QUR AN SUCI JARWA JAWI. DALAH TAFSIRIPUN Maulana Muhammad Ali.

Transkripsi

1 QUR AN SUCI JARWA JAWI DALAH TAFSIRIPUN Maulana Muhammad Ali

2 SURAT 27 AN-NAML KADHAWUHAKEN ING MAKKAH (7 ruku, 93 ayat) Pathinipun: Ruku 1. Kanjeng Nabi tampi timbalan, kados déné Kanjeng Nabi Musa makaten. Ruku 2, 3. Lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman. Ruku 4. Kanjeng Nabi Salih lan Kanjeng Nabi Luth. Ruku 5. Para angèstu badhé dipun dadosaken luhur. Ruku 6. Qiyamat ruhani. Ruku 7. Sirnanipun para milawani ingkang ageng-ageng. Namanipun Namanipun surat punika kapendhet saking ayat 18 ingkang nyebutaken satunggaling pancer ingkang namanipun Naml, gagandhèngan kaliyan carios panglurugipun Kanjeng Nabi Sulaiman lumawan Ratu Putri ing Saba. Naml ing ngriki ingkang dipun karsakaken pancer ingkang namanipun Naml, dados sanès semut, kados déné ingkang katerangaken ing Ingkang kawarsitakaken Bab prakawis titimangsanipun tumurunipun surat punika tuwin panggènanipun wonten ing Quran, mirsanana purwaka ingkang minangka kateranganipun surat ingkang sampun. Ing ngriku ugi sampun katerangaken bilih ing bab ingkang karembag, punika mèh sami kémawon kaliyan ingkang karembag wonten ing surat ingkang sampun. Quran punika sabda pangandikanipun Gusti Allah ingkang katampi déning Kanjeng Nabi saking langit, boten prabéda lan timbalaning Pangéran ingkang katampi déning Kanjeng nabi Musa wonten ing Redi Sina, sarta mengsah-mengsahipun Kanjeng Nabi mesthi dipun patrapi kados déné patrapan ingkang katumrapaken dhateng mengsah-mengsahipun Kanjeng Nabi Musa. Punika pathinipun ruku ingkang sapisan. Ruku ingkang kaping kalih lan kaping tiga ngandharaken lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman, ing ngriku kaluhuranipun Kanjeng Nabi ing wekdal ingkang badhé dhateng kapratélakaken. Menggah ing sajatosipun lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman punika péranganipun babad Musawiyah (babad lalampahanipun Kanjeng Nabi Musa lan bangsa Bani Israil), jalaran mumbul-mumbulipun kaluhuraning Karaton Bani Israil, punika ing nalika jamanipun Kanjeng Nabi Sulaiman, sarta kados déné ingkang sampun kasumerepan ing ngakathah, ngantos sasédanipun Kanjeng Nabi Musa karaton Israil dèrèng wonten. Nanging tumrap Kanjeng Nabi Muhammad saw. sampun pinasthi kasinungan kaluhuraning kenabian akaliyan karaton, kaluhuranipun Kanjeng Nabi Sulaiman lan andhap asoring kenabian Kanjeng Nabi Musa. Nalika sugengipun, panjenenganipun sampun dipun akeni dados ratuning tanah Arab, éwadéné nadyan panjenenganipun punika kasinungan kaluhuraning ratu, panjenenganipun tetep sugeng kalayan pasaja sanget, sugeng pasaja ingkang dèrèng naté katindakaken déning Kanjeng Nabi Musa, sanajan ta sugengipun Kanjeng Nabi Musa punika dados pangageng ingkang nglembara wonten ing ara-ara samun. Ruku sanèssanèsipun ing surat punika nyebutaken paratélan cekakan; ruku angka sakawan lalampahanipun Kanjeng Nabi Salih lan Kanjeng Nabi Luth, mengsah-mengsahipun sami dipun lebur; déné ruku ingkang kaping gangsal kénging kaanggep sambetipun ingkang trep ruku ingkang kaping sekawan, inggih punika bilih para angèstu badhé sinengkakaken ing ngaluhur. Ruku ingkang kaping enem nerangaken bilih kamenanganipun Kanjeng Nabi punika boten badhé awujud leburipun babar pisan

3 Surat 27 Kanjeng Nabi kados Kanjeng Nabi Musa 1021 RUKU 1 Kanjeng Nabi tampi timbalan, kados déné Kanjeng Nabi Musa 1-3. Quran Suci punika tuntunan Pèpènget tumrap para atindak dédé Kanjeng Nabi Musa tampi timbalan. 13, 14. Temahanipun angemohi. Kalawan asmaning Allah, Ingkang-Mahamurah, Ingkang- Mahaasih. a b Ut. mukmin 1 Allah Ingkang-wilasa-Né anglimputi, Ingkang-Miyarsa! a Iki ayat-ayating Quran lan Kitab kang agawé terang; b 2 Tuntunan lan warta bubungah tumrap para kang angèstu. 3 Kang padha anjumenengaké salat lan ambayar zakat sarta marang akhirat dhèwèké padha yakin. 4 Wondéné para kang padha ora angèstu ing akhirat, sayekti tumrap dhèwèké Ingsun wus amamaèsi panggawé-panggawéné, ananging dhèwèké padha bingung mak-makan mengsah-mengsahipun Kanjeng Nabi, kados déné para nabi wau, nanging awujud gesangipun malih ruhaniyahipun para titiyang, ingkang sajakipun sampun budheg, tur mawi sanget, bisu lan pejah. Ngemungaken mengsah ingkang ageng-ageng ingkang badhé sumingkir; punika katerangaken wonten ing ruku ingkang wingking piyambak Panggawé-panggawéné punika karsanipun: pandamel ingkang mesthinipun kedah katindakaken, dados sanès tindak adamel wisuna ingkang katindakaken para titiyang wau. Jalaran bab prakawis tindakipun adamel wisuna para titiyang wau, sampun kasebutaken kalayan terang wonten ing panggènan sanès makaten: Sarta sétan amamaèsi tumrap dhèwèké apa kang wus padha dilakoni,, (6:43). Lah ing ngriku kasebutaken: apa kang wus padha dilakoni, boten panggawé-panggawéné. Dados sampun terang, bilih ingkang mamaesi tindak adamel wisuna tumrap para ingkang atindak awon, punika sétan; déné ingkang dipun remeni ing Allah, punika pandamel saé. Kanggé ngiyataken bab prakawis punika, prayogi kapethik ing ngriki dhawuh ing 49: 7 ingkang mungel makaten: Ananging Allah andhemenake sira marang iman sarta amamaèsi atinira, apa déné anggethingaké sira marang kakafiran lan pamurang-yekti tuwin pambaléla.

4 1022 An-Naml Juz XIX 5 Yaiku para kang bakal olèh siksa kang ala sarta ana ing akhirat bakal dadi wong kang banget kapitunan Lan sayekti temen sira iku wus kaparingan Quran saka ngarsané Ingkang-Wicaksana, Ingkang- Udani. 7 Nalikané Musa acalathu marang kulawargané: Sayekti aku weruh geni; mengko dak-teka mréné anggawa warta prakara iku, utawa dak-mréné anggawa obor murub, supaya kowé padha bisa api-api. Ut. apa... apa ing dalan Ut. apa 8 Bareng dhèwèké wus teka ing kono, ana swara winahya, ujaré: Binarkahan sapa kang anggolèki geni iku lan sapa kang ana ing sakukubané; lan Mahasuci Allah, Pangéraning ngalam kabèh: O, Musa! sayektiné, Aku iki Allah, Ingkang-Mahamulya, Ingkang-Wicaksana: Péranganipun ingkang wekasan ayat punika nedahaken, bilih siksa ingkang awon ingkang kapangandikakaken ing ngriki, punika siksa ingkang mesthi andhawahi piyambakipun wonten ing gesang sapunika punika amargi kapitunan ingkang langkung ageng malih taksih sumimpen tumrap piyambakipun wonten ing akhirat Tembung punika dipun suraos warni-warni. Ingkang prayogi piyambak ingkang nyuraos tembung fi (wantahipun ateges ing dalem) anggolèki utawi ngupaya. Sawenèh anggènipun nyuraos AH dhateng ukara punika makaten: wong kang ana ing panggonan utawi kang ngener prenahing geni manut panyawangé. Rz nerangaken Kanjeng Nabi Musa kénging winastan fin-nâr, margi saking anggènipun celak kaliyan latu, awit Rz wau nerangaken bilih tiyang ingkang celak sanget kaliyan satunggaling barang, punika winastan dumunung ing ngriku. Kitab Tâju-t-Tafsir anggènipun nembungaken panyuraos ingkang kados makaten wau kalayan tetembungan ingkang / terang gamblang makaten: jawinipun: wong kang ngupaya iku lan nedya marang iku. Panyuraos sanèsipun malih, inggih punika man ing ngriki boten ateges sapa (wong) nanging apa, déné ingkang dipun maksud: panggènan dunungipun latu manut pamirsanipun Kanjeng / Nabi Musa (AH, Rz, Bd). Déné apa kang ana ing sakukubané, punika lajeng ateges tanah ingkang binarkahan ingkang kasebut ing piweca, awit kathah para nabi ingkang kajumenengaken wonten ing ngriku (Bd).

5 Surat 27 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman 1023 a. 926, Lan tibakna tekenira. Lah bareng dhèwèké weruh iku obah kaya déné ula, a (banjur) mungkur angoncati lan ora bali. O, Musa! aja wedi: sayekti, ana ngarsa-ku, para utusan iku ora bakal wedi: Ar. ala b. 926, Lan (iya) ora (bakal wedi) 1843 sapa kang wus atindak dudu banjur salin alaku becik sawisé ala, amarga sayekti Aku iki Aparamarta, Mahaasih: 12 Lan tanganira lebokna ing bubukaning dhadhanira, iku metuné bakal putih tanpa cacad: b kalebu pratandha sasanga marang Fir aun sabangsané; sayekti dhèwèké iku bangsa kang duraka. 13 Bareng pratandha-pratandha- Ningsun kang cetha wus anekani dhèwèké, padha calathu: Iki kemayan kang tétéla. 14 Lan dhèwèké padha angemohi iku kalawan tindak dudu sarta kumalungkung, kang mangka, jiwané padha yakin; lah limbangen, kapriyé temahané para wong kang padha agawé wisuna. RUKU 2 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman Wiyaripun karajanipun kanjeng Nabi Sulaiman Raja putri Saba Miturut Mugni, tembung illâ ing ngriki sami kaliyan wa (jawinipun lan). Minangka wawaton Mugni nyebutaken katranganipun Akhfasy, Farra, tuwin Abu Ubaidah, ingkang nerangaken bilih illa wau namung lugu tembung panggandhèng. Nanging rèhning tembung lâ ing ukara ingkang sampun, ingkang dipun sambeti ing ukara ingkang wau, kedahipun kasuraos dhumawah sasampunipun wa, mila tegesipun ingkang leres tembung illâ ing ngriki punika: lan ora utawi lan iya ora. Ngulami sanès nyuraos ing ngriki kanggé murwani pratélan enggal (Bd.) Utawi illa punika sami kaliyan lâkin, jawinipun nanging (R), déné suraosing dhawuh: Nanging sapa kang atindak dudu, banjur salin alaku becik sawisé ala, lah sayekti Ingsun iki Aparamarta, Mahaasih.

6 1024 An-Naml Juz XIX Ar. samubarang 15 Lan sayekti temen Ingsun wus aparing kawruh marang Dawud lan Sulaiman, sarta sakaroné padha munjuk: Sadaya pangalembana punika kagunganipun Allah, Ingkang sampun anglangkungaken kawula angungkuli para mukmin kathah, kawula-nipun. 16 Lan Sulaiman iku warisé Dawud, lan calathu: É, para manusa, aku wineruhaké (surasané) unining manuk 1844 sarta aku pinaringan mubra-mubru; 1845 sayekti iki temen lubèring paparing kang tétéla. Ut. jaran 17 Lan wadyabalané, arupa jin lan manusa sarta manuk padha diimpun marang (ngarepé) Sulaiman, banjur padha tinata sajuru-juru Tembung manthiq punika asal saking tembung nuthq, tegesipun ingkang asli wicara ingkang wijang-wijang utawi suwanten ingkang mungel sareng, ingkang kaucapaken déning lisan sarta katampi ing talingan (Rgh). Manawi tembung wau dipun anggé kanggé nembungaken tumrap sanèsipun manusa, lajeng kaanggep dados tembung ngibarat, sarta kéngang-kénging kémawon migunakaken tembung wau, waton tiyang mangertos tegesipun, nadyan saged ugi punika sanès wicara ingkang wijang-wijang (Rgh). Kanjeng Nabi Sulaiman mangertos suraosing suwantenipun peksi, punika saged ugi namung mengku teges anggèning panjenenganipun sok migunakaken peksi kanggé andhatengaken dhawuh utawi pawartos dhateng pundi pundi, dados dhawuh-dhawuh utawi pawartos-pawartos punika kénging dipun ngibarataken ginemipun peksi. Utawi inggih saged ugi ateges sarananing sasambetan sanès-sanèsipun. Kula aturi mirsani ugi 1846, ing ngriku tegesipun tembung thair ingkang kasebut ing ayat 17, katerangaken. Salajengipun, dhawuh ingkang nungka ing sawingkingipun, ingkang andhawuhaken bilih Kanjeng Nabi Sulaiman kaparingan mubra-mubru, punika anedahaken kalayan terang, bilih dipun tegesana punapa kémawon, ingkang dipun karsakaken wonten ing ngriki punika tetep namung saprakawis, inggih punika kasugihaning karatonipun Kanjeng Nabi Sulaiman ingkang atanpa wilangan kathahipun, ingkang kanggé nglurug nelukaken mengsahmengsahipun dhateng pundi-pundi ing ngriki dipun terangaken para mufassirin ateges jawinipun: samukawis ingkang sampun kaparingaken dhateng panjenenganipun kalayan kathah sanget; déné tembung kull (sakabèhé) kanggé gentosipun tembung katsrah (akèh banget utawi mubramubru), punika kaanggep ngibarat (Rz). JB anggènipun nerangaken inggih kados makaten wau, makaten katranganipun: Ukara ingkang tegesipun wantah: si Suta weruh marang samubarang, punika ateges bilih piyambakipun punika jembar utawi kathah seserepanipun. Utawi saged ugi tegesipun punika: samukawis ingkang gagayutan kaliyan praja Ing ngriki kapratélakaken bilih wadyabalanipun Kanjeng Nabi Sulaiman punika kapérang dados tigang golongan, jinn, manusa, tuwin thair. Bab prakawis jinn, sampun katerangaken ing 1647, bilih wadyabala jinn punika golonganipun titiyang paredèn ingkang sampun katelukaken Kanjeng Nabi Sulaiman. Ingkang dados rembag ing samangké, punapa tegesipun thair punika. Wadyabala tigang

7 Surat 27 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman Nganthi, nalikané wis padha tumeka ing jujurang Naml 1847 ana sawijining Naml wadon acalathu: É, Naml, padha lumebua ing omahmu, (supaya) kowé aja padha remuk déning Sulaiman sawadyabalané, kanthi dhèwèké padha ora weruh. 19 Mulané dhèwèké mèsem, gumun 1848 marang pangucapé sarta golongan sami kaimpun dados satunggal sarta katata sajuru-juru, punika nedahaken bilih tiga-tiganipun wau sadaya sami manusa. Tembung thair, utawi thâir, punika karimbag saking tambung thâra, ingkang tegesipun mabur; sarta tembung punika boten namung kanggé tumrap peksi kémawon, nanging, ugi kanggé nenbungaken barang sanès-sanèsipun ingkang mawa suwiwi (LL). Thair tegesipun barang ingkang saged mabur; sarta ing sarèhning tembungipun pokok kénging dipun anggé tumrap barang ingkang boten gadhah suwiwi, mila thair (ingkang jama ipun: thair kados déné ingkang kagem wonten ing ngriki) punika ugi kénging dipun anggé tumrap kèwan-kèwan ingkang rikat plajengipun kadosta kapal. Milanipun tembung thayyâr, rimbag amtsilah mabalagah-ipun thair, punika manawi bawa piyambak lajeng ateges kapal ingkang keras, trengginas, cukat ngantos mèh kados mabur margi saking santering plajengipun (TA-LL). Sarta ugi ateges tiyang sabregada (Q-LL). Tembung thayyârr ingkang ugi rimbaganipun amtsilah mubalagah kriya-wacaka thâir, tegesipun tiyang ingkang cukat saha trengginas, kados déné ingkang kasebut ing paribasan jawinipun dhèwèké iku cukat lan trengginas, anggoné bali (Q-LL). Dados manawi suraosing dhawuh punika dipun werdèni kalayan katrangan ingkang kados makaten wau, ngleresaken dhateng pupuntoning pamanggih, bilih thair ing ngriki ateges kapal, inggih punika prajurit kakapalan, awit prajurit kakapalan makaten gampil dipun pindhah-pindhah kalayan rikat. Ingkang makaten punika ugi dipun kiyataken dhawuh pratélan ing 38: 31-33, ingkang anerangaken bilih Kanjeng Nabi Sulaiman punika remen sanget dhateng kapal. Tumrap para ingkang remen nyuraos kalayan walaka, prayogi dipun wewahi katrangan, bilih migunakaken peksi kanggé ambekta pawartos, langkung-langkung ing wekdal perang, punika inggih nama adamel peksi-peksi wau dados babantu ingkang perlu tumrap prajurit ingkang andon perang. Déné katranganipun peksi-peksi ingkang sami tut-wingking wadyabala ingkang menang, katerangaken wonten ing Kathah dodongèngan bab Kanjeng Nabi Sulaiman ingkang tuwuh awit saking kalèntu / anggènipun nyuraos tembung naml, utawi namlatun. Kedah dipun pèngeti bilih punika boten leres manawi dipun tegesi juranging awon, awit tembung wau tembung aran kanggé namakaken barang, sarta miturut TA (mirsanana ing panggènan tembung pokok wady) / jawinipun: jurang Naml punika kaprenah wonten ing saantawisipun Jibrîn tuwin Asqalân. Déné Namlah punika namanipun satunggaling pancer, kados déné Mâzin makaten, ingkang wantahipun ateges tigan sémut (kasebut ing kateranganipun Hamasa Imam / Tabrizi nalika nerangaken kidung inggih punika samungguh aku iku éwoné wong Mâzin); sarta namil punika ateges inggih punika tiyang wegig (TA). Asring ugi Namlah punika dipun anggé namakaken laré, ingkang nalika lairipun tanganipun dipun sukani semut, jalaran cariyosipun laré makaten wau calon dados pinter lan lantip (TA). Ing Qamus kasebutaken kalayan terang bilih Namlah punika pancer, makaten kateranganipun nalika nerangaken tembung barq / jawinipun: Abriqah punika kagolong toyanipun Namlah Dlâhik tegesipun gumun, jalaran miturut Rgh tembung dlhik punika kénging kanggé

8 1026 An-Naml Juz XIX acalathu: Pangéran kawula! mugi Tuwan paringi kawula saged syukur ing nugraha Tuwan, ingkang Tuwan nugrahakaken dhateng kawula saha dhateng tiyang sepuh kawula, punapa déné anyagedaken kawula anglampahi pandamel saé, ingkang dados pirena Tuwan, saha mugi Tuwan anglebetaken kawula ing antawisipun para kawula Tuwan, para tulus, kalayan wilasa Tuwan. Ut. jaran Ut. belèh 20 Lan dhèwèké angiling-ilingi manuk banjur acalathu: Yagéné aku ora tumon si Hudhud, apa ta kalebu panunggalané sing padha ora ana? Dhèwèké masthi bakal dakpatrapi kalawan patrapan kang abot, utawa dak patèni, utawa dhèwèké kudu ngaturaké marang aku bukti cetha (kang nélakaké olèhé ora luput). 22 Lah olèhé meneng ora suwé, tumuli dhèwèké matur: Kula sumerep ing barang ingkang panjenenembungaken bingah lan kénging kanggé nembungaken gumun. Kula aturi mirsani ugi LL, ing ngriku katerangaken bilih dlahaka, punika manawi kanggé nyariyosaken lekasipun satunggaling tiyang, ugi ateges gumun, dados sami kaliyan tembung adjiba (TA) Hud-hud punika sampun dipun suraos bangsanipun peksi platuk bawang, nanging dipun suraosa punika namanipun satunggaling tiyang. Nadyan tembung thair dipun tegesana peksi pisan, boten mratandhakaken manawi Hud-hud ing ngriki mesthi peksi, awit saged ugi ingkang dipun karsakaken punika Hud-hud namanipun tiyang, dados namung nunggil nami kémawon. Ing saben basa kathah kémawon namanipun tiyang ingkang sami kaliyan namanipun kèwan-kèwan. Para juru-ngarang Arab mastani satunggaling ratu ing Himyar: Hudad (LA), inggih punika nama ingkang mèh sami kémawon kaliyan nama Hud-hud ingkang kasebut ing dalem Quran. Punika nedahaken bilih boten nama anèh manawi nama bangsanipun ingkang kados makaten wau kanggé namakaken tiyang. Ayat-ayat candhakipun nedahaken kalayan terang, bilih ingkang kapangan-dikakaken Kanjeng Nabi Sulaiman punika salah satunggaling sénapatinipun. Saèstu boten mèmper manawi satunggaling ratu binathara anyakrawati ambaudhendha, kados déné Kanjeng Nabi Sulaiman makaten, kasdu andhawahaken pidana ageng dhateng satunggaling peksi, tur peksi ingkang alit; makaten ugi inggih nama boten mèmper, manawi piwulang Tauhid, inggih punika piwulanging agami ingkang sakalangkung déning wigatos, namung kagelarakan satunggaling peksi platuk-bawang.

9 Surat 27 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman 1027 Ar. piyambakipun Ar. samubarang a Ut. karaton Ar. kapanggih Ut. panjenengan Ut. panjenengan Ut. singgasana ngan dèrèng uninga saha kula ambekta pawartos nyata saking Saba katur panjenengan Saèstu kawula amrangguli satunggaling wanita ingkang maréntah ing ngrika sarta kasinungan mubra-mubru a punapa darbé singangsana ageng: 24 Kula sumerep piyambakipun sabangsanipun sami manembah dhateng surya, sanès Allah, sarta sétan amaès-maèsi pandamel-pandamelipun tumrap piyambakipun, dados angénggokaken piyambakipun saking margi, wusananipun sami boten katuntun ing margi leres: 25 Temahan boten sami manembah ing Allah, Ingkang angedalaken sesimpenan ing salebeting langit-langit lan bumi punapa déné anguningani punapa ingkang dipun singidaken tuwin punapa ingkang dipun eblak: 26 Allah, boten wonten sesembahan kajawi Panjenenganipun: Panjenenganipun punika Pangéraning karaton ingkang agung. 27 Calathuné: Arep Ingsun deleng dhisik apa calathumu temen, apa kowé iku panunggalané wongwong goroh: Saba punika saminipun Syeba ing Bébel. Cariyos kados ingkang kaandharaken ing ngriki, punika ing Bébel boten wonten, nadyan inggih kasumerepan para pandhita Yahudi. Ingkang makaten punika boten kok dados pratandha bilih cariyos wau boten nyata. Bébel namung nyariyosaken pisowanipun nata èstri ing Syeba dhateng Kanjeng Nabi Sulaiman, kalayan ambekta pisungsung kathah sanget perlu kanggé nètèr panjenenganipun. Kula aturi mirsani I Para Raja 10 tuwin II Babad 9. Ing wingking lajeng nerangaken tiyang èstri bangsa ngamonca kathah sanget ingkang dados garwanipun Kanjeng Nabi Sulaiman (I Para Raja 11).

10 1028 An-Naml Juz XIX Ar. dhèwèké Ut. padha dadi Muslim 28 Ampilen layangku iki, banjur tampakna marang dhèwèké, tumuli balia saka kono, jajal delengen, kapriyé bakal wangsulané. 29 Dhèwèké acalathu: É, para panggedhé! sayekti ana layang minulya ditampakaké marang aku. 30 Sayekti iku saka Sulaiman, lan sayekti iku kalawan asmaning Allah, Ingkang-Mahamurah, Ingkang-Mahaasih: 31 Aja kowé padha lumuhur angungkuli aku, sarta sébaa marang aku kalawan sumarah. RUKU 3 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman Sumarahipun sang prabu putri dhateng Kanjeng Nabi Sulaiman. Ar. nganti kowé Ar. kula sami Ar. lan 32 Calathuné: É, para panggedhé! ngaturna pirembug marang aku tumrap prakaraku; ora tau aku mutus sawijining prakara, yèn kowé ora angèstrèni ana angarepku. 33 Padha matur: Ing ngriki gadhah kakiyatan sarta gadhah kekendelan linangkung, déné paréntah wonten ing asta panjenengan, milanipun sumangga, punapa dhawuh panjenengan. 34 Calathuné: Sayekti para ratu iku samangsa angleboni kutha iku dirusak, sarta wong-wongé kang minulya padha didadèkaké asor, lan dhèwèké iya (tansah) bakal nindakaké kaya mangkono: 35 Sayekti aku arep utusan atur pisungsung marang dhèwèké, jajal dakentènané, balining utusan iku anggawa (wangsulan) apa.

11 Surat 27 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman 1029 Ar. marang dhèwèké Ar. dhèwèké 36 Bareng wis tumeka (ngarepé) Sulaiman, (Sulaiman) calathu: Apa kowé arep ambantu aku kalawan bandha? Mangka paparingé Allah marang aku luwih becik tinimbang paparingé Panjenengané marang kowé. O, balik kowé padha bungah marang pisungsungmu: 37 Bali mrono, lah sayekti temen aku bakal padha anekani dhèwèké kalawan wadyabala, kang ing kono ora bakal kawawa nanggulangi, lan temen dhèwèké bakal padha daktundhung saka ing kono kalawan asor apa déné dhèwèké bakal padha tumiba ing kanisthan. Ar. marang aku Ar. dhateng panjenengan 38 Calathuné: É, para panggedhé! sapa sing bisa anggawa mréné singangsanané, ing sadurungé dhèwèké teka mréné kalawan sumarah? Sawenèhing jin kaliwat kendel matur: Punika kula ingkang badhé ambekta mriki ing sadéréngipun panjenengan jumeneng saking papan panjenengan; sarta saèstu, kula punika ingatasipun prakawis punika yektos kiyat, amitadosi Kados adat sabenipun, cariyos ing ngriki boten mawi ngandharaken wangsulipun para utusan dhateng sang raja putri, sarta anggénipun sang raja putri karsa sumarah dhateng Kanjeng Nabi Sulaiman, nalika panjenenganipun tampi pangancam kados ingkang kasebutaken ing ayat ingkang wekasan wau, inggih boten kaandharaken, nanging nglajengaken cariyos nalika Kanjeng Nabi Sulaiman sudiya-sudiya nampèni pisowanipun sang raja putri. Arsya-hâ ingkang tegesipun singasanané, punika singangsana kagem penjeneganipun ingkang kasudhiyakaken déning Kanjeng Nabi Sulaiman, dados sanès kok singangsananipun sang prabu putri piyambak ingkang wonten ing nagari Saba Jumeneng saking papan panjenengan, punika boten teka ateges jumenengipun Kanjeng Nabi Sulaiman saking anggènipun lenggah, nanging anggènipun bidhal Kanjeng Nabi Sulaiman saking panggènan ingkang dipun tedhaki nalika wekdal wau. Anggènipun kasebutaken mawi milih tiyang ingkang kénging pinitados, punika kanggé anedahaken bilih pakaryan wau perlu katindakaken tukang ingkang temen. Jinn ingkang linangkung ing kakendelanipun punika sajakipun salah satunggaling tiyang bangsa Amalek, inggih punika bangsa ingkang titiyangipun ageng-ageng pawakanipun.

12 1030 An-Naml Juz XIX Ar. dhateng panjenengan Ar. sadèrèngipun nétra paduka wangsul ing paduka 40 (Ana wong) kang darbé ngèlmuning kitab, matur: Kula (ingkang) badhé andhatangaken punika mriki ing sakedhèp nétra Bareng Panjenengané andeleng iku wis ana ing ngarepé, 1854 calathu: Iki saka lubèring paparingé Pangéranku, purihé Panjenengané arep nyoba aku, apa aku sukur apa aku angafiri; lan sapa sing anyukuri, lah ora liya kajaba nyukuri marang jiwané dhéwé lan sapa sing ngafiri lah sayekti Pangéranku iku Sugih, Minulya. 41 Calathuné: dhèwèké singangsanané owahana; coba padha dideleng, apa dhèwèké nurut dalan bener apa kalebu panunggalané para kang ora ngambah dalan bener. 42 Bareng dhèwèké wis teka, dipangandikani: Punapa singangsana sampéyan kados punika? Aturé: Kados-kados inggih punika, lan ing sadèrèngipun punika kula sampun kaparingan seserepan saha kula sampun sami sumarah. 43 Lan apa kang sinembah saliyané Allah, iku angalang-alangi dhèwèké, sayekti dhèwèké iku dhèk samono éwoné bangsa kang kafir Tembung tharf punika ateges mripat lan ateges tiyang tedhak ing ngaluhur (TA-LL) Manawi nganggé teges ingkang kapisan, wangsuling nétra punika ateges kedhèping netra déné maksudipun: piyambakiptun sagah anindakaken punika kalayan tumunten. Déné manawi nganggé teges satunggalipun, tembung wau kénging dipun jarwani: ing sadèrèngipun (utusan) paduka ingkang minulya wangsul sowan ing paduka. Tiyang ingkang sinung ngélmuning Kitab, punika tiyang Yahudi Dodongèngan ingkang aèng-aèng kalebetaken dhateng sabda pangandika Quran ingkang pasaja punika; déné sababipun margi kakinten bilih lalampahan ingkang kaandharaken wau kelampahan sami sanalika. Tetembungan bareng dhèwèké andeleng iku wis dumunung ana ing ngarepé, punika boten ateges bilih panjenenganipun uninga punika anjenggeleg ing salebeting wekdal panjenenganipun imbal wacana, kados ingkang kaandharaken wonten ing dhawuh ingkang sampun wau. Sayektosipun punika lalampahan sanès malih.

13 Surat 27 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Sulaiman Dhèwèké dipangandikani: Sampéyan malebet kadhaton; ananging bareng dideleng, panyanané iku banyu amba angilak-ilak, sarta tata-tata ambirat kangèlan iku Pangandikané: Saèstunipun punika kadhaton mawi sarasah gedhah Unjuké: Pangéran kawula! saèstu kawula sampun anganiaya badan kawula piyambak, saha kawula anyartani Sulaiman sumarah dhateng Allah, Pangéraning sadaya ngalam Ing kitab-kitab Arab migunakaken tembung sâq kalayan mengku teges rekaos wonten ing dalem ukara ingkang warni-warni, punika sampun limrah. Ngemungaken tiyang ingkang boten mangertos basa Arab kémawon, ingkang sok remen negesi tembung sâq kalayan walaka (inggih punika kémpol), jer sampun kalimrah tembung wau kanggé wontening tetembungan ingkang sampun gumathok tegesipun (idiom). punika idiom ingkang sampun kasumerepan ing ngaka- thah, mengku teges kanggé ambasakaken satunggaling tiyang samangsa ketaman ing rekaos tegesipun dhèwèké sumedya nrenjuhi rekasa, makaten kateranganipun l Amb; salajengipun panjenenganipun nerangaken (TA, ing ngriku ugi kasebutaken katrangan ingkang kados makaten wau awawaton saking Isd) makaten: samangsa tiyang punika badhé nyariyosaken rekaosipun satunggaling prakawis utawi satunggaling kawontenan, sarta manawi badhé nyariyosaken anggènipun anggigirisi, piyambakipun lajeng nyebut sâq (Q, TA) (LL). Dados pratélan ing 68: 42 punika tegesipun ing dina nalika rekasa utawi bilai gedhé bakal binuka (I Ab, Mjd). Makaten ugi sarta Jal anggènipun nerangaken tegesipun inggih punika (LL). Dhawuh Quran ing 75: 29 ingkang mungel Punika tegesipun campuhing peperangan saya anggigirisi (Msb-LL), kados makaten punika tegesipun tuwin bilai ing donya iki dikumpulaké karo bilai ing delahan. (TA-LL). Makaten ugi punika ateges tiyang kathah (kaum) dumunung wonten ing kawon- tenan rekaos (TA-LL). Saèstunipun taksih kathah sanget tuladha sanès-sanèsipun bab panganggénipun tembung sâq sacara ngibarat makaten wau, nanging pethikan sakedhik kasebut nginggil wau kados sampun cekap kanggé anggenahaken jarwan kados anggèn kula anjarwakaken wau. Kula aturi mirsani ugi 2546, ing ngriki katerangaken bilih para mufassirin inggih kados makaten wau anggènipun negesi tetembungan punika Katranganipun Quran Suci bab kadhaton wau, sarta maksud ingkang kawengku wonten ing ngriku, nedahaken kawicaksananipun Kanjeng Nabi Sulaiman anggènipun damel gagambaran bab makardinipun astaning Pangéran wonten ing dalem sagung titah punika. Panjenenganipun yasa kadhaton gedhah, sarasahing kadhaton inggih saking gedhah, sarta ing sangandhaping sarasah gedhah wonten toyanipun ingkang mili. Sang raja putri ing Saba kalèntu pamirsanipun, sarasah gedhah kagalih toya ingkang mili. Sareng kaparingan uninga Kanjeng Nabi Sulaiman, sanalika panjenenganipun lajeng anglenggana anggèning sampun tumindhak sasar déné manembah barang-barang lahir, kadosta surya, mangka jatos-jatosing panguwaos utawi tuking ngagesang punika Allah, inggih punika Dhat ingkang asta-nipun makardi wonten ing barang-barang wau. Lah inggih kanggé maksud makaten punika, déné cariyos punika kaandharaken Ing dalem bab punika Quran cengkah kaliyan Bébel. Bébel mastani bilih Kanjeng Nabi

14 1032 An-Naml Juz XIX RUKU 4 Kanjeng Nabi Salih kaliyan Nabi Luth Nabi Salih kaliyan ingkang milawani Kaumipun Nabi Luth linebur. a. 911 b Lan sayekti, temen Ingsun wus kirim utusan marang Tsamud a saduluré, Salih, calathuné: b padha ngawulaa ing Allah; lah ing kono dhèwèké dadi rong pantha kang padha pasulayan. 46 Calathuné: O, bangsaku! yagéné kowé padha anggégé marang ala sadurungé kang becik? Yagéné kowé padha ora nyuwun pangapuraning Allah, supaya kowé padha pinaringan wilasa? 47 Padha calathu: Aku padha nemu cilaka amarga saka kowé lan amarga saka kang nyartani kowé. Calathuné: Sababé cilakamu iku ana ing ngarsaning Allah; O, balik kowé iku bangsa kang dicoba. 48 Lan ing sajroning kutha ana wong lanang sanga, padha agawé wisuna ing bumi sarta ora alaku becik Padha calathu: Padha sumpaha ing Allah: aku masthi bakal padha nyidra dhèwèké sakulawargané ing wayah bengi; tumuli Sulaiman santun dados manembah brahala, margi saking ketularan garwa-garwanipun ingkang sanès tiyang Israil. Nanging Quran nerangaken bilih para garwanipun ingkang lajeng sami ngrasuk dhateng agaminipun Kanjeng Nabi Sulaiman saha dados tiyang ingkang sami angèstu ing Kasawijènipun Pangéran. Panaliti-priksa ing jaman samangké leresipun pratélan ingkang kasebut ing Quran; kula aturi mirsani Sampun boten wonten semang-semangipun malih, bilih ing ngriki punika nyasmitakaken mengsah-mengsahipun Kanjeng Nabi Suci, awit bénggoling mengsah-mengsahipun Kanjeng Nabi wau inggih sanga cacahipun. Tiyang sanga wau, ingkang wolu tiwas nalika peperangan wonten ing Badr (kajawi Abu Lahab, ingkang pejahipun wonten ing Makkah, nalika mireng pawartos kasoranipun wadya Makkah wonten ing Badr). Nama-namanipun tiyang sanga wau, inggih punika: Abu Jahal, Muth im bin Adiy, Syaibah bin Rabitah, Utbah bin Rabi ah, Walid bin Utbah, Umayah bin Khalf, Nadar bin Al-Haris. Aqbah bin Abi Mu aith, tuwin Abu Lahab.

15 Surat 27 Kanjeng Nabi Salih kaliyan Luth 1033 aku masthi bakal padha kandha marang ahli warisé: Aku padha ora ameruhi leburé kulawargané lan aku iki nyata padha wong temen Lan dhèwèké padha ngrancang rancangan, sarta Ingsun angrancang rancangan, ananging dhèwèké padha ora ngrasa. 51 Lah delengen, kapriyé temahané rancangané: Ingsun sirnakaké dhèwèké dalah bangsané kabèh. 52 Lah iku omah-omahé padha rubuh, amarga saka olèhé padha atindak dudu; sayekti, ing sajeroné iku, temen ana pratandha tumrap wong kang padha weruh. 53 Lan Ingsun anyalametaké para wong kang padha angèstu sarta padha anjaga dhiriné (saka ing ala). a Lan (Ingsun angutus) Luth, a nalika dhèwèké calathu marang bangsané: Apa kowé padha anindakaké panggawé nistha, kang mangka kowé padha weruh? 55 Apa kowé temen padha amareki wong-wong lanang kalawan urubing dhemen, ora marang wong wadon. O, balik kowé iku bangsa kang atindak busuk Semunipun ing ngriki punika ugi mengku sasmita mecakaken wontenipun sakuthon ngrénah ing Kanjeng Nabi Suci, jalaran upaya ingkang kados makaten wau ing wasananipun ugi dipun sarujuki déning para titiyang Quraisy, inggih punika kanggé ngrampungi ing panjenenganipun. Kedah dipun pèngeti bilih tumurunipun surat punika kagolong ing mangsa ingkang rumiyin piyambak; déné upaya badhé nyédani Kanjeng Nabi, punika makaten lampahipun: saben pancer Quraisy dipun pendhet satunggal tiyangipun, kapurih ngrundhuk ing Kanjeng Nabi. Para titiyang wau lajeng samia namakaken pedhangipun dhateng sariranipun Kanjeng Nabi kalayan sasarengan, pamrihipun supados boten wonten pancer satunggal kémawon ingkang nama lepat nyédani ing Kanjeng Nabi. Kirang sakedhap kaliyan linggaripun Kanjeng Nabi dhateng nagari Madinah, upaya punika dipun sarujuki sadaya tiyang Quraisy. Dados, lalampahan ingkang gagayutan kaliyan Kanjeng Nabi Salih punika mengku teges piweca.

16 1034 An-Naml Juz XX Ar. dhèwèké a. 918 Ar. ingatasé Ut. anibani 56 Ananging wangsulané bangsané ora ana liya kajaba mung padha calathu: Padha tundhungen pandhèrèké Luth saka nagaramu; sayekti, dhèwèké iku wong kang padha arep suci! 57 Ananging Ingsun anyalametaké dhèwèké saahliné, kajaba rabiné, iki Ingsun wus amasthi dadi panunggalané wong kang padha kari. 58 Lan Ingsun angudanaké udan, a marang dhèwèké, lah ala udané wong kang wus padha dipépélingi iku. RUKU 5 Para angèstu badhé dipun dadosaken luhur 59. Rahayu tumrap ingkang pinilih Kawasa saha ngèlmunipun Allah. 59 Munjuka: Sadaya pangalembana kagunganipun Allah saha rahayu tumrap para kawula-nipun ingkang Kapilih. Apa Allah kang luwih becik, apa barang kang padha disakutokaké (karo Panjenengané)? 60 Apa kang wus anitahaké langit-langit lan bumi sarta anurunaké banyu saka mendhung tumrap marang sira; iku banjur Ingsun agem anukulaké kebun kang éndah; sira ora bisa padha anukulaké wit-witané. Apa ana sesembahan kang anyartani Allah? O, balik dhèwèké iku wong kang padha nalisir. JUZ XX

17 Surat 27 Para angèstu dipun dadosaken luhur 1035 a. 917 Ut. samar 61 Apa Kang wus andadèkaké bumi dadi enggon palèrènan, sarta andadèkaké kali-kali ing kono, lan andadèkaké gunung-gunung ing kono, apa déné andadèkaké papager ing antarané sagara loro. a Apa ana sesembahan kang anyartani Allah? O, balik dhèwèké iku sing akèh padha ora weruh! 62 Apa Kang anyembadani wong kang kasrakat samangsa anyuwun ing Panjenengané tuwin ambirat alané, apa déné Panjenengané bakal andadèkaké sira dadi pamaréntah ing bumi 1860 Apa ana sesembahan kang anyartani Allah? Sathithik anggon sira padha éling! 63 Apa Kang anuntun sira ing sajroning pepetenging daratan lan sagara kang lilimengan, sarta Kang angutus angin minangka warta bubungah acacala wilasa-né. Apa ana sesembahan kang anyartani Allah? Mahaluhur Allah iku saka barang kang padha disakuthokaké (Panjenengané). 64 Apa Kang amurwani tumitahing dumadi banjur angambali dumadiné, sarta Kang angrejekèni sira saka ing langit lan bumi. Apa ana sesembahan kang anyartani Allah? Calathua: Padha anekakna buktinira, manawa sira iku padha wong temen. 65 Calathua: Sapa baé ing langitlangit lan bumi, ora weruh marang barang gaib, kajaba Allah; sarta dhèwèké padha ora ngrasa, kapan anggoné bakal padha tinangèkaké Pranyata èdi lan éndah temenan dhawuh-dhawuh punika! piweca kaselipaken wonten ing dhawuh pratélan bab gumelaring kawasanipun Pangéran dhateng titah sawegung! Sarta inggih punika

18 1036 Ar. balik 66 O, balik susurupané prakara akhirat kambang-kambang; 1860A malah dhèwèké padha dumunung ing semang-semang tumrap prakara iku; o, balik dhèwèké tumrap prakara iku padha wuta babar pisan. An-Naml Juz XX RUKU 6 Mumbuling ruhani Wewulang ingkang sumimpen ing pandumipun titiyang jaman rumiyin Wanci kalampahanipun. 73. Mahamurahipun Gusti Allah. 74, 75. Ngèlmu-Nipun Tuntunan lan pancasan Tiyang tuli sami badhé mireng, tiyang wuta badhé sami sumerep. 67 Lan para kang padha kafir acalathu: Apa yèn aku wis padha dadi lebu, mangkono uga bapakbapakku, apa temen bakal padha diwetokaké? 68 Sayekti, temen iki dhèk biyen wis dijanjèkaké marang aku, lan bapak-bapakku; iki ora liya kajaba dodongèngané para wong kuna. 69 Calathua: Padha lalakua ana ing bumi, lah padha delengen, kapriyé temahané para wong duraka. 70 Lan aja sira susah prakara dhèwèké sarta aja sira ribed amarga saka pamaékané. 71 Dhèwèké padha calathu: Kapan bakal kalakoné ancaman iki, yèn kowé iki padha wong temen? maksudipun ingkang sajatos dhawuhing Pangéran ing sagemblenging ruku punika, Wong kang kesrakat ing ngriki, boten sanès inggih para Muslimin, ingkang ing nalika wekdal wau sami kinaniaya kaliyan kalangkung wengis. 1860A. Utawi,dhawuh punika kénging dipun jarwakaken makaten: Balik, apa susurupané iku lastari wutuh nganti bebles tekan akhirat?

19 Surat 27 Mumbuling ruhani 1037 Ut. bakal tumeka marang kowé sawisé aku lunga 72 Calathua: Bisa uga sawenèh kang padha sira gégé iku wis cedhak marang kowé Lan sayekti Pangéranira iku temen Kang kagungan lubèring paparing tumrap para manusa, ananging akèh-akèhé padha ora sukur. 74 Sayekti Pangéranira iku temen udani apa kang siningidaké dhadha-dhadhané lan apa kang kawedharaké. 75 Lan ora ana barang gaib ing sajroning langit lan bumi kajaba (kabèh iku wus ana) ing sajroning kitab kang terang. 76 Sayekti Quran iki anerangaké marang para turun Israil barang luwih akèh, kang ing kono dhèwèké padha sulaya. 77 Lan sayekti, iku temen tuntunan lan wilasa tumrap para mukmin. 78 Sayekti Pangéranira bakal amancasi prakarané kalawan bebeneran-é, lan Panjenengané iku Ingkang-Mahamulya, Ingkang- Mahawikan. 79 Mulané kumandela marang Allah; sayekti sira iku dumunung ing kasunyatan kang terang miturut IAr ateges sarta Farra inggih kados makaten wau anggè- nipun negesi, awit panjenenganipun nerangaken bilih margi wonten lam-ipun ingkang dados silah, / lajeng murugaken tembung wau ateges jawinipun nyedaki sira. Sawenèh mastani bilih, dhawuh punika ateges bakal tumeka marang kowé sawisé aku ninggal kowé (LL).

20 1038 Ut. maléngos Ut. anyalathoni 80 Sayekti sira iku ora agawé krunguné wong mati lan ora agawé krunguné ing panguwuh marang wong budheg samangsané padha mungkur, angedohi Lan sira ora bisa dadi pituduh tumrap wong wuta saka ing sasaré; sira ora bisa agawé krunguné sapasapa kajaba sing angèstu marang timbalan-timbalan-ingsun, banjur padha sumarah. 82 Lan samangsané kalakon sabda iku anibani dhèwèké, Ingsun bakal ametokaké titah saka ing bumi tumrap marang dhèwèké, bakal anatoni dhèwèké, déning anggoné para manusa marang timbalan-timbalan-ingsun ora padha yakin An-Naml Juz XX RUKU 7 Sirnanipun para milawani ingkang ageng-ageng Para ingkang angemohi dipun timbali dhateng pangadilan. 87, 88. Para milawani ingkang ageng-ageng sami dipun asoraken. 89, 90. Wawalesipun saé lan wawalesipun awon. 91. Makkah badhé dhumawah ing astanipun Kanjeng Nabi. 92, 93. Pèpènget dhateng ingkang milawani Ayat punika dados pasaksèn ingkang terang, punapa tegesipun Kanjeng Nabi angge sangaken tiyang pejah punika; awit kadhawuhaken ing ngriki, bilih samangsa tiyang pejah punika mungkur lan maléngos, Kanjeng Nabi boten saged damel mirengipun. Sampun cetha ingkang kapangandikakaken ing ayat punika tuwin ing wiwitaning dawuh ing ayat candhakipun, punika bab para murang yekti ingkang sami muta lan ambudheg dhateng yekti Titah saking bumi ingkang natoni manusa samangsa boten sami angèstu, punika ateges siksa utawi kacilakan ingkang andhawahi manusa, kadosta peperangan, paceklik, pageblug lan sapiturutipun; pageblug langkung khusus, awit pageblug makaten krumanipun natoni utawi nyakiti manusa sarana lumebet dhateng badan. Déné ingkang dipun karsakaken ing ngriki punika, siksa ingkang tarkadhang sok dhumawah dhateng para mengsahing yakti ing gesang sapunika punika ugi, awit para mengsahing yakti wau sami boten suka manawi yakti punika saged gesang angrembaka tuwin raharja boten kirang satunggal punapa, utawi dhumawah dhateng para tiyang duraka, samangsa kadursilanipun sampun anglangkungi wates, saha samangsa katulusan punika mèh sirna babar pisan. Tumrap ingkang kados makaten wau, para atindak awon sami dipun icipaken dhateng sawenèh siksa ing gesang samangké punika. Inggih sabab saking punika déné kathah piweca-piweca ing hadits pangandikanipun Kanjeng Nabi Suci ingkang kalayan tembung ingkang terang gamblang mangandikakaken peperangan, paceklik, pageblug, tuwin lindhu ing jaman akhir, wonten malih piweca satunggal, ingkang mangandikakaken siksa ingkang kadhawahaken alantaran dâbbatu-l-ardl, titah ing bumi. Utawi dâbbatu-l-ardl punika kénging dipun tegesi titiyang ingkang kraket ing bumi.

21 Surat 27 Mumbuling ruhani Lan ing dinané Ingsun angimpun saka siji-sijining umat sagrombolaning wong kang anggorohaké ing timbalan-timbalan- Ingsun, tumuli padha dipanthapantha. Ar. lan 84 Nganti, samangsané padha teka, Panjenengané bakal ngandika: Apa kowé padha anggorohaké marang timbalan-timbalan- Ku, kang mangka kowé ora duwé kawruh kang anglimputi iku? Utawa apa kang wus padha kolakoni? Ut. ruh bakal tiniyupaké marang sajroning badan a Lan bakal kalakon sabda iku anibani dhèwèké, amarga saka anggoné padha atindak dudu; banjur dhèwèké bakal ora padha kumecap. 86 Apa dhèwèké ora padha andeleng, yèn Ingsun wus andadèkaké wengi, amurih dhèwèké padha lerem ing kono, sarta (wus andadèkaké) raina (amurih) amadhangi? Sayekti, ing kono iku temen ana tandha-tandha tumrap wong kang padha angèstu. 87 Lan ing dinané slomprèt bakal tiniyup, a bakal banjur padha giris kang ana ing langit-langit lan ana ing bumi, kajaba kang dadi karsaning Allah, lan kabèh bakal padha séba ing Panjenengané kalawan padha asor Kanggé anedahaken bilih bénjing ing gesang sasampuning pejah mesthi inggih kados makaten, piweca punika ugi dipun laksanani wahananipun wonten ing gesang sapunika punika. Saindhenging tanah Arab angakeni Kanjeng Nabi Suci dados pangagengipun dunyawi tuwin ruhani, sarta para mengsah ingkang ambek gumedhé sami nandhang asor.

22 1040 An-Naml Juz XX Ar. dhèwèké Ar. iku Ar. kandhaa 88 Lan sira andeleng gununggunung; pangiranira iku kukuh, lan iki bakal padha mlaku kaya lakuning méga: pakaryaning Allah, kang adamel samubarang sarwa sampurna; sayekti Panjenengané iku Waspada marang sabarang kang sira lakoni Sapa sing teka kalawan kabecikan, tumuli bakal olèh kang luwih becik tinimbang iku; lan ing dina iku bakal padha santosa saka prakara kang anggigirisi. 90 Lan sapa sing teka kalawan kalakuan ala, tumuli rainé bakal padha dilelepaké ing geni; apa kowé bakal winales kajabané apa kang padha kolakoni? 91 Aku iki mung didhawuhi supaya angabdi Pangéraning nagara iki, kang wus anucèkaké nagara iki, lan kagungané Panjenengané samubarang iku: 1866 lan aku didhawuhi supaya dadi panunggalané wong kang padha sumarah: 92 Lan supaya aku maca Quran. Mulané sapa sing alaku bener, lah ora liya iku mung alaku bener tumrap jiwané dhéwé, lan sapa sing sasar kandhanana: Aku iki mung panunggalané para jurupépéling Jabal tegesipun tiyang ageng; bab punika sampun katerangaken ing 1280, Redi-redi sami lumampah, punika genah ingkang dipun karsakaken sumingkiripun para titiyang ingkang nyepeng panguwaos, ingkang Milawani anggènipun mumulang Kanjeng Nabi. Ingkang makaten punika ugi sampun kacetha wonten ing dhawuh ing ayat ingkang wekasan, ingkang kalayan terang mangandikakaken siksaning pandamel awon ingkang kadhawahaken Dhat ingkang waspada dhateng sabarang karya ingkang sami katindakaken para titiyang wau. Nalika wekdal piweca punika kadhawuhaken, redi-redi utawi titiyang ingkang kuwaos wau kaanggep sakalangkung santosa, mokal sageda kasingkiraken; nanging piweca punika angundhangaken, bilih piyambakipun mesthi badhé sumingkir kados sumingkiripun méga Dhawuh pratélan ing ngriki, ingkang mangandikakakaken bilih Kanjeng Nabi kadhawuhan ngabdi Pangéranipun nagari Makkah, punika mengku sasmita, bilih abdinipun Pangéran punika mesthi

23 Surat 27 Mumbuling ruhani Lan calathua: Sakèhing pangalembana iku kagungané Allah. Panjenengané bakal angatonaké tandha-tandha-né marang kowé kabèh, iku kowé banjur bakal padha weruh; lan ora bakal Pangéranira iku léna marang apa kang padha kolakoni badhé dados gustining nagari wau, awit sadaya samukawis punika kagungan-ipun, makaten ugi nagari ingkang kasucèkaken wau, awit barang suci makaten boten saged lastantun dumunung wonten ing tangan ingkang boten suci Kula aturi anggatosaken ukaraning dhawuh ingkang mangandikakaken kalayan dhawuh kenceng bab prakawis badhe gumelaripun tandha-tandha yekti punika. Ukara ingkang mengku raos kenceng!

24 SURAT 28 AL-QASHASH (Cariyos) KADHAWUHAKEN ING MAKKAH (9 ruku, 88 ayat) Pathinipun: Ruku 1-4. Lalampahanipun Kanjeng Nabi Musa. Ruku 5. Nabi kados Kanjeng Nabi Musa. Ruku, 6. Kayektènipun wahyunipun Pangéran. Ruku 7. Ingkang sami milawani badhé dipun asoraken. Ruku 8. Quran, bandhanipun andhawahaken awakipun piyambak ing karisakan. Ruku 9. Menangipun ingkang wekasan Kanjeng Nabi. Titimangsaning tumurunipun Sawenèh riwayat nyariyosaken bilih surat punika anggènipun katurunaken dhateng kanjeng Nabi nalika panjenenganipun tindak hijrah dhateng Madinah, wonten ing panggènan ingkang namanipun Jahfah (I Ab-HH). Sawenèhipun malih nyariyosaken bilih ingkang tumurun wonten ing ngriku punika namung ayat 85 thok, inggih punika dhawuh ingkang mecakaken badhé wangsulipun malih Kanjeng Nabi dhateng Makkah kalayan ambekta kamenangan (I-Salam-AH). Sajakipun ingkang ongka kalih punika ingkang leres. Mirsanana purwaka ingkang mongka kateranganipun surat ingkang kaping 26. Ingkang kawarsitakaken Jejering rembag ingkang enggel piyambak wonten ing surat punika bab saminipun Kanjeng Nabi kaliyan Kanjeng Nabi Musa, sarta ing ngriki kapangandikakaken wahyuning Pangéran ingkang kaparingaken dhateng Kanjeng Nabi Musa punika dados pasaksèn ingkang terang gamblang ing kayektèning wahyu ingkang kaparingaken dhateng Kanjeng Nabi Muhammad saw. Kawan ruku ingkang wiwitan surat punika ngandharaken lalampahan ingkang enggel-enggel wonten ing sugengipun Kanjeng Nabi Musa wiwit jaman miyosipun, ngantos dumugi jaman kasilipun saged ngirid titiyang Israil medal saking tanah Mesir, sarta kelemipun wadya bala Mesir. Kathah riricikaning lalampahan ing jaman punika ingkang kasebutaken wonten ing surat ngriki, boten kasebutaken wonten ing panggènan sanès. Andharan bab Kanjeng Nabi Musa lajeng kasambetan ing pratélan ingkang anerangaken bilih nabi ingkang kados déné panjenenganipun punika ing samangké sampun rawuh, inggih punika ingkang kayektènipun kaseksèn déning wahyu ingkang kaampil ing Kanjeng Nabi Musa. Ruku ingkang kaping nem ngiyataken kayektèning wahyu Quran, ruku ingkang kaping pitu nerangaken bilih ingkang sami milawani Quran badhé dipun asoraken. Ruku ingkang kaping wolu nyebutaken Karun kanggé tepa palupi, inggih punika bandhanipun andhawahaken awakipun piyambak ing karisakan, sarta punika dados pèpènget dhateng para titiyang Quraisy, sampun ngantos ngandel-andelaken sanget dhateng bandha-donyanipun, utawi saged ugi punika minangka pèpènget dhateng para Muslimin samangsa sampun sami sugih lan kuwaos. Wekasaning surat angundhangaken menangipun ingkang wekasan Kanjeng Nabi, lan badhé rawuhipun malih kalayan ambekta kamenangan dhateng kitha Makkah, ingkang ing sapunika kapeksa katilar kèndhang.

25 Surat 28 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Musa 1043 RUKU 1 Lalampahanipun Kanjeng Nabi Musa 1, 2. Kitab ingkang adamel terang Fir aun ambujeng turun Israil Babayi Musa kacemplungaken lèpèn, ketulungan sarta kawangsulaken dhateng ibunipun. Kalawan asmaning Allah, Ingkang-Mahamurah, Ingkang- Mahaasih. a b Allah, Ingkang-wilasa-Né anglimputi, Ingkang-Miyarsa, Ingkang- Anguningani, a 2 Iki ayat-ayating Kitab kang agawé terang! b 3 Ingsun amacakaké marang sira lalakoné Musa karo Fir aun kalawan nyata, tumrap wong-wong kang padha angèstu. 4 Sayekti Fir aun iku kumaluhur ana ing bumi sarta andadèkake wong ing kono dadi panthanpanthan, angapesaké papanthan kang sawidji; 1868 ambelèhi anakanaké lanang lan anguripi para wadon-wadon; sayekti dhèwèké iku panunggalané para kang agawé wisuna. 5 Lan Ingsun arsa aparing nugraha marang kang padha diapesaké ana ing bumi, lan (arsa) andadèkaké dhèwèké padha dadi pangarep, apa déné (arsa) andadèkaké dhè-wèké padha dadi waris, Papanthan kalih wau inggih punika titiyang Israil tuwin titiyang Mesir. Wondéné titiyang Mesir, kadadosaken lulurah (tukang nyukani padamelan utawi sasanggèn) tumrap titiyang Israil. Sampun boten wonten semang-semangipun malih, bilih punika mengku karsa mangandikakaken panganiaya ingkang kasandhang para Muslimin. Titiyang Quraisy, inggih punika papanthan ingkang langkung kiyat, sumedya badhé numpes papanthanipun titiyang Muslimin ingkang ringkih Kadadosaken waris punika boten teka ateges bilih piyambakipun kakarsakaken badhé maris barang darbèkipun raja Fir aun, nanging maris karaton ing Kan an, tanah ingkang kajanjèkaken. Lah punika ugi nyasmitani badhé jumenengipun karatoning Islam tuwin kawonipun para tukang nganiaya.

26 1044 Cariyos Juz XX a Ar. dhèwèké 6 Lan (arsa) aparing kawasa ana ing bumi marang dhèwèké, sarta (arsa) ameruhaké saka dhèwèké marang Fir aun tuwin Haman sawadyabalané sakaroné barang kang pada digirisi Lan Ingsun wus amedhar sabda marang ibuné Musa, sabda- Ningsun: a Dhèwèké susonana; lah manawa sira anguwatiraké marang dhèwèké, iku banjur cemplungna ing kali sarta aja kowé kuwatir tuwin aja susah; sayekti Ingsun bakal ambalèkaké dhèwèké marang sira sarta andadèkaké dhèwèké dadia panunggalané para utusan. 8 Tumuli dhèwèké dientasaké déning para pandhèrèké Fir aun, cikbèn tumrapé dhèwèké dadi mungsuh lan kasusahan; 1871 sayekti Fir aun lan Haman sawadyabalané sakaroné iku padha wong luput. Ar. piyambak 9 Lan rabiné Fir aun acalathu: Panyegering mripat tumrap kula saha tumrap sampéyan; piyambakipun sampun sampéyan pejahi; saged ugi punika badhé maédahi Raja Fir aun tuwin para paramparanipun sami kuwatos bok bilih titiyang Israil, ingkang wontenipun ing tanah Mesir dados tiyang ngamanca, punika ing satunggaling wekdal lajeng dados kiyat saha nyepeng panguwaos wonten ing Mesir. Milanipun titiyang Mesir wau lajeng sami nindhes sarta nganiaya dhateng titiyang Israil sarana lampah warni-warni. Éwadéné kaparenging karsanipun Pangéran ngarsakaken barang ingkang dipun kuwatosaken Fir aun wau kalampahan saèstu, tuwin andadosaken titiyang Israil ingkang dipun kethiplakaken wau dados bangsa ingkang kiyat tuwin dados bangsa ingkang maréntah. Sarta inggih kados makaten wau ugi keparenging karsanipun Pangéran tumrap dhateng titiyang Muslimin ingkang kinaniaya. Dupèh Abasuerus, nata ing Persi, kagungan kakasih ingkang nama Haman, mangka Bébel boten nyebutaken bilih Fir aun kagungan najaka ingkang ugi nama Haman, punika lajeng kanggé waton amastani, bilih Kanjeng Nabi Suci kisruh ing panganggep, Fir aun cawuh kaliyan raja Parsi. Saèstunipun mendhet pupuntoning pamanggih sacara makaten wau nama anèh, jalaran saged kémawon tiyang Mesir nganggé nama Haman kados tiyang Persi Punika tuladhanipun ingkang cetha lâmu-l- âqibah, inggih punika lâm ingkang dipun anggé kanggé nedahaken temahan utawi wasana. Leres, sanès maksudipun para titiyangipun Fir aun, andadosaken pun jabang dados mengsahipun; éwadéné ing wasananipun inggih kados makaten wau kelampahanipun.