Siri Kuliah Generasi al-quran Kehebatan al- I`jāz al-bayāniy (Mukjizat Pada Huruf, Lafaz & Gaya) Surah al-wāqi`ah : Yang Pasti Berlaku Disusun oleh Ahmad Qadri bin Mohamed Sidek
Surah al-wāqi ah Catatan Pengenalan tentang Surah Nama Surah Surah ini dinamakan dengan surah al-wāqi ah kerana disebut sedemikian oleh Rasulullah shollallāhu alai wa sallam dalam sebuah hadis yang diriwayatkan oleh Imam al-tirmizi; telah berkata Ibnu Abbas: Telah berkata Abu Bakar: Wahai Rasulullah, kamu telah beruban. Rasulullah berkata: Telah membuat aku beruban (surah) Hud, (surah) al-wāqi ah, (surah) al-mursalāt, (surah) Amma Yatasā alun, dan (surah) Idzā as-shamsu Kuwwirat. Imam al-tirmizi berkata: Hadis Hasan Ghorib. Imam Ahmad pernah meriwayatkan dari Jabir bin Samrah bahawa Rasulullah shollallāhu alai wa sallam membaca (surah) al-wāqi ah dan yang seumpamanya dalam solat Fajar. Demikianlah nama yang diberikan kepada surah ini. Ia hanya dikenali dengan nama al-wāqi ah dan tidak dengan nama yang lain.. (Lihat Tafsir al-tahrir wa al-tanwir, Tafsir Ibnu Kathir & Tafsir al-shaukāni - Surah al-wāqiah) Penurunan Surah ini diturunkan di Makkah (al-makkiyyah) keseluruhannya menurut sebahgian ulamak tafsir, namun ada pandangan yang menyatakan bahawa terdapat beberapa ayat dalam surah ini yang diturunkan di Madinah (al-madaniyyah). Kaedah dalam menentukan al-makkiyyah dan al-madaniyyah adalah seperti berikut (Lihat Tafsir al-uthaimin, surah Yasin & al-waqiah): Untuk menentukan sama ada sesuatu ayat itu adalah ayat Makkiyyah atau Madaniyyah maka ia memerlukan kepada dalil yang menyokong; iaitu dalil yang menjadi Sabab al-nuzul kepada ayat tersebut. Jika tiada dalil yang menyokong maka pandangan tersebut tidak boleh dijadikan hujjah. Atas sebab yang dinyatakan di atas, maka surah ini dikira sebagai surah Makkiyyah keseluruhannya. Program Mudārasah al-quran 1
Catatan Surah ini adalah surah ke 46 yang diturunkan mengikut tertib penurunan wahyu. Ia diturunkan selepas surah Tāhā dan sebelum surah al-syu arā. (Lihat Tafsir al-tahrir wa al-tanwir) Kelebihan surah al-wāqiah 1. Imam Ibnu Kathir menyebut dalam tafsirnya; Abdullah bin Mas ud berkata: Sesungguhnya aku mendengar Rasulullah shollallāhu alai wa sallam bersabda yang bermaksud, Barangsiapa membaca surah al-wāqi ah pada setiap malam, maka dia tidak akan ditimpa kefakiran (berjahat kepada yang lain) selama-lamanya. 2. Imam al-shaukani menyebut dalam tafsirnya bahawa Ibnu al-a sākir telah meriwayatkan daripada Ibnu Abbas daripada Rasulullah shollallāhu alai wa sallam, baginda bersabda yang bermaksud, Surah al-wāqi ah adalah surah kekayaan, maka bacalah akan ia dan ajarkannya kepada anak-anak kamu. 3. Masrūq bin al-ajda seorang Imam zaman Tabi in - menyebut, Sesiapa yang ingin tahu tentang berita orang-orang terdahulu dan yang terakhir, berita ahli Syurga dan neraka, dan berita ahli dunia dan akhirat, maka bacalah surah al-wāqiah. (Lihat Tafsir al-tahrir wa al-tanwir) Matlamat surah al-wāqiah Di antara perbahasan utama surah ini adalah: 1. Mengingatkan tentang hari Kiamat yang pasti berlaku. 2. Menggambarkan keadaan alam dunia ketika berlakunya hari Kiamat. 3. Menyebut keadaan ahli Syurga dan sebahagian daripada nikmatnikmat yang mereka dianugerahkan. 4. Menyebut keadaan ahli Neraka dan azab yang menimpa mereka atas sebab pendustaan mereka terhadap hal kebangkitan. 5. Mengisbatkan perihal al-hasyr dan pembalasan. Program Mudārasah al-quran 2
6. Berhujjah dengan boleh berlakunya penciptaan kedua(kebangkitan) kerana Allah berkuasa menciptakan semua daripada tiada. Catatan 7. Berhujjah dengan dalil dan contoh yang menunjukkan kekuasaan Allah yang mutlak. 8. Menegaskan bahawa kitab al-quran itu adalah wahyu yang nyata dari Allah dan ia merupakan nikmat kepada manusia sekalian. (Lihat Tafsir al-tahrir wa al-tanwir) Hubung kait di antara surah-surah al-quran Para ulama sepakat (ijmak) bahawa sususan (tertib) ayat dalam al- Quran adalah tauqīfiy (berpandukan wahyu). Ini berdasarkan dalil berikut: Daripada Uthman bin Abu al-a sh r.a. bahawa beberapa surah turun ke atas Nabi s.a.w. Apabila turun ke atasnya sesuatu daripada al-quran, Baginda akan memanggil mereka yang menulis seraya berkata, Letakkan ayat-ayat ini dalam surah yang menerangkan tentang sekian dan sekian. (Riwayat Ahmad, Abu Dawud dan al-tirmizi) Adapun susunan surah dalam al-quran, maka ulama telah berbeza kepada 3 pandangan utama iaitu: Susunan surah dalam al-quran adalah: a) Ijtihād (usaha) para sahabat b) Tauqīfiy sama seperti susunan ayat al-quran c) Tauqīfiy majoritinya kecuali surah al-anfāl dan Taubah Perbezaan ini adalah pada masa sebelum al-quran dikumpulkan dalam bentuk Mushaf atau dalam satu buku. Namun setelah al-quran dikumpulkan menjadi Mushaf, maka susunan surah-surah al-quran perlu dijaga dan dihormati sepertimana yang dilaksanakan oleh para sahabat. Ini kerana susunan surah-surah al-quran dalam Mushaf Uthmāniy merupakan ijmak (konsensus) para sahabat danijmak adalah hujjah yang kuat. Pada aspek lain, mengikuti ijmak para sahabat ini juga merupakan sunnah yang disuruh oleh Rasulullah shollallāhu alai wa sallam. Hal demikian adalah kalau kita berpegang kepada pandangan pertama. Program Mudārasah al-quran 3
Kalau pada pandangan kedua atau ketiga, maka menghormati dan mengamalkan sususan ini jelas merupakan sunnah Rasulullah shollallāhu alai wa sallam. Catatan Dalam kedua-kedua hal, menjaga susunan Mushaf al-quran adalah sangat perlu kerana ini memelihara umat Islam daripada fitnah dan menjaga al-quran daripada amalan fasid. Atas sebab yang dinyatakan di atas, sebahagian para ulama sangat memandang berat kepada menjaga susunan ini kerana di situ terdapat banyak hikmat yang jelas dan nyata serta pengajaran yang luar biasa bagi mereka yang meneliti tertib susunan surah-surah al-quran. (Lihat al-burhān fi Tanāsub Suwar al-qurān) Hubung kait di antara surah al-wāqi ah dengan surah sebelum dan selepasnya ٱلر ح ن ٱ ة ل و اق ع ل ح ٱ د ي د س ورة ٱلر ح ن ي ۇ ي ۆ ي ۆ ي ۈ ي ۈ ي ې ي ې ٱ ٻ ٻ ٻ ٻ پ پ ڦ ڦ ڦ ڄ ڄ ڄ ي ا ي ا ي ە ي ە ة ة ٱل و اق ع س ور ڑ ک ک ک Program Mudārasah al-quran 4
Catatan ڍ ڌ ڌ ڎ ڎ ڈ ۇ ۇ ۆ ۆ ۈ ۈ ڭ ۇ ۇ ۆ ۆ س ور ٱل ح ة د ي د ۈ ۈ ۇٴ ۋ ۋ ۅۅ ۉ ۉ ې ې ي ۈ ي ۈ ي ې ي ې ي ېي ى ي ى ي ى ی ی ی Hubung kait permulaan surah al-wāqi ah dengan penghujungnya گ ة ة ٱل و اق ع س ور ڑ ک ک ک ک گ گ ے ے ے Jalan cerita (Struktur) surah al-wāqi ah Jalan cerita surah ini tersusun dalam sembilan bahagian. (Lihat Tafsir Ibnu Kathir) Bahagian Pertama (Ayat 1-12) : Perbincangan tentang hari Kiamat dan peristiwa yang berlaku padanya Pembahagian manusia kepada 3 kumpulan ڑ ک ک ک ک گ گ گ گ ڳ ڳ ڳ ڳ ڱ ڱ ڱ ڱ ں ں ڻ ڻ ڻ ڻ ە ە Program Mudārasah al-quran 5
ے ے ے ھ ھ ھ ھ ہ ہ ہ ہ Catatan ے Bahagian Kedua (Ayat 13 26): Perincian nikmat kumpulan pertama: Yang mendahului (al-sābiqūn) پ پ پ پ ٻ ٻ ٻ ٻ ٱ ٹ ٿ ٿ ٿ ٿ ٺ ٺ ٺ ٺ ڀ ڀ ڀ ڀ ڄ ڄ ڄ ڦ ڦ ڦ ڦ ڤ ڤ ڤ ڤ ٹ ٹ ٹ ڍ ڇ ڇ ڇ ڇ چ چ چ چ ڃ ڃ ڃ ڃ ڄ Bahagian Ketiga (Ayat 27 40): Perincian nikmat kumpulan kedua: Golongan kanan (Ashhābu al- Yamīn) ک ک ڑ ڑ ژ ژ ڈ ڈ ڎ ڎ ڌ ڌ ڍ ڱ ڱ ڱ ڳ ڳ ڳ ڳ گ گ گ گ ک ک ہ ہ ہ ہ ە ە ڻ ڻ ڻ ڻ ں ں ڱ ڭ ے ے ے ے ھ ھ ھ ھ Bahagian Keempat (Ayat 41 56): Perincian balasan kumpulan ketiga: Golongan kiri (Ashhābu al- Shimāl) Program Mudārasah al-quran 6
ۆ ۆ ۇ ۇ ې ۉ ۉ ۅ ۅ ۋ ۋ ۇٴ ۈ ۈ Catatan ي ۆ ي ۆ ي ۇ ي ۇ ي و ي و ي ە ي ە ي ا ي ا ى ى ې ې ې ی ی ی ی ي ى ي ى ي ى ي ې ي ې ي ې ي ۈ ي ۈ ي ي ي ى ي م ي ح ي ج بي بى بم بخ بح بج ڀ ڀ ڀ پ پ پ پ ٻ ٻ ٻ ٻ ٱ تخ تح تج ٹ ٹ ٹ ٿ ٿ ٿ ٿ ٺ ٺ ٺ ٺ ڀ ڤ ٹ ڦ ڤ ڤ ڤ Bahagian Kelima (Ayat 57 62): Penegasan tentang hal kebangkitan dengan berhujjah dengan bukti penciptaan ڦ ڦ ڦ چ چ ڃ ڃ ڃ ڃ ڄ ڄ ڄ ڄ ڈ ڈ ڎ ڎ ڌ ڌ ڍ ڍ ڇ ڇ ڇ ڇ چ چ ڳ گ گ گ گ ک ک ک ک ڑ ڑ ژ ژ Bahagian Keenam (Ayat 63 74): Pengukuhan hujjah tentang kebangkitan dengan contoh-contoh penciptaan yang hebat dan luar biasa ڻ ڻ ڻ ڻ ں ں ڱ ڱ ڱ ڱ ڳ ڳ ڳ ے ے ے ھ ھ ھ ھ ہ ہ ہ ہ ە ە ۋ ۋ ۇٴ ۈ ۈ ۆ ۆ ۇ ۇ ڭ ے Program Mudārasah al-quran 7
ي ا ي ا ى ى ې ې ې ې ۉ ۉ ۅ ۅ Catatan ي ې ي ۈ ي ۈ ي ۆ ي ۆ ي ۇ ي ۇ ي و ي و ي ە ي ە ي ى ي ى ي ې ي ې Bahagian Ketujuh (Ayat 75 82): Penegasan bahawa al-quran ini adalah wahyu Allah akan tetapi manusia mendustakannya بح بج ي ي ي ى ي م ي ح ي ج ی ی ی ی ي ى ڀ ڀ ڀ ڀ پ پ پ پ ٻ ٻ ٻ ٻ ٱ ٹ ٹ ٹ ٹ ٿ ٿ ٿ ٿ ٺ ٺ ٺ ٺ ڤ ڤ ڤ Bahagian Kelapan (Ayat 83 87): Penerangan tentang saat ruh berpisah dari jasad (nazak) ڃ ڃ ڃ ڃ ڄ ڄ ڄ ڄ ڦ ڦ ڦ ڦ ڤ ڎ ڌ ڌ ڍ ڍ ڇ ڇ ڇ ڇ چ چ چ چ ڈ ڎ Bahagian Kesembilan (Ayat 88 96): Penerangan tentang keadaan tiga golongan saat nazak Penutup surah dengan menegaskan kebenaran hari Kiamat, kebangkitan dan balasan hari Akhirat. Program Mudārasah al-quran 8
ڳ ڳ گ گ گ گ ک ک ک ک ڑ ڑ ژ ژ ڈ Catatan ە ە ڻ ڻ ڻ ڻ ں ں ڱ ڱ ڱ ڱ ڳ ڳ ے ے ے ے ھ ھ ھ ھ ہ ہ ہ ہ ۆ ۆ ۇ ۇ ڭ Rumusan surah al-wāqi ah Kiamat, k'bangkitan & 3 kumpulan Balasan al-sābiqūn Balasan yg kanan Dalil p'ciptaan: makan, air & api Hujjah ttg k'bangkitan dgn p'ciptaan Balasan yg kiri al-quran ibarat bintang Saat nazak - 3 kumpulan Kebenaran kiamat, mati & balasan Program Mudārasah al-quran 9