DASAR PENGURUSAN PROGRAM AKADEMIK UNIVERSITI MALAYA

Transkripsi

1 DASAR PENGURUSAN PROGRAM AKADEMIK UNIVERSITI MALAYA 1. PENGENALAN Universiti Malaya komited untuk menyedia dan menawarkan program akademik yang berkualiti dan relevan selaras dengan keperluan negara seperti yang dinyatakan dalam Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (Pendidikan Tinggi) [PPPM (PT)]. Komitmen terhadap pengajaran dan pembelajaran juga sejajar dengan visi dan misi yang didokong oleh matlamat pendidikan serta nilai teras Universiti. Sebagai sebuah Universiti Penyelidikan yang komprehensif, Universiti Malaya memberi tumpuan kepada aktiviti pengajaran dan pembelajaran serta penyelidikan. Kedua-dua aktiviti ini merupakan proses utama di samping lapan (8) proses sokongan yang terkandung dalam Sistem Pengurusan Kualiti (SPK) Universiti Malaya. 2. TUJUAN (1) Dasar ini disediakan sebagai panduan kepada staf, pelajar dan pihak yang terlibat dalam pengurusan dan pelaksanaan program akademik Universiti Malaya. (2) Dasar ini bertujuan untuk memastikan program akademik Universiti berdaya saing, terkini, mampan dan relevan dengan keperluan dan dasar pembangunan negara serta memenuhi piawai yang ditetapkan oleh Kementerian Pendidikan Tinggi (KPT), Agensi Kelayakan Malaysia (MQA) dan badan profesional yang berkaitan. (3) Pelaksanaan, pemantauan dan penjaminan kualiti proses pengajaran dan pembelajaran serta penyelidikan bagi semua tahap program akademik adalah melalui Sistem Pengurusan Kualiti Universiti Malaya serta proses pengauditan dan pengakreditasian. 1

2 3. SKOP Dasar ini merangkumi semua aktiviti utama dalam proses pengurusan dan pelaksanaan program akademik bagi semua tahap pengajian Universiti Malaya. Dasar ini meliputi keseluruhan aspek pengurusan program akademik iaitu: (1) Pembentukan dan pembangunan program akademik baharu (2) Pelaksanaan program akademik (3) Pemantauan program akademik (4) Jaminan dan penambahbaikan kualiti program akademik (5) Semakan kurikulum (6) Akreditasi Penuh dan Akreditasi Semula (7) Penangguhan penawaran program akademik (8) Penjumudan program akademik (9) Pembelajaran terbuka dan jarak jauh (10) Sumber pendidikan 4. DOKUMEN RUJUKAN (1) Kerangka Kelayakan Malaysia (KKM) (2) Kod Amalan Akreditasi Program/Code of Practice for Programme Accreditation (COPPA) (3) Standard: Ijazah Sarjana dan Kedoktoran (4) Standard Program oleh MQA bagi pembangunan program akademik dalam bidang tertentu yang meliputi semua tahap : Sijil hingga Ijazah Kedoktoran (5) Manual Kualiti Universiti Malaya (UM-PT00-MK) (6) Prosedur Kualiti berkaitan Pengajaran dan Pembelajaran (UM-PT01-PK01 hingga PK07) (7) Kaedah-Kaedah Universiti Malaya (Pengajian Asasi) dan Peraturan-Peraturan Universiti Malaya (Pengajian Asasi) (versi terkini) (8) Kaedah-Kaedah Universiti Malaya (Pengajian Ijazah Pertama) dan Peraturan- Peraturan Universiti Malaya (Pengajian Ijazah Pertama) (versi terkini) (9) Kaedah-Kaedah Universiti Malaya (Ijazah Sarjana) dan Peraturan-Peraturan Universiti Malaya (Ijazah Sarjana) (versi terkini) 2

3 (10) Kaedah-Kaedah Universiti Malaya (Ijazah Kedoktoran) dan Peraturan-Peraturan Universiti Malaya (Ijazah Kedoktoran) (versi terkini) (11) Polisi Penyeliaan Calon Ijazah Tinggi (12) Polisi Repositori Tesis/Disertasi/Laporan Penyelidikan Ijazah Tinggi Siswazah Universiti Malaya (13) Polisi e-pembelajaran Universiti Malaya (14) Polisi Bagi Penerbitan Harta Intelek Yang Dihasilkan Oleh Pelajar Universiti Malaya (15) Garis Panduan Penerbitan Sebagai Syarat Pengijazahan Bagi Calon Mod Penyelidikan (16) Garis Panduan Penetapan Nomenklatur Program Akademik, Kod Program dan Kod Kursus Universiti Malaya (17) Guideline on Industrial Training Practices University of Malaya (18) Garis Panduan Menangani Kes Plagiat oleh Pelajar/Calon. (19) Garis Panduan Pelaksanaan Program Pembelajaran Terbuka dan Jarak Jauh Universiti Malaya (20) Panduan Penyediaan Projek Penyelidikan Disertasi dan Tesis (21) University of Malaya Safety Handbook (22) Dokumen-dokumen standard oleh MQA yang menetapkan garis panduan umum berkenaan sesuatu tahap kelayakan 5. DAFTAR KATA Definisi (1) Penempatan Klinikal (Clinical Posting) merujuk kepada pengalaman pembelajaran yang dicapai melalui sangkutan dengan Pasukan Klinikal atau penempatan di komuniti. (2) Projek Capstone merujuk kepada pengalaman pembelajaran yang dijalankan oleh pelajar pada akhir pengajian yang mengintegrasi dan mengaplikasi pengetahuan dan kemahiran yang telah dipelajari sepanjang tempoh pengajian. Hasil projek boleh dalam pelbagai bentuk seperti kertas penyelidikan, persembahan, portfolio hasil kerja dan pameran produk. 3

4 (3) Disertasi merujuk kepada penulisan akademik hasil daripada penyelidikan yang dijalankan oleh calon bagi tujuan penyempurnaan program Sarjana secara Penyelidikan dan Mod Campuran. (4) Latihan Ilmiah/Projek Tahun Akhir merujuk kepada latihan terselia yang memerlukan pelajar mengaplikasi pengetahuan yang didapati sepanjang pengajian dengan melibatkan diri dalam aktiviti berasaskan penyelidikan dan penghasilan produk bagi tujuan penilaian. Produk tersebut boleh dalam bentuk seperti kertas akademik, laporan bertulis dan sebarang bentuk lain yang relevan dengan bidang pengajian mereka. (5) Latihan Industri/Internship/Latihan Mengajar merujuk kepada penempatan pelajar di sesebuah organisasi untuk menjalankan latihan praktikal yang diselia dalam industri yang dipilih, sama ada di luar ataupun di dalam negara, dalam jangka masa yang ditetapkan sebelum mereka dianugerahkan sesuatu ijazah. Latihan Industri/Internship/Latihan Mengajar tidak boleh ditawarkan bersekali dengan kursus-kursus lain dalam satu semester yang sama. (6) Pemindahan kredit merujuk kepada pemindahan kredit bersama-sama dengan gred yang diperolehi bagi kursus yang diambil oleh pelajar/calon selepas diterima masuk untuk mengikuti program pengajian di Universiti. (7) Projek Penyelidikan merujuk kepada laporan hasil daripada penyelidikan yang dijalankan oleh calon bagi tujuan penyempurnaan program Sarjana secara Kerja Kursus (kecuali jika ditetapkan sebaliknya oleh Standard Program MQA) dan Sarjana Klinikal. (8) Tesis merujuk kepada penulisan akademik hasil daripada penyelidikan yang dijalankan oleh calon bagi tujuan penyempurnaan program Ijazah Kedoktoran secara Penyelidikan dan Mod Campuran. Singkatan ICT KPT Information and Communications Technology Kementerian Pendidikan Tinggi 4

5 LPU MoU/MoA MQA MQR P&P PPPM (PT) PTj R&D SCL SPK UA UM Lembaga Pengarah Universiti Perjanjian Persefahaman (Memorandum of Understanding/Memorandum of Aggreement) Agensi Kelayakan Malaysia (Malaysian Qualification Agency) Daftar Kelayakan Malaysia (Malaysian Qualification Registry) Pengajaran dan Pembelajaran Pelan Pembangunan Pendidikan Malaysia (Pendidikan Tinggi) Pusat Tanggungjawab Research and Development Student-Centered Learning Sistem Pengurusan Kualiti Universiti Awam Universiti Malaya 6. TANGGUNGJAWAB (1) Naib Canselor, Timbalan Naib Canselor (Akademik dan Antarabangsa) dan Ketua PTj Akademik bertanggungjawab memastikan dasar ini dipatuhi dalam pelaksanaan pengurusan program akademik. (2) Pihak yang terlibat dalam pengurusan program akademik mesti merujuk dan mematuhi dasar ini. 7. PEMBENTUKAN DAN PEMBANGUNAN PROGRAM AKADEMIK BAHARU (1) Semua program akademik baharu hendaklah direkabentuk dan dibangunkan selari dengan bidang tujahan (niche) Universiti dengan mengambil kira: (c) (d) (e) (f) (g) PPPM (PT). Kerelevanan bidang program pengajian. Pengantarabangsaan kurikulum. Duplikasi program akademik sedia ada di kalangan UA. Implikasi kewangan, perjawatan dan fizikal. Keperluan guna tenaga negara. Laluan kerjaya dan kebolehpasaran graduan. 5

6 (h) (i) (j) (k) Perkembangan terkini dasar/polisi negara. Piawai/standard yang ditetapkan oleh KPT, MQA dan badan profesional yang berkaitan. Penandaarasan (benchmarking) dengan institusi pengajian tinggi dalam dan luar negara. Input pihak berkepentingan termasuk pandangan pakar akademik (tempatan dan antarabangsa) dalam bidang masing-masing, Jawatankuasa Pengajian dan panel penasihat dari industri. (2) Sesuatu program akademik digalakkan bersifat multi-disiplin dan menerapkan elemen pendidikan merentas kurikulum (broad-based education). (3) Struktur program pengajian dan nomenklatur sesuatu program akademik hendaklah mematuhi ketetapan KPT, MQA, Universiti dan badan profesional yang berkaitan. Kaedah penetapan nomenklatur adalah seperti dijelaskan dalam Garis Panduan Penetapan Nomenklatur Program Akademik, Kod Program dan Kod Kursus Universiti Malaya. (4) Semua cadangan penawaran program akademik baharu hendaklah melalui proses saringan awal dan perlu mendapat kelulusan KPT sebelum penyediaan dokumen lengkap dimulakan. (5) Semua program akademik baharu hendaklah diluluskan oleh Senat/LPU/KPT sebelum ditawarkan. Penilaian penawaran program hendaklah melalui: (c) (d) (e) (f) Jawatankuasa Kurikulum peringkat Jabatan/Institut (jika berkenaan) Jawatankuasa Kurikulum peringkat Akademi/Fakulti/Institut/Pusat Jawatankuasa Pengajian Mesyuarat Akademi/Fakulti/Institut/Pusat Jawatankuasa Induk Kurikulum (JKIK) Jawatankuasa Senat Akreditasi (JKSA) (Sila rujuk terma rujukan jawatankuasa yang diluluskan oleh Senat dari semasa ke semasa) 6

7 (6) Program akademik baharu hendaklah memperolehi status Akreditasi Sementara dan Akreditasi Penuh daripada Senat. Program akademik yang diluluskan status Akreditasi Penuh oleh Senat akan disenaraikan dalam Daftar Kelayakan Malaysia (MQR) oleh Agensi Kelayakan Malaysia (MQA). Garis panduan mengenai proses dan prosedur rekabentuk dan pembangunan kurikulum program akademik dijelaskan dalam dokumen SPK yang berkaitan dengan P&P. (7) Penilai Luar Program/Pemeriksa Luar Program yang sesuai perlu dikenal pasti dan dilantik setelah program diluluskan oleh pihak KPT [sila rujuk perkara 9(1)]. 8. PELAKSANAAN PROGRAM AKADEMIK (1) Penyampaian Kurikulum PTj bertanggungjawab membangunkan kurikulum yang holistik dan bersepadu. Untuk mencapai tujuan ini, program akademik hendaklah memperluaskan kolaborasi industri dalam merangka kurikulum dan melaksanakan program akademik, meningkatkan pembelajaran berasaskan pengalaman dan perkhidmatan untuk membangunkan kemahiran yang sesuai bagi abad ke-21 serta memanfaatkan penggunaan teknologi yang sesuai dengan keperluan pelajar. Staf akademik bertanggungjawab memastikan strategi pengajaran, penaksiran dan penilaian adalah bersesuaian dengan hasil pembelajaran yang telah dirancang dan diluluskan oleh Senat. (c) Kaedah penyampaian perlu dilaksanakan berasaskan kepada hasil pembelajaran (OBE), pembelajaran berpusatkan pelajar, e-pembelajaran dan pembelajaran teradun (blended learning). PTj perlu kenal pasti kursus yang sesuai diterapkan untuk penggunaan teknologi yang meliputi penggunaan sidang video, penstriman langsung dan MOOC (massive open online courses). Sila rujuk Polisi e-pembelajaran Universiti Malaya (versi terkini). 7

8 (d) Program akademik perlu menerapkan sekurang-kurangnya lima (5) amalan pembelajaran berimpak tinggi yang disenaraikan di bawah bagi menyokong perkembangan pelajar: (i) Program tahun pertama mempunyai seminar (secara in-house) atau perjumpaan/mesyuarat kecil secara berkala dengan pelajar dan ahli fakulti. (ii) Program yang mempunyai penglibatan pelajar yang aktif dalam penyelidikan secara emperikal. (iii) Projek Capstone yang memerlukan pelajar untuk menghasilkan projek yang mengintegrasi dan mengaplikasi pengetahuan dan kemahiran yang telah dipelajari sepanjang tempoh pengajian. (iv) Latihan Industri/Internship/Latihan Mengajar bertujuan memberi pelajar pengalaman pembelajaran dalam persekitaran kerja sebenar. (v) Tugasan dan projek secara kolaboratif yang menggabungkan dua sasaran iaitu menyelesaikan masalah dan bekerjasama secara berpasukan. (vi) Pembelajaran yang memerlukan pelajar meneroka budaya, pengalaman hidup serta pandangan yang pelbagai dan berbeza daripada dirinya sendiri. (vii) Pembelajaran berasaskan komuniti dan perkhidmatan yang bertujuan memberi peluang kepada pelajar untuk mengaplikasi pengetahuan yang dipelajari dalam kursus dengan memberi perkhidmatan kepada komuniti. (viii) Pendekatan penilaian secara inter-disiplin. 8

9 (ix) Kursus penulisan intensif yang memberi penekanan kepada penghasilan pelbagai bentuk penulisan yang merentas tahap pengajian dan kurikulum untuk audiens yang berbeza. (x) Projek Penyelidikan/Latihan Ilmiah yang bertujuan melibatkan pelajar secara aktif dalam mencari jawapan kepada permasalahan semasa melalui pemerhatian empirikal dan penggunaan teknologi yang bersesuaian. (2) Pengajaran dan Pembelajaran (P&P) Jadual Waktu Kuliah dan Peperiksaan hendaklah ditetapkan oleh Jawatankuasa Jadual Waktu PTj sekurang-kurangnya satu (1) sesi sebelum sesi berikutnya bermula, dengan mematuhi perkara-perkara berikut: (i) (ii) (iii) beban tugas pengajaran pensyarah bagi sesi akademik berkenaan; Jadual Perancangan Kuliah Mengikut Semester yang diluluskan oleh Senat; dan Format Jadual Waktu Kuliah dan Peperiksaan Bahagian Akademik. Kursus yang mempunyai bilangan pelajar mendaftar kurang daripada lima (5) orang, Ketua PTj hendaklah membatalkan penawaran kursus berkenaan. (c) Kursus yang ditetapkan bagi sesuatu program hendaklah ditawarkan sehingga semua pelajar bagi kohort berkenaan bergraduat. (d) Kaedah P&P berkesan perlu berpusatkan pelajar dengan menggunakan kaedah berikut mengikut kesesuaian. 9

10 (i) Experiential Learning (A) Latihan Industri/Internship Latihan Industri/Internship adalah satu syarat wajib bagi pelajar dalam program-program tertentu di Universiti. Tempoh Latihan Industri/Internship adalah berdasarkan kepada keperluan program akademik dengan tempoh minimum adalah lapan (8) minggu. Walau bagaimanapun bagi program profesional, tempoh Latihan Industri/Internship hendaklah mengikut tempoh yang ditetapkan oleh mana-mana badan profesional yang berkenaan. Pelajar mesti menjalani Latihan Industri/Internship dengan organisasi di luar Universiti dan perlu dinilai oleh penyelia Universiti dan penyelia organisasi. Proses dan prosedur pengendalian Latihan Industri dijelaskan dalam Guideline for Industrial Training Practices University of Malaya (versi terkini). (B) Projek Capstone Semua program akademik digalakkan memasukkan Projek Capstone sebagai salah satu kursus dalam struktur program akademik. Walau bagaimanapun bagi sesetengah program akademik, kursus ini adalah diwajibkan bergantung kepada keperluan badan profesional yang berkenaan. (C) Penempatan Klinikal (Clinical Posting) Semua pelajar program klinikal diwajibkan mengikuti penempatan klinikal di wad perkhidmatan atau klinik yang 10

11 berkaitan. Penempatan ini disokong dengan pengajaran berstruktur dalam bentuk kuliah, tutorial dan latihan pembelajaran khusus di mana prestasi pelajar akan dinilai oleh penyelia klinikal masing-masing. (D) Latihan Mengajar Latihan Mengajar diwajibkan bagi semua pelajar yang mengikuti program Sarjana Muda Pendidikan. Tempoh Latihan Mengajar hendaklah mengikut tempoh yang ditetapkan oleh standard program akademik berkenaan. Pelajar akan dinilai oleh penyelia Universiti dan Guru Pembimbing. (ii) Pembelajaran Berfokuskan Penyelidikan (A) Latihan Ilmiah/Projek Tahun Akhir Penentuan kursus Latihan Ilmiah/Projek Tahun Akhir sebagai Kursus Teras atau Kursus Elektif adalah bergantung kepada keperluan program masing-masing. Pelajar yang mendaftar kursus ini dikehendaki mengambil bahagian dalam setiap aktiviti penyelidikan bermula daripada peringkat perancangan dan pengelolaan penyelidikan sehingga kepada membuat catatan dan penganalisisan keputusan. Pelajar akan diselia dan dinilai oleh sekurang-kurangnya seorang penyelia Universiti. (B) Projek Penyelidikan Projek Penyelidikan diwajibkan bagi calon yang mengikuti program Sarjana secara Kerja Kursus (kecuali jika ditetapkan sebaliknya oleh Standard Program MQA) dan Sarjana Klinikal. Calon akan diselia oleh sekurangkurangnya seorang ahli akademik dalam bidang berkaitan. 11

12 Hasil penyelidikan hendaklah dalam bentuk laporan (rujuk kepada Garis Panduan Penyediaan Projek Penyelidikan, Disertasi dan Tesis). Laporan akan dinilai oleh Pemeriksa yang dilantik. (C) Disertasi Disertasi diwajibkan bagi calon yang mengikuti program Sarjana secara Mod Campuran dan secara Penyelidikan. Calon akan diselia oleh sekurang-kurangnya seorang ahli akademik dalam bidang berkaitan. Hasil penyelidikan hendaklah dalam bentuk laporan (rujuk kepada Garis Panduan Penyediaan Projek Penyelidikan, Disertasi dan Tesis). Laporan akan dinilai oleh Pemeriksa yang dilantik. (D) Tesis Tesis diwajibkan bagi calon yang mengikuti program Ijazah Kedoktoran secara Penyelidikan dan Mod Campuran. Calon akan diselia oleh sekurang-kurangnya seorang ahli akademik dalam bidang berkaitan. Hasil penyelidikan hendaklah dalam bentuk laporan (rujuk kepada Garis Panduan Penyediaan Projek Penyelidikan, Disertasi dan Tesis). Tesis akan dinilai oleh sekurang-kurangnya tiga (3) orang Pemeriksa, dua (2) daripadanya ialah Pemeriksa Luar. Sila rujuk Garis Panduan Penyediaan Projek Penyelidikan, Disertasi dan Tesis, Polisi Penyeliaan Calon Ijazah Tinggi serta Kaedah-Kaedah dan Peraturan-Peraturan berkaitan program Ijazah Tinggi (versi terkini). 12

13 (iii) Program Mobiliti - Program Pertukaran Pelajar Pelajar digalakkan mengikuti program pertukaran pelajar melalui Program Mobiliti Pelajar. Program ini adalah sebahagian daripada strategi pengantarabangsaan UM bagi menggalakkan pelajar mempunyai pengalaman pembelajaran global dan membangunkan kemahiran mereka untuk prospek kerjaya. Pelajar yang mengikuti program pertukaran pelajar boleh memohon untuk membuat pemindahan kredit bagi kursus-kursus yang diikuti tertakluk kepada peraturan yang ditetapkan oleh Universiti. Sila rujuk Kaedah-Kaedah dan Peraturan-Peraturan berkaitan program Ijazah Pertama dan Ijazah Tinggi (versi terkini). (iv) Pembelajaran Berasaskan Komuniti Pembelajaran berasaskan komuniti diterapkan dalam kursuskursus: (A) Kursus Jalinan Masyarakat yang diwajibkan kepada semua pelajar Ijazah Pertama. Melalui kursus ini, pelajar dikehendaki merancang, menjalankan khidmat kemasyarakatan dan seterusnya membuat laporan serta pembentangan berdasarkan pengalaman di akhir kursus. (B) Kursus Kokurikulum berkredit yang diwajibkan kepada semua pelajar Ijazah Pertama. Semua kursus dalam kategori ini wajib mempunyai elemen University Community Engagement (UCE). (C) Kursus-kursus lain yang berkaitan dengan khidmat kemasyarakatan yang ditetapkan oleh program akademik tertentu. 13

14 (3) Penaksiran dan Penilaian Kaedah penaksiran dan penilaian pembelajaran bagi semua tahap program pengajian yang ditawarkan hendaklah dirancang, dilaksana, diurus dan dipantau seperti berikut: Kaedah penaksiran dan penilaian yang bersesuaian, adil dan munasabah serta agihan pemberatan penilaian hendaklah sepertimana yang dinyatakan dalam borang Pro Forma Kursus dan borang Maklumat Kursus Untuk Semester/Penggal Semasa. Sebarang pindaan kepada pemberatan penilaian hendaklah dikemukakan kepada Senat untuk kelulusan. Penaksiran dan penilaian yang dijalankan adalah berdasarkan perkembangan ilmu semasa bersesuaian dengan tahap pengajian, sah, boleh dipercayai dan konsisten serta melalui proses penyaringan secara dalaman dan menerusi penilai luar/pemeriksa luar program. (c) Penaksiran meliputi penaksiran formatif yang dilaksanakan secara berterusan sepanjang semester dan penaksiran sumatif yang dijalankan pada akhir semester. (d) Pemberatan sesuatu kaedah penilaian bagi sesuatu kursus ditentukan oleh PTj dan diluluskan oleh Senat. Semua kursus diwajibkan mengandungi komponen Penilaian Berterusan. (e) Penyaringan hendaklah dilaksanakan bagi kedua-dua kaedah penilaian sumatif dan penilaian berterusan. (f) Bagi program yang memerlukan pengakreditasian badan profesional, kaedah penilaian perlu mematuhi keperluan yang ditetapkan boleh badan profesional berkenaan. (g) Makluman agihan pemberatan bagi komponen Penilaian Berterusan diberi dalam borang Maklumat Kursus Untuk Semester/Penggal Semasa. 14

15 (h) Pemakluman keputusan penilaian bagi komponen Penilaian Berterusan bagi semester berkenaan hendaklah dibuat oleh pensyarah berdasarkan perancangan yang ditetapkan. (i) Pemakluman keputusan bagi komponen Peperiksaan Akhir kepada pelajar bagi setiap kursus pada semester berkenaan akan dibuat mengikut jadual kerja yang telah ditetapkan oleh pihak Universiti. (j) Elemen Kemahiran Insaniah (KI) dinilai melalui terapan dalam kursus. Pemilik program perlu memastikan penilaian elemen KI dilaksanakan secara terancang berdasarkan kaedah yang bersesuaian. Pelajar Ijazah Pertama dikehendaki mencapai sekurang-kurangnya tahap Kemahiran Insaniah Mesti (KIM) dan pelajar Ijazah Tinggi (kecuali bagi calon program secara Penyelidikan) perlu mencapai tahap Kemahiran Insaniah Tambahan (KIT). (k) Pencapaian hasil pembelajaran kursus hendaklah dianalisis pada akhir setiap semester dan rancangan penambahbaikan berterusan untuk kursus berkenaan hendaklah dikenalpasti. (l) Pencapaian hasil pembelajaran program hendaklah dianalisis pada akhir kitaran program dan rancangan penambahbaikan berterusan untuk program berkenaan hendaklah dikenalpasti. (m) Hasil analisis pencapaian (j) dan (k) hendaklah didokumentasikan dan digunakan bagi tujuan penambahbaikan kursus/program pengajian dalam eksesais semakan kurikulum. (n) Kaedah penilaian hendaklah setanding dengan amalan terbaik peringkat antarabangsa dan dipantau dari semasa ke semasa melalui Penilai Luar Program/Pemeriksa Luar Program. 15

16 (4) Penyeliaan UM menyediakan mekanisme penyeliaan yang mantap dan berkesan bagi memastikan pelajar Ijazah Pertama, Sarjana dan Ijazah Kedoktoran memperoleh penyeliaan berkualiti. Setiap pelajar yang mendaftar kursus Latihan Ilmiah, Projek Capstone, Projek Penyelidikan, Disertasi dan Tesis hendaklah diselia oleh sekurangkurangnya seorang pensyarah. Setiap pelajar yang mendaftar kursus Latihan Industri, Latihan Mengajar dan Praktikum hendaklah diselia oleh sekurang-kurangnya seorang pensyarah dan seorang Penyelia Industri/Guru Pembimbing. (c) Setiap pelajar yang mendaftar kursus klinikal hendaklah diselia oleh sekurang-kurangnya seorang Penyelia Klinikal. (d) Penyelia yang dilantik bertanggungjawab membimbing dan memantau kemajuan pelajar/calon menggunakan kaedah pemantauan dan penilaian yang ditetapkan mengikut keperluan program akademik. (e) Penyeliaan calon Ijazah Tinggi hendaklah mengikut Polisi Penyeliaan Calon Ijazah Tinggi. (5) Pengijazahan Seseorang pelajar boleh dianugerahkan ijazah setelah memenuhi keperluan pengijazahan bagi program pengajiannya. Keperluan kredit minimum (i) Daripada jumlah kredit yang diperlukan untuk tujuan pengijazahan sekurang-kurangnya dua pertiga dari keseluruhan kredit yang diperolehi hendaklah dari kursus yang dijalankan oleh UM. 16

17 (ii) Syarat di atas boleh dilonggarkan dalam keadaan di mana UM mempunyai peraturan khas dengan universiti atau institusi lain, seperti surat persefahaman atau memorandum persefahaman mengenai penerimaan pelajar dari institusi berkenaan ke Universiti untuk meneruskan program pengajiannya. (c) Keperluan tempoh minimum Pelajar hendaklah menyempurnakan tempoh minimum yang ditetapkan bagi program pengajiannya untuk tujuan pengijazahan. Pelajar/calon dibenarkan bergraduat satu semester lebih awal tertakluk kepada pelajar/calon telah menyempurnakan keperluan kredit keseluruhan program pengajian yang ditetapkan. (d) Keperluan pengijazahan bagi calon Program Ijazah Tinggi secara Penyelidikan Calon hendaklah memenuhi syarat penerbitan seperti yang ditetapkan dalam Garis Panduan Penerbitan Sebagai Syarat Pengijazahan Bagi Calon Mod Penyelidikan (versi terkini). (e) Ijazah yang dianugerahkan adalah Diploma, Diploma Eksekutif, Sarjana Muda, Sarjana dan Kedoktoran. Pelajar/calon hendaklah memenuhi keperluan pengijazahan sepertimana yang diperuntukkan di bawah Kaedah-Kaedah dan Peraturan-Peraturan Universiti Malaya. Sila rujuk Kaedah-Kaedah dan Peraturan-Peraturan berkaitan program Diploma, Diploma Eksekutif, Ijazah Pertama dan Ijazah Tinggi (versi terkini). 9. PEMANTAUAN PROGRAM AKADEMIK Pemantauan pelaksanaan program akademik hendaklah dilaksanakan oleh pemilik program untuk mendapatkan maklumat tentang keberkesanan pelaksanaan kurikulum dan mengenalpasti perkara-perkara yang perlu ditambahbaik bagi memastikan hasil pembelajaran dicapai. 17

18 (1) Penilai Luar Program/Pemeriksa Luar Program Penilai Luar Program/Pemeriksa Luar Program hendaklah dilantik bagi semua program pengajian untuk memantau piawaian sesuatu program pengajian ijazah yang dianugerahkan konsisten dengan bidang yang sama yang ditawarkan oleh universiti terkemuka dunia. Proses serta prosedur pelantikan dan lawatan adalah seperti termaktub dalam Garis Panduan Pelantikan Penilai Luar Program/Garis Panduan Pelantikan Pemeriksa Luar Program (versi terkini) [sila rujuk perkara 7(7)]. (2) Analitik Pembelajaran (Learning Analytics) Pemilik program dikehendaki mengumpul, menganalisa, mengukur dan melaporkan data mengenai pelajar/calon dan pengalaman pembelajaran yang diperolehi bagi mengoptimumkan pengalaman dan persekitaran pembelajaran. Proses ini hendaklah mengambil kira kemajuan dan prestasi pelajar, pencapaian hasil pembelajaran kursus dan program, maklum balas penilaian kursus dan pengajaran, maklum balas penyeliaan penyelidikan serta maklum balas pelajar. (3) Dokumentasi P&P Pensyarah bertanggungjawab memastikan kursus dilaksanakan mengikut perancangan yang ditetapkan. Semua dokumen berkaitan P&P hendaklah disimpan dalam fail kursus. Ketua PTj bertanggungjawab memastikan fail kursus adalah lengkap dan terkini. 10. JAMINAN DAN PENAMBAHBAIKAN KUALITI PROGRAM AKADEMIK (1) Penjaminan kualiti program akademik adalah berdasarkan: Kerangka Kelayakan Malaysia (MQF) Kod Amalan Akreditasi Program/Code of Practice for Programme Accreditation (COPPA) 18

19 (c) (d) (e) (f) Standard Program MQA mengikut bidang/disiplin Keperluan badan profesional (jika berkenaan) Keperluan SPK UM Keperluan semasa (2) Dengan penerimaan status Swaakreditasi, semua program pengajian baharu (bukan profesional) hendaklah dinilai oleh satu Panel Penilai yang dibentuk khas untuk mempertimbang dan mengesyorkan status Akreditasi Sementara dan Akreditasi Penuh bagi program akademik berkenaan. (3) Proses penambahbaikan dan jaminan kualiti program mengambil kira: Hasil pemantauan aktiviti di peringkat kursus dan program pengajian yang dilaporkan menerusi dokumen berikut: (i) Analisis Hasil Pembelajaran Kursus (ii) Laporan Tahunan Program (iii) Laporan Penilaian Program Akademik (iv) Laporan Penilai Luar Program/Pemeriksa Luar Program (v) Laporan Badan Profesional (jika berkaitan) (vi) Laporan Audit Penyelenggaraan Program (Programme Maintenance Audit). Audit Kualiti Dalaman yang dijalankan sekurang-kurangnya sekali setahun. (c) Audit pihak luar yang dijalankan oleh agensi-agensi seperti MQA, SIRIM, badan profesional (jika berkenaan) dan sebagainya mengikut keperluan program akademik berkenaan. 11. SEMAKAN KURIKULUM Semua program akademik diwajibkan membuat semakan kurikulum secara berkala mengikut tempoh yang ditetapkan untuk memastikan program akademik sedia ada yang ditawarkan adalah relevan dan selaras dengan keperluan pasaran dan industri. 19

20 (1) Tempoh Semua program akademik hendaklah disemak oleh pemilik program seperti berikut: Program Asasi Program Akademik Program Diploma dan Diploma Eksekutif Program Ijazah Pertama Tempoh Semakan Setiap 3 tahun Setiap 3 tahun Mengikut kitaran program pengajian Program Ijazah Tinggi (Sarjana/ Kedoktoran) Program yang tempoh minimum kurang dari 3 tahun Setiap 3 tahun Program yang tempoh melebihi 3 tahun Mengikut kitaran program akademik (2) Prosedur Proses semakan kurikulum hendaklah dilaksanakan mengikut garis panduan dan arahan kerja yang ditetapkan serta perlu akur kepada keperluan yang ditetapkan oleh KPT, MQA atau badan profesional yang berkaitan. Proses dan prosedur semakan kurikulum adalah seperti termaktub dalam Garis Panduan Penulisan Program Akademik KPT (versi terkini), dokumen SPK dan standard program akademik yang berkenaan. (3) Maklum Balas Pihak Berkepentingan Proses semakan kurikulum hendaklah mengambil kira hasil dapatan analisis maklum balas pihak berkepentingan seperti majikan, industri, alumni, badan profesional, agensi kerajaan berkaitan, pelajar dan sebagainya. 20

21 PTj bertanggungjawab memastikan jaringan berterusan dengan pihak berkepentingan bagi memastikan wujudnya proses pemindahan pengetahuan dua hala yang akan mengembangkan proses P&P menjangkaui sempadan kampus dan masyarakat persekitaran. (c) Kaji selidik kepuasan majikan hendaklah dilaksanakan bagi mendapatkan maklum balas tentang kualiti graduan. (d) Kajian Pengesanan Graduan dilaksanakan untuk mengetahui kebolehpasaran graduan yang boleh dijadikan sebagai indikator untuk mengukur keberkesanan sesuatu program akademik. (e) Soal selidik Alumni perlu diadakan secara berkala bagi memperolehi maklumbalas mengenai kerelevanan program akademik yang diikuti terhadap pekerjaan yang diceburi. (f) Maklumbalas daripada pihak berkepentingan hendaklah digunakan untuk memantapkan kurikulum program akademik yang berkenaan. (g) PTj bertanggungjawab memaklumkan hasil semakan kurikulum kepada pihak berkepentingan yang berkaitan. (4) Penandaarasan (Benchmarking) PTj bertanggungjawab melaksanakan penandaarasan (benchmarking) program akademik dengan institusi pengajian tinggi terkemuka dalam dan luar negara bagi memastikan program akademik yang ditawarkan adalah setanding dan berdaya saing di peringkat nasional dan antarabangsa. (5) Peratus Pindaan Struktur Program Pengajian Sesuatu program akademik yang melibatkan pindaan struktur program pengajian (perubahan struktur program dan bilangan kredit) sebanyak 60% dan ke atas akan dianggap sebagai program akademik baharu. 21

22 12. AKREDITASI PENUH DAN AKREDITASI SEMULA Akreditasi Penuh program akademik baharu bukan profesional merujuk kepada pengiktirafan rasmi bahawa program berkenaan akur dengan keperluan MQF dan menepati keperluan yang ditetapkan oleh UM. Status Akreditasi Penuh dianugerahkan oleh Senat beserta dengan tempoh sah laku bagi program tersebut. Proses pengakreditasian semula program akademik sedia ada bertujuan untuk mengekalkan pendaftaran program tersebut dalam MQR, MQA. (1) Proses dan Prosedur Proses dan prosedur pengakreditasian penuh dan semula program akademik hendaklah dilaksanakan mengikut arahan kerja dan garis panduan yang ditetapkan serta perlu akur kepada keperluan yang ditetapkan oleh MQA dan keputusan yang ditetapkan oleh Senat dari masa ke semasa. (2) Tempoh Akreditasi Penuh Program akademik baharu bukan profesional dengan status Akreditasi Sementara perlu melalui proses penilaian yang dikendalikan oleh satu Panel Penilai yang dilantik oleh pihak Universiti. Proses penilaian untuk Akreditasi Penuh bermula apabila kohort pertama pelajar program berkenaan memulakan pengajian tahun akhir. Akreditasi Semula Program akademik sedia ada bukan profesional perlu melaksanakan proses pengakreditasian semula setelah selesai proses semakan kurikulum pada akhir kitaran program berkenaan. Proses ini hendaklah diselesaikan dalam tempoh lima tahun hingga enam tahun tertakluk kepada tempoh minimum pengajian program tersebut. 22

23 13. PENANGGUHAN PENAWARAN PROGRAM AKADEMIK (1) Timbalan Naib Canselor (Akademik dan Antarabangsa) boleh menangguhkan penawaran sesuatu program akademik berdasarkan aspek-aspek berikut: (c) (d) (e) (f) (g) Trend permohonan, bilangan kemasukan dan enrolmen pelajar/calon. Bilangan pelajar/calon mendaftar kurang daripada 10 orang (kecuali bagi program secara Penyelidikan dan program Klinikal). Implikasi kewangan, sumber manusia dan fizikal. Penstrukturan semula organisasi. Kajian semula program akademik. Hasil dapatan maklum balas pihak berkepentingan. Laporan akreditasi semula badan profesional (jika berkaitan). (2) Tempoh maksimum penangguhan hanya dibenarkan bagi dua (2) sesi kemasukan berturut-turut sahaja. Pemilik program akademik dikehendaki mengemukakan laporan lengkap kepada Timbalan Naib Canselor (Akademik dan Antarabangsa) beserta syor sama ada program: ditawarkan semula dengan penambahbaikan; atau dijumudkan. 14. PENJUMUDAN PROGRAM AKADEMIK Penawaran sesuatu program akademik boleh dijumudkan oleh Senat atas cadangan Timbalan Naib Canselor (Akademik dan Antarabangsa) atau permohonan oleh pemilik program akademik dengan mengambil kira aspek-aspek berikut: (1) Tiada pelajar memohon atau mendaftar untuk mengikuti pengajian berkenaan untuk tiga (3) sesi kemasukan berturut-turut. (2) Bilangan pelajar mendaftar kurang daripada 10 orang untuk tiga (3) sesi kemasukan berturut-turut (kecuali bagi program secara Penyelidikan dan program Klinikal). (3) Implikasi kewangan, sumber manusia dan fizikal. (4) Penstrukturan semula organisasi. 23

24 (5) Semakan kurikulum program akademik. (6) Laporan akreditasi semula badan profesional (jika berkaitan). (7) Tidak relevan dengan keperluan semasa. 15. PEMBELAJARAN TERBUKA DAN JARAK JAUH Penawaran program akademik terbuka dan jarak jauh hendaklah mengikuti proses dan prosedur yang ditetapkan dalam Garis Panduan Pelaksanaan Program Pembelajaran Terbuka dan Jarak Jauh Universiti Malaya (versi terkini). 16. SUMBER PENDIDIKAN Universiti hendaklah memastikan sumber pendidikan secukupnya disediakan untuk menyokong kegiatan P&P dan memastikan pelajar/calon diberikan persekitaran pembelajaran yang kondusif. (1) Kemudahan Fizikal Kemudahan infrastruktur yang mencukupi dan sesuai hendaklah disediakan bagi memastikan penyampaian kurikulum secara pembelajaran berpusatkan pelajar [Student-Centered Learning (SCL)] adalah efektif. Ini termasuk penyediaan ruang pembelajaran dan penyelidikan serta kemudahan perkhidmatan maklumat dan ICT. Kemudahan Perpustakaan yang lengkap dan kondusif hendaklah disediakan untuk kegunaan seluruh warga kampus. Perpustakaan hendaklah menyediakan sumber dan perkhidmatan maklumat yang pelbagai, terkini dan mesra pengguna. (c) Kemudahan kesihatan dan perubatan yang efisien hendaklah disediakan bagi kemudahan pelajar/calon. (d) Infrastruktur dan fasiliti P&P hendaklah diselenggara secara sistematik dan berkesan. 24

25 Sila rujuk prosedur pembangunan dan penyelenggaraan infrastruktur P&P dalam dokumen SPK UM. (2) Kepakaran Pendidikan Universiti hendaklah memastikan semua staf akademik mempunyai kelayakan dan kepakaran serta kompeten untuk menjalankan P&P dalam disiplin yang berkaitan. Staf akademik hendaklah terlibat dalam pembelajaran berterusan, penyelidikan dan pembangunan (R&D) serta sangkutan industri (jika berkenaan) bagi meningkatkan kepakaran akademik mengikut bidang tujahan (niche) institusi. Staf akademik juga digalakkan mengikuti latihan kepimpinan bagi memantapkan kemahiran pengurusan akademik. (c) Universiti hendaklah menyediakan akses kepada kepakaran pendidikan dalam dan luar Universiti bagi tujuan pembangunan program akademik dan penyelidikan pendidikan. Kepakaran pendidikan turut meliputi bidang teknologi instruksional dan kaedah penilaian. (d) Universiti hendaklah memastikan kepelbagaian staf akademiknya (pengajaran, penyelidikan, kepimpinan dan perundingan) dari segi latar belakang dan pengalaman akademik bagi menggalakkan jaringan antarabangsa dalam aktiviti ilmiah (scholarly activities). (3) Peruntukan Kewangan Universiti hendaklah memastikan dana pengurusan aktiviti P&P dan penyelidikan adalah mencukupi untuk mencapai objektif program akademik. Prosedur kewangan hendaklah mengikut tatacara belanjawan dan perolehan yang ditetapkan. 25

26 (4) Pertukaran Pendidikan Universiti hendaklah menjalinkan kerjasama akademik secara strategik dengan institusi/organisasi antarabangsa dan tempatan berlandaskan kepada kerjasama pintar yang dapat memberikan faedah kepada kedua-dua pihak melalui perjanjian MoU/MoA. Kaedah-Kaedah dan Peraturan- Peraturan berkaitan dengan Ijazah Pertama dan Ijazah Tinggi serta pekeliling perkhidmatan yang berkaitan hendaklah dirujuk sebagai panduan. Universiti hendaklah memastikan perkhidmatan, kemudahan dan infrastruktur kampus yang berkualiti dan kondusif disediakan untuk menyokong kelangsungan aktiviti pertukaran pendidikan di dalam persekitaran yang bersih, sihat, inklusif dan selamat. (5) Pembangunan dan Penyelidikan (R&D) Universiti hendaklah menyediakan peluang dan latihan penyelidikan bagi memantapkan pelajar/calon ke arah penyelidikan yang inovatif dan berkualiti. 17. PENUTUP Dasar Pengurusan Program Akademik ini adalah bagi menggantikan Dasar Pengajaran dan Pembelajaran sedia ada. Dasar ini akan disemak dan dikemaskini secara berkala untuk tujuan penambahbaikan. Diluluskan oleh Senat pada 25 Februari