TAJUK 6 DEMOKRASI BERPARLIMEN

Transkripsi

1 TAJUK 6 DEMOKRASI BERPARLIMEN Dr Murni Wan Mohd Nor SINOPSIS TOPIK Konsep Demokrasi Demokrasi berparlimen Pilihan raya Jenis pilihanraya Ciri pilihan raya bebas Pilihan raya di Malaysia Suruhanjaya Pilihan Raya Malaysia HASIL PEMBELAJARAN Menerangkan konsep demokrasi berparlimen Memahami amalan demokrasi berparlimen di Malaysia Memerihalkan peranan institusi utama dalam sistem demokrasi berparlimen Menghuraikan perjalanan sistem pilihan raya di Malaysia Menyedari kepentingan pilihan raya di Malaysia 1

2 Demokrasi: Istilah demokrasi berasal daripada Yunani Demokratia: Demos (rakyat) + Kratia/kratos (pemerintah) = pemerintahan oleh rakyat Sistem kerajaan berperwakilan wakil dipilih oleh rakyat melalui satu sistem pemilihan Prinsip demokrasi kebebasan Bebas daripada tekanan atau campur tangan pihak lain Bersuara, berpersatuan, sama rata, kehakiman dll Hak individu dan masyarakat Berkerajaan sendiri Kerajaan oleh rakyat, dari rakyat dan untuk Penyertaan rakyat dalam proses pembuatan keputusan. Sistem kerajaan berperwakilan wakil dipilih oleh rakyat melalui satu sistem pemilihan Dua jenis demokrasi:- Demokrasi berparlimen Demokrasi berpresiden 2

3 Ciri-ciri demokrasi berparlimen: Pembentukan kerajaan berasaskan persetujuan ramai Pemerintahan negara dijalankan secara perwakilan Rakyat mengambil bahagian dalam pemerintahan melalui wakil-wakil yang dipilih dalam pilihanraya PERBEZAAN DI ANTARA SISTEM DEMOKRASI BERPARLIMEN DAN BERPRESIDEN Demokrasi berparlimen (Malaysia) Rakyat memilih wakil rakyat untuk Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri (DUN) yang akan membentuk kerajaan. Perdana Menteri dilantik oleh Yang di-pertuan Agong daripada kalangan wakil rakyat (dipilih secara tidak langsung oleh rakyat) Demokrasi berpresiden (Amerika Syarikat) Rakyat memilih /mengundi dalam dua pilihanraya secara berasingan untuk memilih Ketua Eksekutif iaitu Presiden (dipilih secara langsung oleh rakyat) Ahli-ahli dewan perundangan. 3

4 DEMOKRASI BERPARLIMEN DEMOKRASI BERPRESIDEN PENGUNDI PENGUNDI PERUNDANGAN/ AHLI PARLIMEN PERUNDANGAN EKSEKUTIF PM PRESIDEN DEMOKRASI BERPARLIMEN DI MALAYSIA Perlembagaan garis panduan pemerintahan Raja berperlembagaan kuasa YDPA berdasarkan perlembagaan Pilihan raya penglibatan rakyat untuk menjadi wakil rakyat Rakyat berhak menyuarakan pendapat/kehendak melalui wakil rakyat pilihan raya umum 5 tahun sekali Badan perundangan Dewan Rakyat dan Dewan Negara Badan pelaksana Kabinet sebagai penggubal dasar dan menjalankan dasar Badan kehakiman mentafsir undang-undang dan menjaga keadilan Parti-parti politik platform/medium untuk rakyat bersuara dan memperjuangkan hak DEMOKRASI BERPARLIMEN DI MALAYSIA Berasaskan amalan Westminster, England membentuk KERAJAAN yang dipilih oleh rakyat untuk RAKYAT rakyat mempunyai hak dan kebebasan untuk memilih wakil di peringkat persekutuan dan negeri melalui pilihan raya Pilihan raya diadakan untuk memilih negeri (DUN) dan pusat (Parlimen) Sistem kerajaan yang dipilih secara bebas oleh rakyat melalui pilihan raya Rakyat pilih kerajaan Kerajaan pilih alli Parlimen PM 4

5 PILIHANRAYA Pilihan raya ciri utama demokrasi Mekanisme yang membolehkan rakyat menukar kerajaan secara aman Syarat-syarat pilihan raya bersih dan bebas : Pilihan raya perlu dijalankan oleh satu badan yang bebas dan dipercayai oleh rakyat; Undang-undang pilihan raya hendaklah berasaskan kepada keadilan, dan memastikan perkara-perkara yang tidak baik tidak dilakukan; Segala pertelingkahan mestilah diselesaikan dengan segera oleh sebuah mahkamah yang dikhususkan untuk mengadili kes-kes sedemikian. PILIHAN RAYA DI MALAYSIA Setiap lima tahun. Melalui pilihan raya rakyat boleh memilih wakil-wakil untuk memerintah sama ada di peringkat persekutuan atau negeri Sistem pilihan raya yang diamalkan adalah berasaskan kelebihan suara mudah (simple majority). 3 pihak terlibat : badan pengendali pilihan raya, calon bertanding dan pengundi. Pilihan raya telah diadakan sebanyak 13 kali sejak 1955 (sebelum kemerdekaaan) dan terakhir PILIHANRAYA PILIHAN RAYA UMUM 5 tahun sekali ATAU sampai cukup edah dari segi undangundang Pilihan raya Parlimen boleh serentak atau berasingan dengan DUN PILIHAN RAYA KECIL Berlaku KEKOSONGAN kerusi wakil rakyat atau ahli DUN atau Parlimen ATAU keputusan tidak sah Kawasan pilihan raya DUN dan Parlimen Seorang wakil sahaja Berdasarkan persempadanan kawasan Jumlah kawasan berubah-ubah (Pilihan raya kerusi Parlimen) 5

6 PILIHAN RAYA DI MALAYSIA CALON Warganegara berumur 21 tahun ke atas Mastatutin tetap di dalam kawasan pilihanraya Berdaftar dengan SPR Sempurna akal dan tidak muflis Tiada jawatan bergaji dalam perkhidmatan awam Tidak disabit dengan kesalahan oleh mahkamah dan dihukum penjara 12 bulan atau denda RM2000 serta tiada pengampunan -Atas nama parti politik atau perseorangan (bebas) -Wang pertaruhan RM10 ribu (Parlimen) dan RM5 ribu (DUN) Hilang hak jika: Tidak sempurna akal Hukuman penjara dan hukuman mati PILIHANRAYA Keputusan Pilihan Raya Parti yang menang majoriti bentuk kerajaan Dokumen pilihan raya disimpan selama 6 bulan hanya boleh dibuka atas arahan hakim Penyata Perbelanjaan Perlu diserah dalam tempoh 31 hari selepas keputusan diwartakan Tidak boleh bertanding jika tidak hantar Petisyen Pilihan Raya 21 hari selepas keputusan rasmi Pelanggaran undangundang dan peraturan pilihan raya Calon hilang kelayakan Arahan mahkamah SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) Badan pentadbir pilihanraya - Perkara 114 Perlembagaan Persekutuan: Peranan SPR mengurus dan mentadbir pilihanraya menjalankan pilihanraya bebas dan adil OBJEKTIF SPR: Memelihara, Mengawasi Dan Mengekalkan Sistem Pemerintahan Demokrasi Berparlimen Di Malaysia Menerusi Pilihan Raya Yang Adil Dan Saksama 6

7 SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) Fungsi mempersempadankan bahagian-bahagian pilihanraya Parlimen dan Negeri setiap tidak kurang daripada 8 tahun selepas tarikh siapnya urusan kajian dan persempadanan semula yang terdahulu menjalankan pendaftaran pemilih dan penyemakan daftar pemilih menjalankan pilihanraya umum, sama ada pilihanraya umum atau pilihanraya kecil Membuat peraturan tertentu dalam menjalankan tugastugas berkaitan SURUHANJAYA PILIHANRAYA (SPR) Jumlah ahli - 7 orang (pindaan terkini) diketuai oleh seorang pengerusi, seorang timbalan pengerusi dan lima ahli lain (termasuk ahli daripada Sabah dan Sarawak) dilantik oleh YDPA setelah berunding dengan MRR Syarat kelayakan berumur tidak lebih 66 tahun tidak muflis tidak memegang jawatan bergaji lain bukan mana-mana ahli politik (Parlimen atau DUN) Dibantu oleh kakitangan pentadbiran Persekutuan dan Negeri) Ahli SPR boleh memegang jawatan sehingga berumur 66 tahun boleh meletakkan jawatan pada bila-bila masa dengan menulis surat kepada YDPA. FIKIRKAN Sejauhmanakah anda memahami sistem demokrasi yang diamalkan di Malaysia? Apakah kepentingan sistem demokrasi berparlimen? Apakah pandangan anda terhadap pelaksanaan sistem demokrasi berparlimen di Malaysia? 7