليد هن ه كه بعضي ز ين تركيبت سبب ريزش برگ در گيهن مي شوند. ين سرطن ديبت هيي منند یي هي بيمری بنيمری يفتهت نت نرنجي نجميد. عمل نرنجي مخلوطي ز كسين ه بود كه ع م ل يجد نهيي نجم شد. ه به مصنوعيس سنين نتي مس بنيي محقت محت تستي بن عمل نرنجي ب جگنگ و همچنين تولد نوزدن ب نقص هی مدرزدی بودند. يلت متحده مريك در جنگ تنگ كرده بود. مريك هد مريكدز ستفده كرد. مقومت ويتنمي ه و مخفي شدن مبرزن در جنگله عرصه ر به ويتنمد جنگلهی ويتنم كه تند رتش مريك به مدت ده سل عمل نرنجي ر روی بخشي ز ويتنم ريخت. بخشي ز مخفيگه مبرزن ش د. شوند. يدرد يرر رقلل قلي مييييود. ل قد م بلل هرطور سنتي ي د ن تبنب تنه ت تبنيينجن بود و نيز زمين هی كشورزی آنه ز بين رفت درنتيجه جنگ به نفع مريكييه ت م م توليد عمل نرنجي ب تمم جنگ ممنوع شد م چند دهه طول كشيد ت جنگل هی ويتنم حي ٥
سيتوكينينه: هورمون جوني ين هورمونهی گيهي تقسيم يخته ی ر تحريک ميكنند. سيتوكينينه ب تحريک تقسيم يخته ی و در نتيجه يجد يختههی جديد پير شدن برگه ر به تأخير ميندزند. به همين علت ب فشنه كردن سيتوكينين روی گيهن برگي و گل ه آنه ر تزه نگه مي درند. سيتوكينين ه هورمون سقه زيي نيز نميده مي شوند.به كرگيری ين هورمون در كشت بفت سبب يجد سقه ز يخته هی تميز نيفته مي شود. برگ هي بيشتر : برهمكنش دو تنظيم كننده شخه و گر بخوهيد شخ و برگتر دشته بشيد چه كر ميكنيد حتمل سرشخه ه ر كه محل قطع ميكنيد. همنطور كه در شكل 5 ميبينيد ب قطع جونۀ رسي جونههی جنبي جونههی كردهند. به ثر بزدرندگي جونه رسي بر رشد جونههی جنبي چيرگي جديد يجد ر ش د و ش سيتوكينين در جونه هی جنبي فزيش و مقدر كسين كهش مقدر رسي قطع جونه ور.يند. ميگويند. ب ه ر س ي قنه جدير بر ب نبي رشد مي ك ن ن د. گر بعد ز قطع جونه رسي درمحل برش ك س ي ن جنبي جينبي ي ييجه هی گيهي پر ند ي ند يدن رسي رسي برگ خ ه و هي وي ورين نيد ويديند نر.د. جگر مي يبد و درنتيجه يرنجه جونه هق بر ين سس عمل چيرگي رس چيست كنند. ق ر ر د ه ي م جونه هی جنبي رشد رنشد نمي نبمي دمي دل كننل ييديي قرشد ق قجنب يرجگر ند ييند ستتتننند بلل بلدل ش ك ل 5. جونه رسي منع ز رشد جونه هی جنبي مي شود)لف(. بعد ز حذف جونه رسي جونه هی جنبي رشد مي كنند)ب(. گر كسين جنشين جونه رسي شود جونه هی نتهيي رشد نمي كنند)پ(. ٦
فعليت ش ك ل زير تميز ريشه و سقه ر ز يک توده يخته تميز نيفته در حضور مقدرمتفوت كسين و سيتوكينين در محيط كشت نشن مي دهد.ز ين شكل چه نتيجه ی مي گيريد ل رقب يي يرر ك ل ش جيبرلينه: تلش بري رفع م بيمری قرچي بود كه دنهر ستهی برنج س در بررسي نوعي ملرندن ژپني شل كشف جيبرلينه حصل تلش دنشمندن ميشد ت به سرعت رشد كنند. ين دنهر ست قرچ قلجيبرل رلل س ب ب به آن مبتل ميشدند. آلودگي دنه ر سته به ب ت ند و روی زمين مي فتدند. ش د ي م رسم خم در نتيجه ه بريک و درز بودند و بفت ستحكمي كفي ندشتند دنشمندن ب ستخرج و شمن بود. فرون نسی تفی هسی هی بس ميس مس مسلم چنين بيمری سبب كهش محصول برنج و در نتيجه زي معرفي كنند. پ س ز و شنسيي رن رن ر ي شنسي یت شنسيي تركيبت به دست آمده ز قرچ جيبرل تونستند جيبرلينه هتست يي ركنترل مي ك ن ن د. آنه يت فعليتهی يتتهیی سن آن مشخص شد كه جيبرلينه در گيهن نيز توليدمي شوند و رشد و س يي ه ب تحريک رشد طولي جيبرلينه بعث فزيش طول سقه رشد ميوه و جونهزني دنهه ميشوند.جيبرلين ند و تقسيم يخته ی در فزيش طول سقه نقش درند. جيبرلين ه ين كر ر ب تحريک ردرشد طولي يخته و تقسيم يخته ی نجم مي دهند. همچنين جيبرلينه ر بری توليد ميوههی بدون دنه و درشت كردن ميوهه به كر ميبرند )شكل 6(. شل نتيتنييي سش ستفت ترن تهتر نتيتت نه سی د تن ن ت ٧
ييويوويو گفت جيبرلين برگيهن بوتهی و درشت كردن ميوه ه. ش ك ل. 6 ثر ر دنه رويش هي جيبرلينه و منسب ميرويد و دنهر ست ر يجد ميكند. زيستشنسن در بررسي در فصل قبل گفتيم در فروني جيبرلين هنگم رويش دنه در روين سخته مي شود. رويش دنه ل ت دنه توليد و ره شوند. در شكل 7 مي بينيد كه آ ن ز ي م مقدر شريط فردتيم كه دنه لي گيفت گريفتي مقدر شدند كهقشدند كه در لر شر لي ت لرش ت متوجه گورشي در زیيم آنزيم هی هقق زقيم جيبرلين سبب مي شود ت آنج ورد ندوسپرم مي شود. در نتيجه نشسته ز و سخته در گبلوتن شگورب زقيم یب زميم آميلز در پسخ به جيبرلين در ليه لبيه روين توليد مي شود. نيز رشد مورد و وب گلوكز ذخيره شده در ندوسپرم تجزيه بریل گلوتنل ولبل ول ستتتننند مق ل بولو م يشر يرق ش ك ل 7. جيبرلين ه در تجزيه ذخير روين نقش درند. ٨
بزدرنده هي رشد آبسيزيک سيد و تيلن دو تنظيم كننده رشدند كه در فريندهی مربوط به مقومت گيه در شريط سخت رسيدگي ميوه ه ريزش برگ و ميوه نقش درند. آبسزيک سيد: مقبله ب شريط نمسعد كفي بری تأمين آب مورد نيز بری رشد دنه رست در محيط نبشد. گر دنه در ين فرض كنيد ررطوبت بر سر دنه ر ست ميآيد گر گيه در شريط خشكي قرر گيرد و روزنهه همچنن ويش شريط رويش يبد چه چيزی ييیزی ر خ ميدهد چيیيز چه بز بمنند د توليد آبسيزيک سيد ر در گيهن تحريک ميكند. آبسيزيک سيد منند خشكي محيط محيطي شريط نمسعد عي آب گيه ميشود همچنين منع رويش دنه و رشد جونهه در حفظ در دقر نتيجه رد هرد درنن شيندن شدن شرهدن روزنهروزنهه هر و سبب بسته شرد كننده فريند رشد درگيهن ر درپسخ به شريط نمسعد تنظيم كن قلي كلي طور به مر حيرطير حيطير شريط نمسعد دري ميشود. مريشر.ود. هق كهش ميدهد)شكل 8(. ين ش ك ل 8.حفظ آب گيه ب بسته شدن ه.ل روزنل روزنهل بيشتر بدنيد عي يیي درن قبروزنه ستتتننند ين يشودر بلهل بل نمي ندرست آبسيزيک سيد ز كلمه Abscission به معني ريزش گرفته شده ست. پژوهشگرن بتد تصور مي كردند كه ين مده عمل ريزش برگ هست. پژوهش هی بيشتر نشن دد كه ين تركيب نقشي در ريزش برگ ه ندرد م نم آبسيزيک سيد بری ين تنظيم كننده رشد بقي مند. ٩
تيلن: رسيدن ميوهه شيد شم هم شنيده بشيد كه بری رسيدن ميوههی نرس ميتونيد در پكت ميوهه يک سيب ي موز رسيده قرر دهيد. ز ميوۀ رسيده چه چيزی خرج ميشود كه بعث رسيدگي ميوههی نرس ميشود دنشمندن در پژوهشهی خود دريفتند كه تيلن بيشتری درند. ز ميوه هی رسيده تيلن آزد مي شود و ميوه هی رسيده تيلن گزی شكل و يكي ز تركيبتي ست كه هنگم سوختن سوخت هی فسيلي نيز توليد مي شود. سل ه قبل ز ين كه دنشمندن بدنند كه گيهن تيلن توليد مي كنند معلوم شده بود سوخت هی فسيلي بعث ريزش برگ درختن مي شود. تيلن در ريزش ميوه نيز نقش حصل ز كه تيلن ديدۀ گيهن نيز تيلن توليد ميكنند. گهي ميوه ه ر نرس مي چينند و ز م ن ي ك ه ي بفتهی آسيب درد. در بزر پ خ ش ك ن ن د به مدت مشخصي در تمسفر تيلن در قرر مي دهند ت ميوه ه ر وهند خوهند آنه مي. ) ت 9 ب ر س ن د ( ش ك ل.ي ري 9 ي يري ير تن تنن ن يرررر يرقبللل ستتس تمسفر دری تيلن ع در رست یتسمت هی هسی تسی فرنگي شكل 9. هر دو دسته در يک زمن چيده شده م گوجه قرردشته ند. ردپي تيلن در چيرگي رأس: ديديد كه كسين عمل چيرگي رأس ست و منع رشد هرشد هجونههی جنبي عد جوندجونههی جنبي در حضور جونه رأس ي ميشود. مشخص شده ست كه كسين جونه رسي توليد تيلن در ر تحريک ميكند و در نتيجه ب فزيش تيلن در جونههی جنبي رشد آنه متوقف ميشود. ريزشبرگ: برگ هنگمي مي ريزد كه رتبط آن ب شخه قطع شده بشد. ب توجه به شنختي كه ز سختر يخته ه و بفت هی گيهي دريد آي مي تونيد تييرتي ر كه در سختر برگ رخ مي دهد پيش بيني كنيد گر بن بشد كه رتبط برگ ب شخه قطع شود بيد يخته ه ز هم جد شوند. ١٠
مشهدت ميكروسكوپي نشن مي دهد كه در دمبرگ و محل تصل آن به شخه ليه ی ز يخته ه وجود درد كه منطقه ريزش ر تشكيل مي دهند. ديوره يخته ه به علت فعليت آنزيم هی تجزيه كننده ز هم جد مي شوند و به تدريج ز بين مي روند در نتيجه برگ مي ريزد. بعد ز ريزش برگ ب چوب پنبه ی شد ن يخته هيي ز شخه كه در محل تصل به دمبرگ قرر درند ليه محفظي در بربر محيط بيرون يجد مي شود)شكل 10 (. مشخص شده ست كه برگ در پسخ به فزيش نسبت تيلن به كسين آنزيم هی تجزيه كننده ديوره ر توليد مي كند. شزيش ليه جدكننده. برگ ب تشكيل بريگ ش ك ل 10. رييشيز رشيز زيش ريزش ريگيزش بر فعليت ت جهی دور ست. بری رفع آنه به آيره ذخيره ي نتقل تيلن ز عومل خرب شدن محصولت كشورزی هنگم نخخ نخ درند سبب توقف و وجود كتهه كه كته در يخته تيلن آس خس ين مشكل گزهيي به كر مي برند كه ب تصل به گيرنده هی تيلنس به تيلن ير حسس نسبت نهن ر گنتنيه گتيه گيهن يننهن ين فرينده مي شوند. زيست شنسن در تلش ند ب تيير در ژن ه رئه د دهيد. دليل خد كنند. به نظر شم ين يده بری گيهن ميوه در منسب ست بری پسخ خخ خود نتهسنتستت د نخخ تيهن سكته ت رق قبللل يرگر يگر ش بيشتر بدنيد تيير در ژن ه ين گل هی طلسي در يک زمن چيده شده ند و به مدت 18 سعت در تمسفر دری تيلن قرر گرفته ند. همين طور كه مي بينيد بعضي پژمرده و بعضي همچنن شدب ند. گل هی به گيهي ست كه ب دستكری ژني نسبت به تيلن حسس نيستند. شدب متعلق ١١
وي د بيشتر بدنيد تنظيم كننده هي ديگر نوع ديگری ز تركيبت تنظيم كننده در گيهن وجود درد.برسينوستروئيده جسمونت ه و سليسيليک سيد ز ين تركيبت ند. بيشتر بدنيد گيهي ستروژن هي ه نشن مي دهد كه سرطن پروستت در كشورهی شرق دور كه ستفده فروني ز فرورده هی پژوهش رييی روني( درند كمتر ز كشورهی ديگر ست. سوي تركيب شبه ستروژني درد. همچنين )لوبيی ويیبي سوي یوي ذيي ش س بری كهش علئم يئسگي سخته مي شود. يوي دروهيي سوي فرورده هی ز دروهر وير در بو ف ع ل ي ت هی رشد گيهي شنخته شده ست ين تركيبت به طور كننده نبظيم ب توجه به ينكه فرمول شيمييي تنظيم و نگهدری محصولت كشورزی به كر مي روند. به نظر شم ين ينتنوليد وبليد توليد مصنوعي سخته مي شوند و بری تركيبت مي توند سلمت نسن و محيط زيست ر تهدتهديد كند تهل كننل كنندل وليدل قي ت بلدل رق يردر يیي ستتتننند ١٢
گ ف ت ر 2 پسخ به محيط شيد توجه كرده ب ش ي د كه درختن ب كهش سرم گل ميدهند ي ين كه گلبرگ هی بعضي گيهن در ش ب ج م ع ميشوند. مي تونيد مثلهی ديگری دربرۀ پسخ گيهن به شريط محيطي نيز رئه دهيد. در دمه نوعي ز ين پسخ ه ر بررسي مي كنيم.. ) 1 1 پسخ به نور سمت نور يک جنبه خم مي شود. آي پسخ ريشهه به نور يک جنبه همنند س ق ه ست به ديديم كه سقه يطر يييييييي سي فعليت ريشه به نور يک جنبه چه بشد ق كنيد كه پسخ مي شيبيني ل ف ) پيش آزميشي ر طرحي كنيد. خود بيني سرشي درستي پيش رييرسي بررسي سردي سيي ب( بری نجم و نتيجه ر گزرش دهيد. ل يد ب چند گيه يد كرده دي كنر طرحي ير كر ر رره كه طرحرح پ( آزميشي يق نور به جز نقشي كه در فتوسنتز درد فريندهی متفوتي ست م حيتي حيتبي گيهن مي دنيد كه نقش نور در كه در دمه به آن مي پردزيم. دلهي كند.گلدهي يكي ز ين فريندهست ر در گيهن تنظيم مي هليي هليبي هلي هبي در چه فصل ي فصلهيي گل مي د ه ن د ست ل ستلخود ميبينيد ل سل محل مليحل زندگي گلدهي در گيهن: گيهني كه در گر بخوهيم گيهي ر كه در ييبينيد ت ل م يدهند گ صل ه چر بعضي گيهن در فصلي خص و بعضي يلد در همه فصل شريطي قرر دهيم چه در آن درسآن ر بيد تبستن گل ميدهد مثل در پييز ودر به گلدهي كنيم زيشي تبديل شود. ي ن زي دنگل ي لسرلدگل دگ دنلگ به س گيه هنگمي گل ميدهد كه س ر ل د رويشي كه در جونه قرر رسهد درد د تبديل به شريط محيطي منند دم و طول روز و شب وبسته ست. مي ميدهند.گيه بيتفوت قرر بيت گيهن ر برسس نيز به نور بری گلدهي در سه دستۀ روز كوته روز بلند و ت رتستد هی طولني نيز درد و دوودی در روزهی كوته پييز گل ميدهد. در وقع ين گيه بری گل ددن به نی شبهی تفوتدروز بلند ست ين هد زمني گل مي دهد كه طول شب ز حدی كمتر نبشد. شبدر كه در تبستن گل ميدهد يي ك يد بلس ل ق يركر ترسه تر چ نرلدگ به س تنلس د ن بد ست گيه بری گل ددن به شبهی كوته نيز درد و زمني گل مي دهد كه طول شب ز حدی بيشتر نبشد ( شكل ١٣
ش ك ل 1. 1 گلدهي در گيه روزبلند و روزكوته. ددن آنه وبسته به طول شب و روز نيست گيهن بيتفوت نميده ميشوند. گوجهفرنگي گيهني كه گل ني گيهي ست. يد. چنين شريط نوری مصنوعي مي تونند گل هی ب نيزهی نوری متفوت ر در همه ر دهندگن گل ب يجد پرورش دهند..رش شين ش پرورش فصل ه وي ني گيرر رشييش د.ر فعليت شب ب يک جرقه نوری چه تثيری بر گلدهي گيهن روزكوته شكستن يهد كه ب توجه به شكل زير توضيح هقدي دهيد ش بدم دوره هی روشنيي ي تريكي ر در گلدهي نشن مي دهد ز كدم كهدم هقدي يد تب و روزبلند درد. ين آزميش هميت يکل شيش يررقد بلل بل بشكستن ل ستتتننننند پسخ به دم گيهن هر دميي ر نميتونند تحمل كنند. مثل سرمی شديد ميتوند منع ز رويش دنهه شود. برگ بعضي درختن ب كهش دم در فصل پييز ميريزد و جونه ه ب برگهی پولک منندی حفظ ميشوند. ديديم كه گيهن بری گل ددن نيزهی نوری متفوتي درند. بعضي گيهن بری گل ددن نيز به گ ذ ر ندن يک دوره سرم درند. مثل بری گيه گندم مشهده شده ست كه گر بذرگندم ر مرطوب كنيم و در سرم قرر دهيم دوره رويشي آن كوته ميشود و زودتر گل ميدهد. كشف ين ويژگي در گيهن مكن بهره بردری ز زمينهيي ر فرهم كرد كه كثر سل ب برف و يخ پوشيده شدهند. ١٤
پسخ به گ ر ن ش ز م ي ن شكل 12 دنهر ست ذرت ر در وضعيت فقي نشن ميدهد. چه پيشبيني دربرۀ جهت رشد سقه و ريشه دريد آي پسخ ريشه و سقه به گرنش زمين يكسن ست يرل يكر مث دنه رست در وضعيت فقي. شكل 12. تمس تيسمس ق د پسخ به تمس ر مشهده مي كنيد. شيد ب ع ض ي گيهن ر ديده بشيد گيهن به سل هيي ز پسخ در شكل 13 مثل ميپيچند. وقتي سقه گيهي منند مو ب چيزی منند يک درخت ديگر مي هي پيه يک ثرپر 1 ي سييسيسسيسس مرث ميلثل مرلث هرن گيهن ديگر ي كه به دور ل پيچش به علت تفوت سرعت رشد سقه در بخش قرر گرفته وي مي ون آن ق ي پيه برخورد مي كند به درو وق بيد يجد پيچد.ب يب آن روی تكيه گه و سمت مقبل ين پسخ به علت تيير فشر تورژسنس در ت شدن برگ مي شود. ضربه زدن به برگ گيه حسس لع بع علثبث بعث بلعث س شود.ل درند. د.لد.بل رقوقو ميل يخته هيي رخ مي دهد كه در پيه برگ بلدرگ قرر مل حشره به آنه تحريک و پيم هيي ر به ره مي خحورد برخورد كه دردلب برگ تله منند گيه گوشتخور كرك هيي شود. ندزند كه سبب بسته شدن برگ و درنتيجه به دم فتدن نسحشره مي علثث بي ل ق حشره بس ستنننن تند ستت ١٥
شكل 13. لف ) پيچش به دور پيه ب( روی هم ت شدن برگچههی گيه حسس پ(بسته شدن برگ گيه گوشتخور ب برخورد حشره. پسخهيي ز جنس دفع گيهن در معرض هجوم ميكروب ه و جنورن گيهخور قرر درند. شيد نم بيمریهيي منند زنگ گندم ي سيهک گندم ر شنيده بشيد. ين عومل سبب تخريب م ح ص و ل ت كشورزی مي شوند.به هر حل گيهن در بربر آنه بيدفع نيستند. به نظر شم گيهن چگونه ز خود دفع مي كنند جلوگيري ز ورود : مي دنيد روپوست خرجي ترين سمنه بفتي دربخش هی جون گ ي ه تلش بري قک پوستک پوشيده شده ست. نقش پوستک ر به يد دريد پ و س ت ک ت هويي گيه ب ريبخش در ست و ويرگيري درون گيه ميشود. همچنين ديوره يختهی محكم ست و عبور ز به بيمریز يقیمری ز نفوذ عومل جلوگي ليگو ري خيشش عي ز حدودی منع رفز يز ب ليگنين ي سيليس در ديوره به سخت شدن آن و درنتيجه بتي منند گن جقود وجود تركيبتي ورجج هور بير نيست.ر عر هیر هيیر آن كر آسني حل عومل بيمریز ميتونند ب عبور ز منفذ روزنهه ي ين ب كند. کك فزيش ين سد فيزيكي كمک مي دل 14 (. دب)ش )شكل بگذرندب) فضی بين يختهه ز ين سد حفظ آب منعي در بربر عومل آسيب رسن علوه بر بفت چوب پنبه نيز در ندم هی یلمسن بمسن گيهن بل(. )شل ست. كب.ند. بلل ل 14 (. م ق قيبتي رقکککيبتي خيشش يگير شكل 14. پوستک سدی در بربر ورود عومل بيمريز منند ريسه قرچ ست)جزئيت تخصصي ز شكل حذف مي شوند(. ستتتننند بملم ل لم ١٦
كرك و خر در دفع ز گيهن نيز نقش درند)شكل 15(. مثل حشره هی كوچک در كرك هی روی برگ نمي تونند به رحتي حركت كنند همچنين در صورتي كه كرك دری ترشح چسبنك بشد حركت حشره دشورتر و گه ير ممكن مي شود. رهر رهقخو قوخورده يييررقخو قو قر ل بشدن ب ل گيهخورن حفظ مي كنند. وسيله به شدن خرور خورده خشورده شكل 15.خره گيهن ر ز بهب شود كه در محفظت ز آنه نقش درد. گه حجم مي ت ر ش ح رلكيبتي تركيبتي ز آنه بعضي گيهن در پسخ به زخم كي كبي تلركي تركي كلبيب مي فتد. گر ين تركيبت سخت شوند سنگوره در آن به دم ين تركيبت آن قدر زيد ست كه حشره حلهشره تل هلهبل.)16 ش ك ل ظلد شده ست ( حفظ هيي يجد مي شود كه حشره در آن 16 س 16 (س ستت ستننند شكل 16. سنگوره هيي ز تركيبت گيهي. ١٧
دفع شيمييي: گيهن تركيبتي توليد مي كنند كه سبب مرگ گيه خورن ي بيمری آنه مي شوند. تركيبت سينيد در ز ين گروه ند كه در تعددی ز گونه هی گيهي سخته مي شوند. س ي ن ي د تنفس يخته ی ر متوقف مي كند. گيه تنبكو نيكوتين درد. ين آلكلوئيد در دور كردن گيهخورن ز گيه تنبكو موثر ست. گر تركيبتي كه گيه مي سزد جنور ر نكشد آن ر مسموم مي كند و جنور ز خوردن دوبره آن پرهيز مي كند. جلب ست كه ين تركيبت كيهه كه يهبكيهي سم بری خود گيه مرگبر نيستند به نظر شم گيه ب چه سزوكری خود ر در تركيبت حفظ مي كند مشخص شده ست كه گيهن سزوكرهی متفوتي بری جلوگيری ز ثر بربر ين يخته ی خود درند. يكي ز ين سزوكره توليد تركيبتي ست كه در لوله گورش فريندهی ين مود بيهه مده سمي تبديل مي شوند. تركيبت سينيد در ز ين نوع ند. گيه تركيب سينيد در به نتجزيه و جنورن يخته ی ندرد. وقتي جنور گيه ر مي خورد ين تركيب تجزيه مي شود تنفس ديی تثيری بر كيهه كه بهيب سزد ر مي شود. و سينيد بللتلت ل مي جد سترز آن سريمي سمي سييم كه كييه برر ریر ريیر بيشتر بدنيد گيه كسو لپوست ريشه پوست پلهوست سلوت و ين گيه بومي مريكی جنوبي ست آنل نشسته تلتلركل نل ريشه رليشه سرشر ز تركيب سينيد در ست. ين تركيب هی فرون درد و يكي ز منبع ذيي ست. سينيد در در مز دنه زردآلو نيز وجود درند. بيشتر بدنيد گ و ن سمي ستتتنننديهن سمي به گون گون ه گيهني بوته ی شكل و ز گيهني ند كه در مرتع مي رويند. نوعي ز ين گيهن كهد مشهور ست تركيبت آلكلوئيدی درد كه بر دستگه عصبي تثير مي گذرد. گر دم ه ز ين گيه تذيه ق يرر كنند سست مي شوند و ذ خوردن ر متوقف مي كنند. ١٨
ت گ فعليت بعضي گيهن مودی توليد مي كنند كه بری گيهن ديگر سمي ند و به ين طريق ز رويش دنه ي رشد گيهن ديگر در طرف خود جلوگيری مي كنند. به نظر شم ين ويژگي چه نقشي در مندگری چنين گيهني درد بيشتر بدنيد سم در گيهن پوست دنه كرچک وجود درد يرگ ريسين يسيسين در يي ري به نم تركيبي سيمم مر كبری كشنده تر ست.رون كرچک سينيد مينيد و كه ز س گرفته مي شود. پوست ميت ديون ز دنه بدون سمي رق قبل يت گ گر گرفتر ي يمي ل در گيهن ست. فرض كنيد نوعي ويروس یع دفعي خ هی مرگ يخته ي :مرگ يخته ی يكي ديگر ز پ س ل دفع ی بيمریز تونسته ست به گيه نفوذ كند. ورود ويروس در گيه فريندهيي ره ميندزد كه نتيجه آن نميتوند در بفتهی م ر گ ي خ ت ه هی آلوده و قطع رتبط آنه ب بفتهی سلم ست. تركيبت ضد ويروس سلم گيه تكثير يبد و گيه فرصت پيد ميكند ت ب سزوكرهی ديگری توليد ندنويروس ر به يه ويروس ن هني فريندهيس گيسدر ور نتيجه و توليد دل منند يستيت دتر ین مي شود. ب آن مقبله كند) 17 (. در مرگ يخته ی ي خ ت ه به وسيله آنزيم هی خود گورش گشورش گ ستینیینه ته و سردرتد سردترر تیننيینگور د ن نگ ت ١٩
ش ك ل 1.ب 7 مرگ يخته ه رتبط يخته هی آلوده ب سلم قطع مي شود. بيشتر بدنيد سليسيليک سيد ز تركيبت گيهي ست كه در دفع گيهن در بربر عومل بيمریز نقش درند. وقتي ي خ ت ه گيهي مورد حمله قرر مي گيريد ين تركيب ر ره و مرگ يخته ی ر لق مي كند.درنتيجه ب مرگ ي خ ت ه عمل بيمری ز در گيه پخش نمي شود. حفظت مي كنند يه جنورن كنيد! نبوهي ز مورچه ه به حشره ی كه قصد خوردن برگ هی درخت آكسي ر درد نگه به شكل بتوند ز ح م ل ه ه ی مرگبر ين مورچه ه جن سلم به در برد. ديده يبعيد كه حشره ين يد ز گيهن ر يكگه نگه 18 ن ه ق بعيد هجوم برده ني ند.ي هي كي دي پستندرن كوچک و گيهن درزی نيز حمله مي كند.گيهن درزی ست حتي حقتي به مورچه ه كه كينه شده ست شد مي كنند. جلب ست كه گرده فشني درخت آكسي وبسته به دتن درختن ستر هر ر سر هرد ينر گيهني ند كه روی خق به زنبورهی گرده فشن مي شود مشخص شده ست و ق ت ي مورچه زنبورهست.چه چيزی منع ز حممله حمله رشبمورچه ح رشد شيمييي توليد و منتشر مي كنند كه ب فرری ددن مورچه ه نوعي گل هی آكسي بز مي شوند دبل شود. منع ز حمله آنه به زنبورهی دلهه دلهبه رلده رل.ده گرده فشن مي هل هل تركيبل شكل 17.ين مورچه ه در حقيقت ز م ح ل ز ن د گ ي خود محفظت مي كنند. بعضي گيهن در بربر حمله گيهخورن م و د فرری توليد و در هو پخش مي كنند كه سبب جلب جنورن ديگر مي شود. همين طور كه در شكل 18 مي بينيد نوزدكرمي شكل حشره در حل خوردن برگ تنبكو س ت. ديه ك بتركيب ق قحمله قحرشد يرسر يكني بل ل ب ز يخته هی آسيب ديده تركيب فرری متصعد مي شود كه نوعي زنبور وحشي مده ستتتننندآن ر شنسيي ٢٠
ي دييل مي كند.زنبور ب رديبي ين مود خود ر به نوزد كرمي شكل مي رسند و روی آن تخم مي گذرد. نوزدن زنبور بعد ز خروج ز تخم ز نوزد كرمي شكل تذيه مي كنند و در نتيجه آن ر مي كشند.نتيجه ين رويدد كهش جمعيت حشره آفت ست. لف( نوزدكرمي شكل حشره برگ تنبكو ر مي خورد و سبب رهشدن مده فرر ز برگ مي شود. ي د. دم قرمز ين مده فرر ر تشخيص ب( زنبور يل يرر يرر كردن آن به برگ آسيب دنبل هد و ب مي دهد قشك سي.د. ق قذگذگ دي. رسد. ديده مي بي كرمي شكل نوزد دگ به سرگز يفتن برگر برگ پ( زنبور پس كند.نوزدن گذری گقذری يذری مي كند گرذر رق حمله مي كند و در آن تخم بعد ز خروج ز تخم ز نوزدكرمي يل. ميرد. يلشكل مي مي كنند و در نتيجه نوزد كرمي يبشلش تذيهل شكلل شكل لبل ستتيه بشكلشك بل بلشكل ن تتنن فعليت د درد. آي شم ب ين نظر تثير ينهن گيهن يننهن لف ) فردی بر ين بور ست كه موج صوتي بر رشد و ميزن محصول لت لن موفق يد بری تئيد ي رد ين نظر چه آزميشي طرحي مي كنيد يي بين آنه و جنورن ب( نمونه هيي ز سزوكرهی دفعي در گيهن محل زندگي خود و نيز رتبط هيي هيي كه آنهد د وجود درد گزرش كنيد. ٢١