Bab 6: Kurikulum di Malaysia. Hasil Pembelajaran

Transkripsi

1 Bab 6: Kurikulum di Malaysia Hasil Pembelajaran Pada akhir bab ini, anda akan dapat: Menerangkan sistem pendidikan ketika zaman penjajahan Menerangkan usaha Laporan Razak dan Laporan Rahman Talib dalam asas sistem pendidikan Malaysia Menyenaraikan ciri-ciri falsafah pendidikan Malaysia Menerangkan proses pembangunan kurikulum Pengenalan Hampir 5 juta dari penduduk di Malaysia merupakan pelajar sekolah rendah atau menengah. Segala perkara yang berkaitan dengan pendidikan berada di bawah bidang kuasa Kementerian Pendidikan (MOE) yang bertanggungjawab untuk pembangunan sekolah rendah dan pendidikan menengah di negara ini. Sejak akhir-akhir ini, pentadbiran dan pembangunan pengajian tinggi telah diambil alih oleh Kementerian Pengajian Tinggi. Pendidikan sekolah rendah berlangsung selama enam tahun. Tujuannya adalah untuk menyediakan asas-asas membaca, menulis dan mengira (3Ms). Pada akhir tempoh ini, pelajar akan menduduki Ujian Penilaian Sekolah Rendah (UPSR). Semua pelajar akan meneruskan persekolahan ke sekolah menengah yang dibahagikan kepada tiga peringkat utama: tahap menengah rendah, menengah atas dan peringkat pra-universiti. Pendidikan menengah rendah di Malaysia menyediakan pelajar untuk kemahiran yangdiperlukan dalam kehidupan dan dalam menjadi rakyat yang berguna di negara ini. Selepas menamatkan Tingkatan Tiga, pelajar dikehendaki mengambil Penilaian Menengah Rendah (PMR). Pencapaian mereka dalam peperiksaan ini akan menentukan aliran akademik mereka pada tahap menengah atas, iaitu sama ada mereka memasuki aliran sains, sastera, teknikal atau vokasional. Pada akhir tempoh dua tahun dalam pendidikan menengah atas, pelajar akan dinilai melalui peperiksaan wajib kebangsaan iaitu Sijil Malaysia Peperiksaan (SPM) atau Sijil Vokasional Malaysia Peperiksaan (SPVM) bagi pelajar dalam aliran vokasional. Seterusnya, pelajar akan melalui dua tahun lagi dalam Tingkatan Enam atau Matrikulasi sebelum memperolehi kemasukan ke institusi pengajian tinggi awam (IPTA). Sesetengah pelajar mungkin akan meneruskan pengajian pra-universiti atau kursus asas sebelum memasuki IPTA. Yang lain pula mungkin meneruskan pengajian mereka ke tahap Diploma atau kursus Sijil atau menjalani latihan kemahiran di pusat-pusat latihan yang dipilih atau menyertai kolej perguruan. Selebihnya pula akan memasuki pasaran tenaga kerja.

2 Kurikulum pada Zaman Jajahan British Ketika era pemerintahan British, dasar pecah dan perintah telah dilaksanakan melalui sistem pendidikan yang direka khas untuk membahagikan rakyat. Etnik Melayu hanya menerima pendidikan sekolah rendah selama enam tahun. Tiga objektif telah ditetapkan untuk pendidikan Melayu, iaitu: (1) untuk membiasakan kanak-kanak lelaki Melayu dengan sifir mudah supaya mereka dapat mengendalikan urusan perniagaan, (2) untuk mengembangkan perasaan menyintai kebersihan, dan (3) untuk melatih anak-anak golongan bangsawan Melayu supaya cekap dalam bahasa Inggeris supaya dapat berkhidmat untuk pihak penjajah. Etnik India juga menerima hanya enam tahun pendidikan rendah sahaja dan lazimnya menjadi pekerja di ladang-ladang getah dan landasan kereta api. Dasar ini sengaja dilakukan untuk menafikan mereka dari dua pergerakan ekonomi dan geografi. Sebaliknya, etnik Cina pula dibenarkan menubuhkan sekolah mereka sendiri dan menggunakan kurikulum, guru dan buku teks dari China kerana kerajaan penjajah British tidak menganggap bahawa mereka berkewajipan untuk meyediakan pendidikan kepada penduduk yang bersifat sementara. Kerajaan penjajah pula telah menubuhkan sekolah Inggeris untuk membekalkan tenaga kerja yang mencukupi demi menjalankan jentera pentadbiran British. Sekolah-sekolah selalunya terletak di kawasan bandar. Sebagai contoh, pada tahun 1896 sembilan sekolah Inggeris telah ditubuhkan di bandar Perak. Kebanyakan pelajar di sekolah-sekolah itu merupakan etnik Cina dan India dan hanya kira-kira 15% merupakan etnik Melayu. Oleh itu, sistem pendidikan ini telah membahagikan penduduk Malaysia selama seratus tahun atau lebih. Rancangan Cheeseman (1946) Selepas Perang Dunia Kedua, dasar pendidikan baharu yang dikenali sebagai Rancangan Cheeseman (1946) telah memperkenalkan pendidikan sekolah rendah dalam semua bahasa. Rancangan ini telah membenarkan penggunaan empat bahasa sebagai bahasa pengantar di sekolah menengah. Pengajaran 'bahasa ibunda' turut dijalankan di sekolah-sekolah Inggeris, dan pada masa yang sama pengajaran bahasa Inggeris itu akan diwajibkan di semua sekolahsekolah vernakular. Dasar baru bilingualisme selari ini tidak mempertimbangkan kesepaduan rakyat. Walau bagaimanapun, dasar ini telah ditinggalkan pada tahun 1949 dengan pembubaran Malayan Union. Laporan Barnes (1951) Setelah menyedari nasib sekolah-sekolah Melayu, sebuah jawatankuasa yang terdiri dari lapan orang Melayu dan lima orang Inggeris telah ditubuhkan pada tahun 1951 untuk mengkaji pelajaran Melayu dan diketuai oleh Dr Barnes, seorang saintis sosial dari Universiti Oxford. Mereka yang dipertanggungjawabkan dengan tugas mengkaji sumber, kemudahan dan peluang pendidikan di Malaya. Oleh itu, Jawatankuasa Barnes tidak dapat mencadangkan penambahbaikan di sekolah-sekolah Melayu tanpa yang melibatkan seluruh sistem pendidikan. Oleh itu, Laporan Barnes (1951) telah mencadangkan idea yang radikal, iaitu bahawa semua sekolah sedia ada perlu diubah menjadi sekolah kebangsaan, di mana kanakkanak dari pelbagai kumpulan etnik akan diajar dengan menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar dan juga Bahasa Inggeris. Penekanan diberikan kepada pembelajaran aktif, pembangunan pemikiran dan penyertaan aktif dalam aktiviti-aktiviti sekolah. Cadangancadangan dalam Laporan Barnes mengandaikan bahawa sekolah vernakular akan pupus,

3 termasuklah sekolah-sekolah Melayu (Omar Hashim1961). Seperti yang dijangka, rakyat bukan Melayu, terutamanya etnik Cina, memberi kritikan hebat terhadapnya kerana mereka melihat ini sebagai satu langkah untuk menghapuskan bahasa dan identiti budaya. Penyata Fenn-Wu (1952) Satu jawatankuasa yang diketuai oleh Dr W.P. Fenn dan Dr Y.T. Wu telah ditugaskan untuk mengkaji status pendidikan vernakular Cina di Malaysia untuk disepadukan ke dalam sistem pendidikan yang seragam. Ini menyebabkan pembentukan jawatankuasa lain yang dikenali sebagai Jawatankuasa Fenn-Wu yang telah ditubuhkan pada tahun Ia bertanggapan bahawa sebahagian besar dari etnik Cina bersedia menerima bahasa Melayu dan bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar pengajaran dan pada masa yang sama dapat meneruskan pembelajaran bahasa ibunda mereka untuk mengekalkan identiti budaya mereka. Laporan Fenn-Wu seolah-olah membuat tuntutan yang sama bagi kaum India. Bahasa ibunda masyarakat India (Tamil, Telugu dan Punjabi) dikekalkan di sekolah-sekolah India. Self-Test 1. Mengapakah masyarakat Melayu membangkang Rancangan Cheeseman? 2. Mengapakah masyarakat Cina membangkang cadangan Laporan Barnes? Inisiatif Kurikulum Selepas Merdeka Laporan Razak 1956 dan Ordinan Pendidikan 1957 Pergerakan Malaysia ke arah kemerdekaan menimbulkan kesedaran bahawa menyatukan masyarakat pelbagai etnik perlu menjadi keutamaan. Satu jawatankuasa yang diketuai oleh Dato Abdul Razak Hussein telah ditubuhkan dan cadangan dalam Laporan Razak 1956 telah menjadi asas kepada sistem pendidikan Malaysia. Laporan Razak telah sedikit sebanyak mengguna semula idea-idea Laporan Barnes dan Fenn-Wu. Laporan ini menekankan bahawa walaupun niat kerajaan adalah untuk memperkenalkan Bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan secara beransur-ansur, ia juga berniat untuk mengekalkan bahasa ibunda yang lain. Berikut merupakan cadangan Laporan Razak: Bahasa Melayu dijadikan Bahasa Kebangsaan dan menggunakan tulisan Rumi. bilingualisme yang sedia ada di sekolah rendah akan dikekalkan. semua sekolah, tanpa mengira medium bahasa perlu menggunakan kurikulum yang sama kandungan, iaitu kurikulum berpusat Malaysia dengan sistem satu penilaian untuk semua.

4 Sekolah-sekolah aliran Melayu akan dikenali sebagai Sekolah Kebangsaan, dan sekolahsekolah yang menggunakan Bahasa Inggeris, Mandarin dan Tamil sebagai bahasa pengantar telah dikategorikan sebagai Sekolah-Sekolah Jenis Kebangsaan. Penggunaan kandungan kurikulum yang sama tanpa mengira bahasa pengantar mudah dicapai. Mereka mengharapkan kandungan sukatan pelajaran yang sama akan membentuk nilai-nilai dan pandangan hidup, dan akhirnya menjalin sebuah negara bersepadu yang baru. Namun demikian, pelaksanaannya menghadapi kritikan hebat. Usaha awal untuk mencapai perpaduan melalui pendidikan bersifat terlalu lemah dan langkah-langkah yang diambil tidak cukup berkesan untuk mencetus integrasi sosial. Satu-satunya perubahan positif ialah pendidikan menengah bagi etnik Melayu yang sebelum ini diabaikan sahaja. Dasar menubuhkan sekolah Melayu menengah bertujuan untuk menyatukan kanak-kanak dari semua kaum di bawah satu sistem pendidikan kebangsaan, di mana bahasa Melayu menjadi bahasa pengantar. Usaha ini bermatlamat supaya semua sekolah memiliki hala tuju yang sama (Laporan Razak, 1956). Walau bagaimanapun, laporan itu juga menyebut bahawa 'kemajuan yang ke arah matlamat ini tidak boleh dipercepatkan (Laporan Razak, 1956). Laporan Rahman Talib dan Akta Pelajaran 1961 Pada bulan Februari, 1960, kerajaan telah melantik sebuah jawatankuasa yang diketuai oleh bekas Menteri Pelajaran, Abdul Rahman Talib untuk mengkaji semula Dasar Pendidikan 1956, untuk mengkaji masa lalu dan pelaksanaan masa depan. Berikut merupakan cadangannya: Penubuhan latihan perguruan bagi memudahkan perkembangan sistem persekolahan Peruntukan tempat di sekolah rendah yang menggunakan bahasa pilihan ibu bapa bagi kanak-kanak Malaysia yang sudah mencapai umur persekolahan. Umur meninggalkan sekolah dinaikkan kepada 15 tahun dengan pemansuhan peperiksaan kebangsaan Tahun 6 di mana pelajar yang gagal tidak dibenarkan untuk meneruskan persekolahan ke sekolah menengah. Pendidikan sekolah rendah perlu disediakan secara percuma dan berkuatkuasa dari tahun Laporan Rahman Talib pada tahun 1960 membincangkan bahawa bahasa Melayu dan bahasa Inggeris diperlukan sebagai mata pelajaran wajib dalam kurikulum semua sekolah. Ciri utamanya ialah perpaduan negara melalui penggunan bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan. Setelah memperakui bahawa penukaran bahasa pengantar akan dirumitkan tanpa buku-buku teks yang sesuai, laporan itu juga mencadangkan bahawa Kementerian Pendidikan memilih guru-guru yang berkelayakan untuk menterjemah buku-buku ke dalam bahasa Melayu. Jawatankuasa Kabinet mengenai Pendidikan, 1979 Laporan Kabinet 1979 memberikan cadangan berikut: o Penekanan ke atas 3R iaitu pendidikan asas membaca, menulis dan mengira o Penekanan kepada pendidikan kerohanian yang kukuh dan unsur-unsur disiplin yang diingini o Penekanan ke atas kurikulum Malaysia o Pendidikan pendidikan menengah atas dibahagikan kepada dua aliran iaitu akademik dan vokasional

5 o Peluang untuk meneruskan pelajaran dari 9 tahun hingga 11 tahun o Memudahkan prosedur pengurusan pendidikan untuk meningkatkan kualiti pendidikan secara keseluruhan Self-Test 1. Apakah cadangan Laporan Razak? 2. Apakah cadangan Laporan Rahman Talib? Pembaharuan Kurikulum Pembaharuan kurikulum utama dalam sistem pendidikan Malaysia merupakan pengenalan Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah pada tahun 1983 dan Kurikulum Sekolah Menengah Bersepadu pada tahun Kurikulum ini telah diperbaharui kerana permintaan daripada masyarakat bahawa kurikulum yang sedia ada telah dipenuhi dan yang agak sukar bagi pelajar yang tidak dapat membaca atau menulis pada tahap yang dikehendaki. Rombakan kurikulum ini telah dijalankan berdasarkan Falsafah Pendidikan Kebangsaan. Pendekatan bersepadu ini memerlukan penyerapan nilai-nilai moral, patriotik, sains dan teknologi, penggunaan yang bahasa yang betul, pendidikan, kemahiran belajar, pemikiran kreatif dan kritikal. Penyerapan idea-idea ini berlaku dalam seluruh bidang. Sebagai contoh, patriotisme dibincangkan dalam subjek Sejarah dan Kajian Tempatan. Konsep dalam pendidikan alam sekitar diselitkan dalam mata pelajaran Geografi, Sains dan Biologi. Kurikulum Sekolah Rendah Bersepadu (KBSR) Kurikulum Sekolah Rendah Bersepadu ini dibahagikan kepada dua fasa iaitu Fasa 1 (Darjah 1-3) dan Fasa II (Darjah 4-6). Kurikulum ini menekankan penguasaan, pengukuhan dan aplikasi 3R dan pemerolehan kemahiran yang kompleks dan pengetahuan. Selain itu, penekanan diberikan kepada pembangunan sikap dan nilai positif. Kandungan dibahagikan kepada enam bahagian iaitu kemahiran asas, kemanusiaan, seni dan rekreasi, nilai dan sikap, kemahiran hidup dan kemahiran komunikasi. Mata pelajaran wajib ialah Bahasa Malaysia, Bahasa Inggeris, matematik, pendidikan Islam, pendidikan moral, muzik, seni, pendidikan jasmani, sains. kajian dan kemahiran hidup tempatan. Kurikulum Sekolah Menengah Bersepadu (KBSM) Kurikulum Sekolah Menengah Bersepadu menekankan penyediaan pendidikan umum dan penyatuan kemahiran yang diperolehi di peringkat sekolah rendah. Kurikulum sekolah menengah terus memberi tumpuan kepada pembangunan positif, sikap dan nilai di kalangan pelajar. Kurikulum menengah rendah terdiri daripada mata pelajaran berikut: Bahasa Malaysia, Bahasa Inggeris, matematik, Pendidikan Islam, pendidikan moral, sains, geografi, sejarah, pendidikan fizikal, seni dan kemahiran hidup. Dalam kurikulum menengah atas, di samping mata pelajaran wajib seperti sejarah, matematik, Bahasa Malaysia, Bahasa Inggeris, pendidikan moral / pendidikan Islam; pelajar boleh memilih mata pelajaran elektif dari aliran sastera, sains tulen, pengajian Islam, seni gunaan, teknologi maklumat, teknologi dan bahasa.

6 Kaedah Pengajaran Bagi meningkatkan minat dan motivasi pelajar, guru-guru digalakkan untuk menggunakan strategi pengajaran-pembelajaran yang berbeza. Teknik kumpulan kecil perlu digunakan secara meluas untuk menampung gaya pembelajaran pelajar yang berbeza. Pelajar sentiasa digalakkan untuk berdikari. Mereka juga digalakkan untuk menyertai aktiviti pembelajaran yang bermakna dan pembelajaran merentasi kurikulum kepada situasi di luar kurikulum. Penggunaan ICT dalam pengajaran dan pembelajaran juga perlu dipertingkatkan. Sebagai contoh, sumber-sumber internet harus akan digunakan dan pelbagai peralatan web perlu digunakan untuk memastikan pembelajaran lebih bermakna dan menarik. Rang Undang-Undang Pendidikan 1995 o Sistem pendidikan negara bertujuan untuk melahirkan pendidikan bertaraf dunia dari segi kualiti demi mencapai aspirasi negara o Dasar Pelajaran Kebangsaan menjadi asas untuk dasar pendidikan negara o Tempoh pendidikan rendah adalah selama 5 hingga 7 tahun o Pendidikan prasekolah merupakan sebahagian daripada sistem pendidikan kebangsaan o Pendidikan Politeknik Teknikal dinaik taraf o Peruntukan diberi bagi pengawasan pendidikan swasta Proses Pembangunan Kurikulum di Malaysia Kurikulum di Malaysia dibangunkan secara berpusat melalui Kementerian Pelajaran (MOE). Jabatan-jabatan utama yang bertanggungjawab untuk mereka bentuk pembangunan kurikulum sekolah ialah: Pusat Perkembangan Kurikulum (CDC): reka bentuk dan pembangunan kurikulum bagi peringkat prasekolah sehingga menengah atas Jabatan Pendidikan Teknik dan Vokasional: reka bentuk dan pembangunan kurikulum teknikal dan vokasional bagi sekolah-sekolah teknik dan vokasional Jabatan Pendidikan Agama dan Moral: reka bentuk dan pembangunankurikulum pendidikan agama termasuk pengajaran bahasa Arab. Walau bagaimanapun, semua perkara-perkara mengenai dasar-dasar kurikulum perlu diluluskan oleh Jawatankuasa Kurikulum Pusat (CCC) yang diketuai oleh Ketua Pengarah Pelajaran. Jawatankuasa ini terdiri dari pelbagai pengarah bahagian di KPM seperti Bahagian Buku Teks, Bahagian Pendidikan Guru, Lembaga Peperiksaan, Bahagian Teknologi Pendidikan dan Bahagian Sekolah. Sebagai contoh, pengenalan subjek baru hendaklah dibincang dan diluluskan oleh Jawatankuasa ini sebelum ia boleh dilaksanakan di sekolahsekolah. Program kurikulum yang telah diluluskan oleh CCC perlu dibincang dan diluluskan oleh Jawatankuasa Pelaksanaan Kurikulum (CIC) yang terdiri daripada 14 pengarah-pengarah negeri pendidikan dan wakil-wakil pelbagai agensi dari MOE. Jawatankuasa ini akan membincangkan sebarang perkara yang berkaitan dengan pelaksanaan rancangan kurikulum secara terperinci. Proses pembangunan kurikulum adalah berdasarkan model kitaran dan bermula dengan analisis keperluan, diikuti dengan perancangan, pembangunan, perintis, penyebaran dan pelaksanaan dan penilaian (lihat Rajah 10.1). Idea untuk inisiatif kurikulum mungkin bermula dengan arahan dari pembuat dasar seperti kerajaan; daripada perubahan trend dunia, atau hanya dari kesedaran bahawa yang sedia ada kurikulum mengalami beberapa kelemahan yang dikenal pasti. Satu pasukan yang diketuai oleh CDC yang terdiri daripada pegawai-pegawai KPM, ahli akademik, badan-badan profesional dan industri

7 wakil-wakil dilantik. untuk merancang dan mereka bentuk kurikulum baru atau menyemak semula kurikulum yang sedia ada. Tugas pertama anggota pasukan adalah untuk mengkaji kesusasteraan yang ada dan laporan amalan di negara-negara lain. Tujuannya adalah untuk menyediakan satu teori dan rangka kerja falsafah untuk kurikulum baru atau disemak semula. Guru-guru dan jurulatih guru dibawa masuk untuk membincangkan reka bentuk kurikulum dan penyampaian yang paling berkesan. Perbincangan tertumpu kepada pemilihan kandungan, pemecahan daripada kandungan bagi setiap tahun persekolahan dan cadangan aktiviti dan kaedah pengajaran pembelajaran. Kerja ini dilakukan oleh CDC bersama-sama dengan jawatankuasa, pendidik, guru dan pelatih guru. Spesifikasi kurikulum dipersetujui bagi buku-buku teks dan bahan-bahan sokongan yang lain. Juga dihasilkan adalah panduan guru umum dan panduan untuk topik-topik tertentu. Kurikulum ini kemudiannya dicuba di sekolah-sekolah terpilih. Pada peringkat ini, jabatan pendidikan negeri-negeri yang terlibat dibawa masuk Berdasarkan penemuan sekolah cubaan atau "pelaksanaan terhad", keputusan dibuat untuk meneruskannya ke peringkat pelaksanaan penuh. Pelaksanaan kurikulum ke seluruh negara dilaksanakan oleh agensi-agensi KPM berikut: Kurikulum Pusat Pembangunan terlibat dalam penyebaran kurikulum dan "kakitangan utama" dilantik yang terdiri terutamanya daripada guru-guru kanan dan jurulatih guru dan bertanggungjawab untuk menyebarkan kurikulum. Bahagian Buku Teks menjalankan penyediaan buku-buku teks dan bahan tambahan lainlain. Bahagian Teknologi Pendidikan melaksanakan penyediaan bahan multimedia untuk menyokong pelaksanaan kurikulum. Sindiket Peperiksaan terlibat dalam penilaian pelajar. Di peringkat negeri, Jawatankuasa Kurikulum Negeri yang diketuai oleh Pengarah Pendidikan Negeri memantau, menilai dan memudahkan pelaksanaan kurikulum oleh pengetua dan guru besar. Jawatankuasa negeri akan menganjurkan mesyuarat dan bengkel dengan pengetua, guru besar, pegawai pendidikan daerah dan guru-guru. Ia juga membantu dalam penyelarasan sumber dan bertindak sebagai perantara antara Jawatankuasa Kurikulum Bahagian/Daerah dan MOE. Di peringkat daerah, aktiviti-aktiviti perancangan dan pelaksanaan yang dijalankan oleh Jawatankuasa Kurikulum Daerah. Ia memberi panduan dan bantuan dalam melaksanakan kurikulum di sekolah dan peringkat bilik darjah. Di peringkat sekolah, jawatankuasa kurikulum diketuai oleh guru besar yang menyelia pelaksanaan di dalam bilik darjah. Jawatankuasa ini memudahkan pelaksanaan kurikulum dengan menyediakan guru-guru dengan sumber-sumber yang berkaitan, panduan dan sokongan. Jawatankuasa ini juga memberi maklum balas pelaksanaan kepada jawatankuasa daerah masing-masing. Self-Test Terangkan proses pembangunan dan pelaksaan kurikulum di Malaysia.