Penilaian Sekuriti PENGENALAN HASIL PEMBELAJARAN

Transkripsi

1 Topik 4 Penilaian Sekuriti HASIL PEMBELAJARAN Pada akhir topik ini, anda seharusnya dapat: 1. Memberi takrifan terma nilai seperti yang digunakan dalam konteks berbeza; 2. Menerangkan ciri-ciri dan jenis bon; 3. Mengira nilai bon dan kadar hasil hingga matang bagi bon; 4. Mentakrifkan hubungan yang wujud dalam penilaian bon; dan 5. Mengira nilai saham biasa berdasarkan pertumbuhan sifar, kadar pertumbuhan malar dan perbezaan pertumbuhan dividen. PENGENALAN Penilaian adalah konsep yang sangat penting dalam kewangan. Beberapa faktor spesifik diambil kira dalam proses penilaian yang akan mempengaruhi nilai. Topik ini membincangkan tentang konsep am penilaian dan proses penilaian bon. Topik perbincangan akan menyentuh ciri-ciri bon, penarafan bon, jenis bon, penilaian bon, kadar hasil apabila matang dan hubung kait antara nilai dan kadar hasil apabila matang. Dalam Topik 4, anda akan didedahkan dengan konsep asas penilaian. Dalam topik ini, kita akan membincangkan nilai intrinsik atau nilai ekonomi yang telah dikenal pasti sebagai nilai kini aliran tunai yang dijangka akan dijana pada masa hadapan oleh pelaburan atau aset.

2 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 129 Seterusnya, kita akan sambung perbincangan berkaitan dengan penilaian aset kewangan dengan memfokus terhadap penilaian saham. Dalam topik ini, kita akan membincangkan dua jenis saham iaitu saham biasa dan saham keutamaan. Seperti yang anda sedia maklum, objektif pengurus kewangan adalah untuk memaksimumkan nilai saham biasa sesuatu syarikat. Oleh itu, anda mesti faham bagaimana untuk mengenal pasti nilai saham. 4.1 PENILAIAN SEMAK KENDIRI 4.1 Terangkan perbezaan antara nilai buku, nilai likuidasi, nilai pasaran dan nilai intrinsik. Penilaian ke atas aset adalah perkara subjektif. Setiap individu mempunyai persepsi berbeza ke atas nilai aset spesifik. Terma penilaian juga digunakan dalam konteks yang berbeza. Sesetengah individu menilai nilai aset dengan merujuk kepada kunci kira-kira syarikat. Nilai yang diperoleh melalui cara ini dikenali sebagai nilai buku. Bagaimanapun, sekiranya penilaian itu dibuat berdasarkan harga aset yang sama yang ditemui di dalam pasaran, maka ia dikenali sebagai nilai pasaran. Apabila perniagaan melalui proses likuidasi dan kebanyakan aset akan dilelong dengan ditawarkan pada harga yang rendah bagi memastikan ia dapat dijual, maka harga jualan ini dikenali sebagai nilai likuidasi. Aset boleh dinilai berdasarkan manfaat yang boleh diperoleh daripada aset. Nilai ini dikenali sebagai nilai intrinsik atau nilai ekonomi Definisi Nilai Beberapa definisi nilai yang digunakan dalam konteks berbeza diterangkan seperti berikut: (a) Nilai Buku Nilai buku adalah nilai aset sebgaimana yang tercatat di dalam kunci kirakira syarikat. Ia juga dikenali sebagai nilai sejarah. Contohnya, anda membeli satu perniagaan dua tahun lalu pada harga RM100,000. Nilai buku adalah nilai sebenar yang telah dibayar kepada aset pada waktu ia dibeli iaitu RM100,000. Nilai ini mungkin tidak sama dengan harga pasaran semasa. Aset seperti mesin dan kenderaan akan mengalami pengurangan dalam nilai dan nilai buku adalah harga aset pada masa ia dibeli tolak pengurangan terkumpul.

3 130 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI (b) (c) (d) Nilai Likuidasi Nilai likuidasi adalah nilai yang akan diperoleh apabila aset dijual berasingan dan syarikat digulungkan. Contohnya, jika syarikat tidak lagi beroperasi dan perlu dilikuidasi, maka aset akan dijual berasingan dan harga jualan adalah nilai kecairan aset. Nilai Pasaran Nilai pasaran adalah nilai aset yang berada dalam pasaran yang ditentukan oleh kuasa permintaan dan bekalan di pasaran. Contohnya, nilai pasaran saham yang biasa terdapat di Bursa Malaysia adalah nilai jual dan beli yang telah dipersetujui antara para pelabur melalui perantara seperti broker. Nilai Intrinsik Nilai intrinsik juga dikenali sebagai nilai ekonomi dan jumlah keseluruhan aliran tunai yang berpotensi untuk diperoleh melalui aset selepas pendiskaunan pada kadar pulangan yang dikehendaki oleh pelabur. Jumlah yang diperoleh dianggap sebagai nilai wajar berdasarkan jumlah, masa dan tahap risiko semua aliran tunai yang dijangka. Nilai ini biasanya dibandingkan dengan nilai pasaran. Jika nilai intrinsik lebih tinggi daripada nilai pasaran, maka pada pendapat para pelabur, aset adalah terkurang nilai. Bagaimanapun, jika nilai intrinsik adalah rendah daripada nilai pasaran, ia dianggap terlebih nilai. Sekiranya pasaran adalah cekap, nilai intrinsik dan nilai pasaran akan sama seperti nilai sekuriti yang didagang dan akan sentiasa menggambarkan semua maklumat yang sedia ada Proses Penilaian Proses penilaian adalah proses untuk menentukan nilai aset pada tempoh masa tertentu dengan menggunakan teknik nilai masa wang. Sepertimana yang dinyatakan, nilai intrinsik sesuatu aset adalah jumlah aliran tunai dijangka terdiskaun pada kadar pulangan yang dikehendaki oleh para pelabur. Terdapat tiga faktor utama yang mempengaruhi nilai aset iatu: (a) Jumlah Aliran Tunai (Pulangan) Nilai aset bergantung kepada jumlah aliran tunai yang dijangka. Untuk memperoleh nilai pulangan, ia tidak hanya melibatkan aliran tunai tahunan tetapi aliran tunai tunggal untuk tempoh masa tertentu. Contohnya, anda sebagai pelabur, anda dijangka akan memperoleh dividen RM0.30 sesaham setiap tahun untuk tempoh masa 5 tahun sekiranya anda melabur dalam Syarikat Antah.

4 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 131 (b) (c) Pemasaan Bagi menganggar aliran tunai, anda perlu tahu pemasaan setiap aliran tunai. Sebagai contoh, anda akan melabur selepas anda menjangka bahawa anda akan memperoleh RM2,000 pada tahun 1, RM4,000 pada tahun 2 dan RM5,000 pada tahun 3. Kadar Pulangan Diperlukan Tahap risiko boleh mempunyai kesan langsung ke atas nilai. Secara amnya, semakin tinggi risiko aliran tunai, semakin rendah nilainya. Menurut model CAPM, semakin tinggi risiko yang diukur oleh beta (), semakin besar pulangan (k). Semakin tinggi risiko bermaksud semakin besar kadar pulangan dan semakin rendah risiko bermaksud semakin kecil kadar pulangan. Penentuan kadar pulangan yang diperlukan oleh para pelabur mengambil kira pertimbangan sikap para pelabur terhadap risiko dan persepsi para pelabur ke atas tahap risiko bagi aset. Rajah 4.1 menunjukkan faktor asas yang menentukan nilai sesuatu aset. Rajah 4.1: Faktor asas dalam menentukan nilai aset Peraturan am terhadap aliran tunai dan penilaian: (a) (b) (c) Jumlah Semakin tinggi jumlah aliran tunai, lebih baik; Pemasaan Semakin cepat diterima, lebih baik; dan Risiko Semakin rendah risiko, lebih baik.

5 132 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Model Asas Penilaian Proses penilaian adalah proses yang memberi nilai kepada aset dengan mengira nilai semasa semua aliran tunai yang dijangka daripada aset. Ia menggunakan kadar pulangan yang diperlukan oleh pelabur pada kadar diskaun. Tiga langkah asas dalam proses penilaian adalah: (a) Menganggarkan jumlah dan masa aliran tunai yang akan diterima (CF t ); (b) (c) Menentukan kadar pulangan yang dikehendaki oleh para pelabur. (k); dan Mengira nilai intrinsik aset iaitu nilai kini semua aliran tunai yang diterima daripada aset (V). Dalam topik sebelum ini, anda telah mempelajari bahawa nilai kini diperoleh daripada formula berikut: P n1 F (1 i) n n Dengan menggantikan: (a) P n 1 kepada V n 1 ; (b) F n kepada CF t ; dan (c) i kepada k; Kita akan memperoleh formula ini: CFt Vt1 (1 k) t Sekiranya tempoh penilaian adalah lebih daripada setahun (t > 1), formula di atas boleh dikembangkan seperti berikut: CF CF CF V... (1 k) (1 k) (1 k) 1 2 n n n t=1 CF t t (1 k) (4.1a)

6 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 133 Di mana: CF t = Aliran tunai dijangka diterima pada masa t. V 0 = Nilai intrinsik/nilai kini aset yang akan menjana aliran tunai dari tempoh 1 kepada n. k n = Kadar pulangan diperlukan (kadar diskaun). = Tempoh aliran tunai dijangka akan diterima. Formula 4.1a mengukur nilai kini untuk aliran tunai masa depan dan ia adalah asas kepada proses penilaian. Ia sangat penting kerana semua formula dalam unit ini adalah berasaskan persamaan ini. AKTIVITI 4.1 Sekiranya anda ingin membeli tanah di Putrajaya, nilai apakah yang akan anda gunakan? Kenapakah anda menggunakan nilai tersebut? LATIHAN Apakah yang dimaksudkan dengan penilaian dan kenapa ia penting untuk pengurus kewangan memahami proses penilaian? 2. Apakah tiga elemen penting dalam proses penilaian aset? 4.2 BON Bon adalah nota jaminan jangka panjang yang dikeluarkan oleh peminjam. Pemegang bon akan menerima faedah pada kadar tetap untuk tempoh yang telah ditentukan. Pada tarikh kematangan, pemegang bon akan menerima faedah dan jumlah prinsipal. Bayaran faedah tetap ke atas setiap tempoh adalah konsep asas anuiti yang telah kita bincangkan dalam topik sebelum ini. Rajah 4.2 menunjukkan konsep bon dalam bentuk grafik. Berdasarkan contoh dalam Rajah 4.2, bon ini mempunyai tempoh matang 5 tahun. Faedah dibayar sebanyak RM100 setiap tahun dan mempunyai nilai muka RM1,000.

7 134 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Rajah 4.2: Konsep bon dalam grafik Ciri-ciri Bon Bon adalah tuntutan tetap ke atas syarikat dan kegagalan untuk memenuhi tuntutan oleh pengeluar boleh mengakibatkan firma mengalami kebankrapan. (a) (b) (c) (d) Tuntutan ke atas Aset dan Pendapatan Pemegang bon mempunyai keutamaan dalam tuntutan ke atas perolehan dan aset syarikat berbanding dengan pemegang saham keutamaan dan pemegang saham biasa. Sekiranya syarikat gagal menyelesaikan faedah, pemegang bon boleh mengisytiharkan syarikat itu sebagai muflis atau tidak mampu untuk membayar hutang dan boleh mendesak syarikat menjadi muflis. Nilai Tara Nilai tara atau nilai muka adalah nilai yang dinyatakan dalam dokumen bon. Ia adalah jumlah yang akan dibayar balik kepada pemegang bon pada tarikh matang. Kebiasaannya, nilai par bon di US adalah USD1,000 seunit, manakala di Malaysia, nilai tara adalah RM100 seunit. Kadar Kupon Kadar kupon merujuk kepada peratusan nilai tara yang akan dibayar kepada pemegang bon (pelabur) sebagai faedah ke atas kekerapan yang telah ditetapkan. Kadar ini ditetapkan sepanjang hayat bon itu dan jumlah faedah yang perlu dibayar adalah sama bagi setiap tempoh. Indentur Indentur adalah kontrak perundangan antara pemegang amanah yang mewakili pemegang bon dengan syarikat yang mengeluarkan bon. Indentur menetapkan terma dan syarat yang berkaitan dengan penerbitan bon.

8 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Penarafan Bon Penerbitan bon diberi penarafan berdasarkan potensi risiko yang berkaitan dengan bon tersebut. Penarafan adalah penilaian ataupun penggredan yang dilakukan oleh agensi tertentu untuk menentukan kualiti bon dalam aspek ingkar. Sekiranya penarafan bon adalah tinggi, ini bermakna bahawa kemungkinan ingkar adalah rendah. Di Malaysia, ada dua agensi penarafan iaitu Rating Agency Malaysia Berhad (RAM) dan Malaysian Rating Corporation Berhad (MARC). Kedua agensi ini memainkan peranan penting dalam penarafan semua bon dan nota komersial yang dikeluarkan terutamanya dalam pasaran sekuriti hutang swasta. Penilaian oleh RAM dinyatakan dalam bentuk simbol abjad. Untuk pinjaman jangka panjang yang melebihi setahun, penilaian AAA membawa maksud paras tinggi kredit amanah manakala paras pinjaman antara AA dan BBB biasanya dianggap sebagai gred pelaburan yang berhemat. Pinjaman jangka panjang yang ditaraf sebagai BB atau lebih rendah diklasifikasikan sebagai gred spekulatif. Penilaian oleh MARC dinyatakan dalam bentuk simbol dan simbol bernombor. Untuk pinjaman jangka panjang, penilaiannya adalah antara julat AAA D. Untuk pinjaman jangka pendek, penilaian dalam julat MARC-1 MARC-4. Penarafan dilakukan melalui analisis nisbah kewangan dan analisis aliran tunai dengan melihat kepada keupayaan syarikat untuk memenuhi tanggungjawab tertentu dalam bon. Selain itu, faktor lain akan menyebabkan kesan positif ke atas penarafan bon. Contohnya, tahap pembiayaan dengan ekuiti, pengendalian yang menguntungkan, tahap rendah pemboleh ubah dalam pulangan terdahulu dan saiz syarikat. Penilaian yang diberikan ke atas bon akan mempengaruhi pulangan yang diperlukan oleh pelabur. Semakin rendah penarafan bon, semakin tinggi kadar pulangan yang dikehendaki oleh bon dan begitu juga sebaliknya. Oleh itu, pengurus kewangan harus berjaga-jaga dengan penarafan yang diberikan kerana ia akan memberi kesan ke atas kadar pulangan yang harus dibayar kepada pelabur.

9 136 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI AKTIVITI 4.2 Layari laman web RAM di dan MARC di dan lihat bagaimana sekuriti kewangan diberi penarafan oleh kedua-dua agensi Jenis Bon Bon adalah terma am kepada sekuriti hutang. Ia dikeluarkan dalam pelbagai jenis dengan ciri-ciri yang berbeza. Oleh itu, ada beberapa nama untuk bon. Antaranya adalah: (a) (b) (c) Bon Gadai Janji Bon gadai janji adalah bon bercagar yang bersandar pada aset ketara seperti bangunan dan tanah. Kebiasaannya, nilai cagaran yang dicagarkan adalah lebih tinggi daripada nilai bon yang dikeluarkan. Jika syarikat mengeluarkan bon tidak boleh membayar semula pinjaman pada tarikh matang, aset yang dicagarkan akan dijual untuk membayar pinjaman kepada pelabur melalui tabung amanah. Debentur Debentur merujuk pada pinjaman jangka panjang yang tidak dicagar dengan aset tetapi bergantung pada keupayaan syarikat pengeluar bon untuk memperoleh pendapatan. Bon jenis ini mempunyai risiko yang tinggi kepada pelabur berbanding dengan bon bercagar. Oleh itu, kadar pulangan yang dikehendaki oleh pelabur adalah tinggi. Bon jenis ini memberi kelebihan kepada syarikat yang mengeluarkan bon kerana tiada harta dicagarkan. Ini membolehkan syarikat yang mengeluarkan bon untuk memelihara peluang bagi membuat pinjaman tambahan pada masa hadapan. Bon Kadar Hasil Tinggi Bon kadar hasil tinggi merujuk pada bon yang membayar faedah apabila syarikat yang mengeluarkan bon mempunyai lebihan pendapatan. Kebiasaannya, ia dikeluarkan melalui penstrukturan semula syarikat yang gagal membayar hutang. Apabila sampai tarikh matang, pengeluar masih perlu membayar nilai muka bon berkenaan.

10 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 137 (d) (e) (f) (g) Bon Boleh Tukar Bon boleh tukar merujuk kepada bon yang boleh ditukarkan oleh pemegangnya kepada saham biasa pada harga dan nisbah pertukaran yang telah ditentukan oleh syarikat pengeluar apabila bon dikeluarkan. Melalui cara ini, pelabur diberikan hak untuk menukar statusnya daripada pemiutang kepada pemilik apabila hak pertukaran dilaksanakan. Bon Kupon Sifar Bon kupon sifar adalah bon yang tidak perlu membayar faedah dan dikeluarkan pada harga yang rendah daripada nilai tara. Pemegang bon akan menerima pulangan sebagai keputusan perbezaan harga semasa pembelian dibandingkan dengan nilai muka yang akan dibayar pada tarikh matang. Bon Euro Bon euro adalah bon yang pada permulaannya dikeluarkan oleh negara Eropah menggunakan mata wang Amerika (USD) oleh syarikat asing. Sekarang, sebarang bon yang dikeluarkan di dalam negara yang menggunakan mata wang berbeza daripadanya dikenali sebagai bon euro. Sebagai contoh, bon yang dikeluarkan di Eropah atau Asia oleh syarikat Amerika tetapi faedah dan jumlah prinsipal dibayar di dalam nilai dolar Amerika. Bon Mata Wang Asing Tidak seperti bon euro, bon mata wang asing dikeluarkan dalam pasaran kewangan negara menggunakan mata wang negara tersebut oleh penghutang ataupun syarikat pengeluar dari negara asing. AKTIVITI 4.3 Layari laman web bagi mendapatkan maklumat yang lebih tentang bon di Malaysia. Berdasarkan maklumat yang diperoleh, senaraikan jenis bon yan ditemui di dalam negara kita dan bandingkannya dengan jenis bon yang telah dibincangkan. SEMAK KENDIRI 4.2 Senaraikan jenis bon dan ciri-cirinya.

11 138 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 4.3 PENILAIAN BON Dalam subtopik Proses Penilaian, kita telah membincangkan tiga faktor utama yang mempengaruhi nilai aset iaitu aliran tunai keseluruhan, masa dan kadar pulangan yang dikehendaki. Dalam penilaian bon, tiga elemen penting yang mempengaruhi penilaian adalah (lihat Rajah 4.3): (a) (b) (c) Jumlah dan Pemasaan Aliran Tunai yang Akan Diterima oleh Para Pelabur Ini merujuk kepada bayaran faedah tahunan dan nilai muka atau nilai prinsipal. Tarikh Matang Bon Ini merujuk kepada tarikh pengeluar bon harus membayar nilai muka bon kepada pemegang bon. Kadar Keuntungan yang Diperlukan oleh Pelabur Kadar pulangan jenis ini mengambil kira penilaian tahap risiko ke atas aliran tunai dan sikap pelabur terhadap pengambilan risiko. Ini juga satu bentuk pulangan kepada pelabur disebabkan peluang kos yang dihadapi oleh pelabur. Rajah 4.3: Penilaian bon menggunakan garis masa SEMAK KENDIRI 4.3 Apakah tiga elemen penting yang mempengaruhi proses penilaian sesuatu bon? Jelaskan.

12 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Penilaian Asas Bon Nilai bon adalah jumlah nilai kini bayaran yang perlu dibayar oleh pengeluar kepada pemegang bon dari sekarang hingga tempoh matang. Dalam subtopik Model Asas Penilaian, kita telah mempelajari formula asas untuk penilaian aset iaitu: CF CF CF V n b 1 2 (1 k) (1 k) (1 k) n n t1 CF t t (1 k) (4.1b) Kita juga tahu bahawa bon mempunyai tarikh matang dan ia perlu membayar faedah pada kadar tetap untuk tempoh masa yang telah ditetapkan. Oleh itu, formula untuk penilaian bon diperoleh dengan menambah baik formula di atas seperti berikut: i i i i M V... b n n (1 k b) (1 k b) (1 k b) (1 k b) (1 k b) (4.2) Atau n I M V (4.2a) b t n t=1 (1 k b) (1 k b) Oleh kerana bon membayar faedah pada kadar tetap untuk tempoh yang ditentukan, kita juga boleh menggunakan jadual faktor faedah nilai kini anuiti (PVIFA) untuk mengira nilai bon. Formula untuk penilaian bon menggunakan jadual PVIFA diperoleh dengan menambah baik formula asas nilai kini anuiti. Berikut adalah formula untuk penilaian bon menggunakan jadual PVIFA: V b =I (PVIFA kb, n ) + M (PVIF kb, n ) (4.2b)

13 140 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Di mana: V b I n k b M PVIF = Nilai intrinsik atau harga semasa bon = Bayaran kupon = Tempoh bon sehingga matang = Kadar pulangan diperlukan untuk bon = Nilai tara atau nilai muka bon = Faktor faedah nilai kini PVIFA = Faktor faedah nilai kini anuiti Contoh 4.1 Bon A mempunyai tempoh matang 10 tahun. Kadar kupon adalah 10% setahun dan faedah dibayar setiap tahun. Nilai tara bon adalah RM1,000. Pulangan yang dikehendaki adalah 8% setahun. Apakah nilai bon ini? Langkah 1: Anggarkan jumlah dan pemasaan aliran tunai yang dijangka. Langkah 2: Tentukan kadar pulangan yang dikehendaki untuk menilai risiko aliran tunai bon pada masa hadapan. Andaikan kadar pulangan diperlukan adalah 10%. Langkah 3: Kira nilai intrinsik bon iaitu faedah nilai kini yang dijangka akan diterima pada masa hadapan dan bayaran prinsipal pada tarikh matang, kadar pulangan terdiskaun yang diperlukan oleh pelabur. Nilai bon adalah: ,000 V b (1.08) (1.08) (1.08) (1.08) (1.08) (1.08) RM1,134.16

14 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 141 Atau V b = PV (bayaran kupon) + PV (nilai tara) = I (PVIFA kb,n ) + M (PVIF kb, n ) = 100 (PVIFA 8%, 10 ) + 1,000 (PVIF 8%,10 ) = 100 (6.710) + 1,000 (0.463) = = RM1,134 (Nota: Perbezaan dalam jawapan yang dikira menggunakan formula dan jadual PVIFA adalah kecil dan adalah disebabkan oleh titik perpuluhan. Kedua-dua jawapan boleh diterima.) Keputusan pengiraan di atas boleh diilustrasi melalui Rajah 4.4. Kita menemui nilai intrinsik atau nilai sebenar untuk bon adalah RM1, Jika kadar pulangan diperlukan adalah 8%, maka harga adalah berpatutan. Jika harga pasaran bon dijual pada harga tinggi daripada RM1,134.21, maka dari perspektif pelabur, ia adalah mahal. Sebaliknya, jika harga pasaran adalah kurang daripada nilai sebenar bon, maka ia adalah pelaburan yang baik. Rajah 4.4: Pengiraan nilai bon menggunakan garis masa

15 142 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Nilai Bon pada Kadar Pulangan yang Berbeza Apabila kadar pulangan diperlukan adalah berbeza dengan kadar kupon bon, nilai bon akan berbeza dengan nilai tara. Perubahan kepada pulangan dikehendaki disebabkan oleh: (a) (b) Perubahan dalam situasi ekonomi yang menyebabkan kos dana jangka panjang turut berubah; atau Perubahan dalam risiko syarikat. Peningkatan di dalam kos dana jangka panjang atau risiko akan menaikkan kadar pulangan yang dikehendaki. Sebaliknya, penurunan di dalam kos dana jangka panjang atau risiko akan mengurangkan kadar pulangan yang dikehendaki. Terdapat tiga situasi berbeza yang boleh digunakan untuk menunjukkan perhubungan antara kadar pulangan yang dikehendaki dan nilai bon. (a) Kadar Pulangan yang Dikehendaki adalah Lebih Besar daripada Kadar Faedah Kupon (k b > i) Contoh 4.2 Bon A mempunyai tempoh matang 10 tahun dengan kadar faedah kupon 10% setahun dan faedah berbayar setiap tahun. Nilai muka adalah RM1,000. Pulangan yang dikehendaki untuk bon ini adalah 12% setahun. V b = PV (bayaran kupon) + PV (nilai tara) = I (PVIFA kb,n ) + M (PVIF kb,n ) = 100 (PVIFA 12%,10 ) + 1,000 (PVIF 12%,10 ) = 100 (5.650) + 1,000 (0.322) = RM V = Nilai kini bon M = Nilai muka/nilai tara V < M Dalam situasi ini, nilai bon (V b ) adalah kecil daripada nilai tara, M (V b < M). Jika bon ini didagangkan, transaksinya akan berada pada harga lebih rendah daripada nilai tara. Oleh itu, ia boleh dipanggil sebagai urus niaga pada harga terdiskaun.

16 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 143 (b) Kadar Pulangan yang Dikehendaki adalah Lebih Rendah daripada Kadar Faedah Kupon (k b < i) Contoh 4.3 Bon A mempunyai tempoh matang 10 tahun dengan kadar faedah kupon 10% setahun dan faedah berbayar setiap tahun. Nilai muka adalah RM1,000. Pulangan dikehendaki untuk bon ini adalah 8% setahun. V b = PV (bayaran kupon) + PV (nilai tara) = I (PVIFA kb,n ) + M (PVIF kb,n ) = 100 (PVIFA 8%,10 ) + 1,000 (PVIF 8%,10 ) = 100 (6.7101) + 1,000 (0.4632) = RM1, Dalam situasi ini, nilai bon (V b ) adalah lebih besar daripada nilai tara (V b > M). Jika bon ini didagangkan, urus niaga akan berada pada harga lebih tinggi daripada nilai tara. Oleh itu, ia boleh dipanggil sebagai urus niaga pada harga premium. (c) Kadar Pulangan yang Dikehendaki adalah Sama Nilai dengan Kadar Faedah Kupon (k b = i) Contoh 4.4 Bon A mempunyai tempoh matang 10 tahun dengan kadar faedah kupon 10% setahun dan faedah berbayar setiap tahun. Nilai muka adalah RM1,000. Pulangan dikehendaki untuk bon ini adalah 10% setahun. V b = PV (bayaran kupon) + PV (nilai tara) = I (PVIFA kb,n ) + M (PVIF kb,n ) = 100 (PVIFA 10%,10 ) + 1,000 (PVIF 10%,10 ) = 100 (6.1466) + 1,000 (0.3855) = RM1, Dalam situasi ini, nilai bon (V b ) adalah sama dengan nilai tara (V b = M). Jika bon ini dijual atau dibeli, urus niaga berada pada harga yang sama dengan nilai tara. Oleh itu, ia dipanggil transaksi pada nilai tara.

17 144 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Jadual 4.1 menunjukkan kesimpulan tentang perhubungan antara nilai bon dengan kadar pulangan yang diperlukan. Nilai bon mempunyai hubungan songsang dengan kadar pulangan diperlukan iaitu jika pelabur mengkehendaki pulangan yang lebih tinggi, nilai bon akan menyusut. Jadual 4.1: Nilai Bon pada Kadar Pulangan Diperlukan yang Berbeza Kadar Pulangan Diperlukan, k d (%) Kadar Faedah Kupon, i (%) Nilai Bon, V b (RM) Status Diskaun , Nilai tara , Premium Seperti di dalam contoh 4.2 hingga 4.4, apabila para pelabur mengkehendaki pulangan 12% berbanding kadar kupon 10%, nilai bon akan jatuh di bawah tara, iaitu turun ke RM887 dan dijual pada diskaun. Sebaliknya, penurunan kadar pulangan diperlukan iaitu 8% dibandingkan dengan kadar kupon 10% akan menyebabkan kenaikan dalam nilai atau harga bon kepada RM1, dan ia dijual pada harga premium. Apabila kadar pulangan diperlukan adalah sama dengan kadar kupon, nilai bon adalah sama dengan nilai tara. Kadar faedah semasa digunakan sebagai asas kepada kadar pulangan diperlukan oleh para pelabur. Oleh itu, ia mempunyai hubungan songsang dengan nilai atau harga bon Bayaran Faedah Dua Kali Setahun Proses penilaian bon yang membayar faedah dua kali setahun adalah sama dengan konsep pengiraan faedah yang terkompaun melebihi sekali setahun. Perbincangan berkenaan faedah terkompaun lebih dari sekali dalam setahun telah dibincangkan dalam Topik 3. Formula untuk faedah terkompaun melebihi sekali setahun adalah seperti berikut: FV PV= (1+i/m) nm

18 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 145 Di mana: PV = Nilai kini FV = Nilai masa depan i = Kadar faedah m = Kekerapan pengkompaunan atau pendiskaunan n = Tempoh Untuk mengira nilai bon yang membayar faedah dua kali setahun, (a) (b) (c) Tukar faedah tahunan (I) kepada faedah dua kali setahun dengan membahagikan (I) dengan 2; Tukar bilangan tempoh matang, n, kepada setiap 6 bulan dengan menggandakan n dengan 2 (n 2); dan Tukar kadar pulangan tahunan diperlukan, k b, kepada setiap setengah tahun dengan membahagi k b kepada 2 (k b /2). Oleh itu, formula penilaian untuk bon dengan bayaran kupon dua kali setahun adalah: atau V 2n I/2 M b t 2n t1(1 k b/2) (1 k b/2) (4.3) V b = I (PVIFA kb/2,2n ) + M (PVIF kb/2,2n ) (4.3a) Di mana: I = Kadar kupon Nilai tara n = Tempoh k b = Kadar pulangan diperlukan

19 146 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Contoh 4.5 Syarikat Maya Enterprise telah mengeluarkan bon yang mempunyai tempoh matang selama 8 tahun dengan kadar kupon 8% yang dibayar setiap 6 bulan. Nilai tara bon adalah RM1,000. Jika kadar pulangan diperlukan adalah 10%, apakah nilai bon? I V b (PVIFA kb/2,2n) M(PVIF kb/2,2n) 2 RM80 (PVIFA 10%/2,82 ) RM1,000(PVIF 10%/2,82 ) 2 RM40(PVIFA ) M(PVIF ) 5%,16 5%,16 RM40 ( ) RM1,000 (0.4581) RM AKTIVITI 4.4 Jangan melaburkan wang anda sehingga anda faham sepenuhnya semua maklumat yang berkaitan dengan pelaburan. Beri pendapat anda berhubung dengan kenyataan ini. LATIHAN Kira nilai bon yang mempunyai tempoh matang 12 tahun dengan nilai muka RM1,000. Kadar kupon adalah 8% dan kadar pulangan diperlukan adalah 13%. 2. Kira nilai bon yang mempunyai tempoh matang 7 tahun dengan nilai tara RM1,000. Kadar kupon adalah 12% dibayar dua kali setahun dan kadar pulangan diperlukan adalah 10%. 3. Bagaimana pembayaran kupon lebih daripada sekali setahun memberi kesan kepada nilai bon?

20 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI HASIL MATANG Setiap individu yang melabur mempunyai kadar pulangan dijangka yang minimum daripada setiap pelaburan. Ia dikenali sebagai kadar pulangan diperlukan dan berbeza untuk setiap pelabur. Pengurus kewangan akan hanya tertarik dengan kadar pulangan yang tinggi. Ini kerana harga semasa bon menggambarkan kadar pulangan dijangka yang akan diterima oleh pelabur. Hasil matang atau YTM adalah kadar atau pulangan yang akan diperoleh oleh para pelabur sekiranya bon dipegang sehingga matang. Kadar pulangan dijangka ini juga dikenali sebagai hasil kematangan jika pelabur memegang bon sehingga tempoh matang. Oleh itu, sekiranya kita merujuk kepada bon, terma kadar pulangan dijangka dan hasil kepada kematangan saling diguna pakai. Hasil matang adalah kadar diskaun yang sama nilai dengan nilai semasa untuk semua bayaran faedah dan bayaran prinsipal untuk bon dengan nilai semasa bon. Ia boleh dikira menggunakan formula asas untuk penilaian bon. (formula 4.3b) Vb = I (PVIFA kb,n ) + M (PVIF kb,n ) (4.3b) Kadar diskaun ini boleh dikira menggunakan jadual PVIF dengan kaedah cuba dan ralat. Melalui kaedah cuba dan ralat, kadar diskaun berbeza, k, akan diaplikasikan dalam formula untuk penilaian bon sehingga nilai kini aliran tunai bon adalah sama dengan nilai pasaran. Jika kadar ini diletakkan antara kadar yang ditemui dalam jadual, kaedah interpolasi akan digunakan untuk mendapatkan nilai tepat. Untuk penerangan lebih lanjut, mari kita lihat contoh 4.6. Contoh 4.6 Orlid Bhd mengeluarkan bon yang mempunyai nilai tara RM1,000 dengan kadar kupon 10% setahun dan tempoh matang 10 tahun. Harga semasa bon adalah RM1,080. Disebabkan harga bon lebih tinggi daripada nilai tara (P 0 > M), maka kadar hasil kepada kematangan adalah lebih kecil daripada kadar faedah kupon (k < I). Ini menunjukkan bahawa kadar yang mesti ditemui harus lebih rendah daripada 10%. Bagi memulakan proses mencari untuk kadar diskaun, kadar 9% akan digunakan. RM1,080 = I (PVIFA k,n ) + M (PVIF k,n ) = 100 (PVIFA 9%,10 ) + 1,000 (PVIF 9%,10 ) = 100 (6.4177) + 1,000 (0.4224) = RM

21 148 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Apabila kita menggunakan kadar diskaun 9%, nilai bon diperoleh iaitu RM1, adalah rendah daripada nilai pasaran iaitu RM1,080. Untuk meningkatkan nilai yang kita cari, kadar diskaun mesti diturunkan kepada 8%. RM1,080 = I (PVIFA k,n ) + M (PVIF k,n ) = 100 (PVIFA 8%,10 ) + 1,000 (PVIF 8%,10 ) = 100 (6.7101) + 1,000 (0.4632) = RM1, Apabila kita menggunakan kadar diskaun 8%, nilai bon yang diperoleh adalah lebih daripada nilai pasaran itu sendiri. Ini menunjukkan bahawa kadar hasil kepada kematangan antara 8% dan 9% seperti diilustrasikan dalam Jadual 4.2. Jadual 4.2: Mencari Nilai Bon Menggunakan Kaedah Cuba dan Ralat Kadar Nilai 8% RM1, YTM RM1, % RM1, Seterusnya, guna kaedah interpolasi untuk mendapatkan kadar hasil kepada kematangan dengan lebih tepat. Langkah 1: Kira perbezaan antara nilai bon pada kadar 8% dan 9%. Perbezaan nilai = RM1, RM 1, = RM70.04 Langkah 2: Kira perbezaan antara nilai dikehendaki iaitu kadar hasil matang dengan nilai bon pada kadar diskaun yang lebih rendah iaitu 8% (abaikan simbol atau +). Perbezaan nilai = RM1, RM1, = RM54.21

22 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 149 Langkah 3: Bahagi nilai diperoleh dalam Langkah 2 dengan keputusan yang diperoleh dalam Langkah 1. Nisbah diperoleh = RM54.21/RM70.04 = Langkah 4: Tambah kepada nilai yang dikira dengan kadar diskaun yang lebih rendah dan darab dengan jurang dalam kadar diskaun untuk mendapatkan kadar hasil apabila matang. Kadar Hasil Matang = 8% + [0.774 (9% 8%)] = 8.774% Kadar (%) Nilai (RM) Nilai (RM) 8 YTM 9 1, , , , Perbezaan RM54.21 RM YTM 8% (9% 8%) % ( %) 8.774% Selain kaedah interpolasi, anda boleh menggunakan kaedah anggaran untuk mengira kadar hasil apabila matang dengan menggunakan formula berikut: M P0 i n YTM M P0 2 (4.4)

23 150 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Di mana: i = Kadar kupon M = Nilai tara P 0 = Pasaran nilai bon n = Bilangan tahun bon untuk matang Tambahan pula, dengan menggunakan persamaan 4.4, anda boleh memperoleh kadar hasil matang seperti berikut: 1,000 1, YTM 1,000 1, % Melalui kaedah anggaran, kita mendapati bahawa kadar hasil matang adalah 8.85%. Jawapan ini tidak tepat seperti apabila kita menggunakan kaedah cubacuba (trail and error) dan kaedah interpolasi iaitu 8.774%. LATIHAN 4.3 Bon A mempunyai nilai tara RM1,000 dan membayar faedah RM82 setahun. Tempoh matang Bon A adalah 5 tahun dan harga pasaran semasa adalah RM720. Berapakah kadar hasil matang untuk Bon A? Guna kaedah cuba-cuba (trail and error) serta kaedah anggaran untuk mendapatkan hasil matang.

24 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI HUBUNGAN ANTARA NILAI DAN HASIL MATANG Apabila kadar pulangan diperlukan berbeza dengan kadar faedah kupon dan ia dijangka berterusan sehingga tempoh matang, nilai pasaran bon akan mendekati nilai tara apabila semakin hampir dengan tempoh matang. Rajah 4.5 menunjukkan pergerakan nilai bon berdasarkan pengiraan daripada Jadual 4.1. Kadar pulangan diperlukan adalah 12%, 10% dan 8%, dijangka malar sepanjang tempoh 10 tahun kematangan bon dan nilai tara dijangka sama iaitu RM1,000. (a) (b) (c) Apabila kadar pulangan diperlukan adalah sama dengan kadar kupon bon iaitu 10%, nilai bon dan masih berterusan atau tempoh matang, iaitu RM1,000; Apabila kadar pulangan diperlukan adalah 12%, nilai bon naik daripada RM887 kepada RM1,000 apabila masa melepasi dan menghampiri tempoh matang; dan Akhirnya, apabila kadar pulangan diperlukan adalah 8%, nilai premium bon menurun daripada RM1, kepada RM1,000 pada tempoh matang. Ini menunjukkan bahawa apabila kadar pulangan diperlukan dijangka malar hingga matang, nilai bon akan mencapai nilai tara RM1,000 pada tarikh matang. Rajah 4.5: Tempoh sehingga matang dan nilai bon

25 152 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Perubahan ke atas Pulangan Diperlukan Seperti ditunjukkan dalam Rajah 4.5, nilai bon mempunyai hubungan songsang dengan perubahan terhadap kadar pulangan yang dikehendaki oleh pelabur. Secara umum, kenaikan pada kadar faedah akan menyebabkan penurunan dalam nilai bon. Sebaliknya, penurunan dalam kadar faedah akan menyebabkan kenaikan dalam nilai bon. Ini menunjukkan bahawa semakin tinggi kadar pulangan diperlukan oleh pelabur, semakin rendah nilai bon. Ini kerana kenaikan dalam kadar faedah akan menyebabkan pemegang bon mengalami kerugian dalam nilai pasaran; pelabur bon akan terdedah kepada risiko kadar faedah. Oleh itu, pemegang bon selalu berhati-hati terhadap kenaikan kadar faedah. Semakin pendek tempoh matang bon, semakin rendah tindak balas nilai pasaran ke atas perubahan terhadap kadar pulangan diperlukan. Secara ringkas, tempoh matang yang pendek akan mempunyai risiko kadar faedah yang rendah berbanding bon jangka panjang dengan andalan bahawa kadar kupon, nilai tara dan kekerapan bayaran faedah adalah sama. Jadual 4.3 menunjukkan nilai bon dengan perbezaan kadar pulangan diperlukan dan perbezaan tempoh matang (ringkasan contoh 4.2 dan 4.3). (a) Apabila kadar pulangan yang dikehendaki menurun daripada 10% kepada 8%, nilai bon dengan tempoh matang 10 tahun akan meningkat sebanyak RM134.21, manakala nilai bon dengan tempoh matang 5 tahun hanya akan meningkat sebanyak RM79.87; dan (b) Apabila kadar pulangan yang dikehendaki meningkat daripada 10% kepada 12%, nilai bon dengan tempoh matang 10 tahun akan menurun sebanyak RM113. Manakala nilai bon untuk 5 tahun akan menurun sebanyak RM Jadual 4.3: Kesan Tempoh Matang Bon ke atas Kadar Pulangan Berbeza Kadar Pulangan Diperlukan (%) Nilai Bon 10 Tahun (RM) 1, , Nilai Bon 5 Tahun (RM) 1, , Berdasarkan jadual dan penerangan di atas, ia jelas bahawa perubahan kepada kadar faedah memberi kesan besar ke atas bon yang mempunyai tempoh matang yang lama berbanding dengan bon yang mempunyai tempoh matang yang pendek.

26 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 153 LATIHAN Hasil matang (YTM) adalah. A. rendah untuk bon dengan risiko tinggi B. pulangan yang diperlukan ke atas bon C. sama dengan kadar kupon bon D. tetap sepanjang jangka hayat bon 2. Kadar diskaun yang digunakan untuk menilai bon adalah. (i) (ii) kadar kupon bon tersebut kadar faedah dalam pasaran (iii) kadar yang ditentukan oleh syarikat (iv) kadar tetap untuk seluruh jangka hayat bon A. i B. ii C. i dan ii D. iii dan iv 3. Bon yang telah dijual pada apabila kadar faedah (kupon) adalah lebih daripada kadar pulangan diperlukan; dijual pada apabila kadar faedah lebih rendah daripada kadar pulangan yang diperlukan; dan telah dijual pada apabila kadar faedah adalah sama dengan kadar pulangan diperlukan. A. premium; diskaun; sama dengan nilai tara B. premium; sama dengan nilai tara; diskaun C. diskaun; premium; sama dengan nilai tara D. sama dengan nilai tara; premium; diskaun

27 154 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 4. Yang manakah antara pernyataan berikut adalah benar? A. Bon jangka pendek mempunyai risiko kadar faedah yang tinggi berbanding dengan bon jangka panjang B. Bon jangka panjang mempunyai risiko kadar faedah tinggi berbanding dengan bon jangka pendek C. Semua bon mempunyai kadar faedah yang sama D. Semua pernyataan di atas tidak benar 5. Pilih pernyataan yang salah berkaitan bon. (i) (ii) (iii) (iv) Bon bercagaran adalah bon yang dicagarkan dengan harta di mana nilai harta adalah melebihi nilai bon Indentur adalah jenis bon yang mempunyai tahap tuntutan keutamaan yang rendah Bon Euro adalah bon yang dikeluarkan oleh satu negara menggunakan matawang negara asal pengeluar bon di mana bayaran prinsipal dan faedah adalah mengikut mata wang negara asal Nilai tara adalah nilai aliran tunai yang dijangka diterima oleh pemegang bon setiap tahun A. iv sahaja B. i dan ii sahaja C. ii dan iv D. i, iii dan iv 6. Berapakah nilai bon dengan nilai tara RM1,000, bayaran faedah RM80 setahun dan matang dalam tempoh 11 tahun? Anggap bahawa kadar pulangan diperlukan adalah 12%. 7. Indah Air Berhad terbitkan bon yang akan matang dalam tempoh 10 tahun. Bon ini membayar faedah dua kali setahun pada kadar 8% dan nilai tara bon adalah RM1,000. Jika kadar pulangan tahunan diperlukan oleh pelabur setiap tahun sebanyak 6%, apakah nilai pasaran semasa bon tersebut?

28 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Bon dengan nilai tara RM1,000 telah dikeluarkan oleh Syarikat KEE dan mempunyai 15 tahun lagi sebelum mencapai tempoh matang. Kadar kupon yang dijanjikan adalah 5% setahun, dibayar dua kali setahun. Kadar faedah pasaran bon dengan tahap risiko yang sama dengan bon syarikat ialah 6%. Apakah nilai pasaran semasa bon tersebut? 9. Cik Nadia telah membeli bon dengan nilai tara RM1,000 pada harga RM950 setiap saham. Bon ini membayar kadar kupon 9% setahun, dibayar tahunan dan akan matang dalam tempoh 2 tahun lagi. Kira hasil matang bon ini. 10. Syarikat X telah mengeluarkan bon dengan nilai tara RM1,000 dan tempoh matang 3 tahun. Kadar kupon tahunan yang ditawarkan adalah 10%. Rating Agency Malaysia Berhad (RAM) telah memberi penarafan AAA terhadap bon Syarikat X. (a) (b) Sekiranya kadar pulangan diperlukan adalah 13%, apakah nilai pasaran bon ini? Sekiranya bon dijual pada harga RM975.98, apakah hasil kematangannya (YTM)? 11. Apakah yang dimaksudkan dengan kadar hasil matang bon? 12. Sebagai pelabur yang mengelak risiko, adakah anda pilih bon jangka panjang atau bon jangka pendek untuk melindungi kesan kadar faedah ke atas bon?

29 156 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 4.6 SAHAM BIASA Saham biasa adalah sekuriti yang mewakili pemilikan syarikat. Pemegang bon boleh digambarkan sebagai pemiutang, manakala pemegang saham biasa adalah pemilik sebenar syarikat. Semakin banyak saham dipegang oleh pelabur, semakin besar bahagian pemilikan dalam syarikat. Pemegang saham biasa juga dikenali sebagai pemilik ekuiti. Saham biasa tidak mempunyai tempoh matang, ia akan kekal selamanya selagi syarikat masih beroperasi. Ia juga sama dari aspek pembayaran dividen, ia adalah tidak terhad. Sebelum dividen dibayar, ia mesti diumumkan lebih awal oleh lembaga pengarah syarikat. Sekiranya syarikat muflis, pemegang saham biasa iaitu pemilik syarikat, tidak boleh membuat sebarang tuntutan ke atas aset sebelum pemiutang membuat tuntutan (termasuk pemegang bon) dan pemegang saham keutamaan diselesaikan Ciri-ciri Saham Biasa Sebelum membuat penilaian ke atas saham biasa, perlu untuk kita faham ciri-ciri saham biasa. (a) Tuntutan Pendapatan Sebagai pemilik syarikat, pemegang saham biasa mempunyai hak untuk lebihan perolehan, selepas faedah bagi pemegang bon dan dividen untuk pemegang saham keutamaan dibayar. Perolehan yang telah diterima, boleh jadi secara langsung atau tidak langsung. Di sini, pendapatan langsung datang dalam bentuk dividen tunai, manakala pendapatan tidak langsung datang daripada penerapan perolehan. Penerapan perolehan adalah perolehan tidak langsung kerana perolehan yang telah diterima tidak diagih kepada pemegang saham biasa tetapi digunakan untuk pelaburan semula dengan harapan untuk meningkatkan nilai syarikat.

30 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 157 Menerima lebihan perolehan mempunyai kebaikan dan keburukan kepada pemegang saham biasa. Kebaikannya adalah tiada had terhadap perolehan yang diterima. Manakala keburukan menerima lebihan pendapatan adalah pemegang saham mungkin tidak menerima apa pun sekiranya semua pendapatan digunakan untuk memenuhi tuntutan daripada pemiutang dan juga pemegang saham keutamaan. Apabila syarikat mengalami penyusutan dalam perolehan, pemegang saham biasa akan menanggung kesannya. (b) (c) Tuntutan ke atas Pendapatan dan Aset Sekiranya likuidasi terjadi, pemegang saham biasa akan menjadi orang terakhir untuk menuntut pendapatan dan aset syarikat selepas pemegang bon dan pemegang saham keutamaan membuat tuntutan. Hak Mengundi Pemegang saham biasa mempunyai hak memilih lembaga pengarah syarikat. Saham biasa adalah sekuriti yang diberikan hak untuk mengundi dan hak untuk meluluskan perubahan ke atas memorandum penubuhan terhadap pemegangnya. Mengundi dijalankan semasa mesyuarat agung tahunan syarikat. Ia boleh dilakukan secara individu ataupun secara proksi. Kebanyakan pengundian biasanya dilakukan oleh proksi. Proksi bermaksud memberi hak kepada pihak ketiga untuk mengundi bagi pihak yang tidak dapat hadir mesyuarat agung tahunan syarikat. Prosedur mengundi melibatkan dua kaedah iaitu undi majoriti dan oleh pemegang saham bersama. Undi majoriti adalah undi di mana setiap saham dimiliki diberi satu hak mengundi dan setiap kedudukan di dalam lembaga pengarah akan diundi secara berasingan. Oleh itu, sebahagian besar pemegang saham akan mempunyai peluang untuk memilih semua ahli lembaga pengarah. Melalui pengundian kolektif, setiap saham diberi hak mengundi bersamaan dengan jumlah kedudukan yang dipertandingkan. Pemegang saham akan memilih untuk menggunakan semua hak mengundi untuk calon tertentu atau membahaginya antara beberapa calon yang terpilih. Kaedah ini memberi peluang kepada pemegang saham minoriti untuk melantik ahli lembaga pengarah yang akan mewakili mereka.

31 158 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI (d) (e) Hak Beli Dahulu Hak beli dahulu membenarkan pemegang saham untuk mengekalkan pemilikan dalam tangan sekiranya syarikat berniat untuk mengeluarkan saham baru. Sijil akan dihantar kepada pemegang saham yang masih ada untuk membeli beberapa saham yang telah ditentukan terlebih dahulu pada harga dan tempoh masa tertentu. Pemegang saham mempunyai pilihan untuk melaksanakan hak tersebut, membiarkan sehingga akhir tempoh atau menjualnya dalam pasaran terbuka. Liabiliti Terhad Sekiranya likuidasi terjadi, liabiliti pemegang saham biasa adalah terhad kepada jumlah pelaburan dalam syarikat. SEMAK KENDIRI 4.4 Jelaskan lima ciri asas saham biasa. 4.7 PENILAIAN SAHAM BIASA SEMAK KENDIRI 4.5 Apakah tujuan utama pemilik syarikat menjual saham syarikat mereka di pasaran saham? Sama seperti bagaimana bon bernilai, nilai saham biasa juga adalah sama dengan nilai kini semua aliran tunai yang akan diterima oleh pemegang saham. Bagaimanapun, pemegang saham biasa tidak dijanjikan dengan pendapatan tetap atau bayaran tertentu apabila tiba tempoh matang seperti bon dan saham keutamaan. Pemegang saham biasa akan menerima pulangan dalam dua bentuk iaitu: (a) (b) Dividen Keuntungan yang diagihkan kepada pemegang saham; atau Keuntungan modal Perbezaan antara harga jualan dan harga belian saham.

32 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 159 Dividen yang diterima bergantung kepada keuntungan syarikat dan keputusan pihak pengurusan untuk membayar dividen atau untuk menahan pendapatan bagi tujuan pelaburan semula. Jumlah dividen yang diterima adalah tidak sama, ia bergantung kepada keuntungan syarikat dan kadar pertumbuhan. Secara am, pertumbuhan syarikat mempunyai implikasi langsung ke atas dividen berbayar dan nilai saham. Pertumbuhan syarikat dapat dicapai melalui pelbagai cara. Contohnya, melalui pinjaman, pengeluaran saham baru atau penggabungan dengan syarikat yang lebih besar dan lebih kukuh. Kebiasaannya, syarikat akan mengalami pertumbuhan dengan menggunakan dana baru seperti pengeluaran bon dan saham biasa. Pertumbuhan syarikat boleh dicapai melalui pertumbuhan dalaman; dengan menahan satu bahagian atau semua keuntungan syarikat bagi tujuan pelaburan semula. Menahan keuntungan adalah satu bentuk pelaburan oleh pemegang saham biasa. Untuk memberi gambaran lebih jelas terhadap pertumbuhan dalaman, bayangkan bahawa pulangan atas ekuiti Syarikat Meru adalah 18%. Sekiranya pengurusan membuat keputusan untuk membayar semua keuntungan sebagai dividen kepada pemegang saham, ia bermakna tiada pertumbuhan dalaman untuk syarikat. Sekiranya syarikat mengekalkan semua keuntungannya, maka pelaburan pemegang saham dalam syarikat akan berkembang dalam jumlah yang sama untuk keuntungan tertahan iaitu 18%. Jika syarikat hanya mengekalkan keuntungan 50% untuk tujuan pelaburan, maka pertumbuhan syarikat akan menjadi setengah iaitu 9%. Secara am, hubungan ini boleh dirumuskan seperti berikut: g = ROE r (4.5) Di mana: g = Kadar pertumbuhan pendapatan pada masa hadapan dan pertumbuhan dalaman pelaburan pemegang saham dalam syarikat ROE = Pulangan ke atas ekuiti (keuntungan selepas cukai/jumlah ekuiti) r = Peratusan keuntungan tertahan oleh syarikat

33 160 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Oleh itu, jika syarikat menahan 25% daripada keuntungan, maka nilai saham akan meningkat kepada 4.5%. g = = atau 4.5% Penilaian Saham Biasa Satu Tempoh Pegangan Dalam topik sebelum ini, kita telah diberitahu bahawa nilai saham biasa adalah sama dengan nilai semua aliran tunai yang akan diterima oleh pemegang saham. Untuk pelabur yang memegang saham biasa dalam satu tempoh, sebagai contoh satu tahun, nilai saham adalah bersamaan dengan nilai kini dividen yang akan diterima dalam tempoh satu tahun (D 1 ) dan harga jualan saham pada penghujung tempoh. (P 1 ). Ini kerana, kedua-dua aliran tunai berlaku pada masa yang sama iaitu pada penghujung tempoh. Proses penilaian saham biasa melibatkan tiga langkah: Langkah 1: Bayangkan aliran tunai dijangka akan diterima pada masa hadapan iaitu jumlah dividen dan harga jualan saham pada penghujung tempoh; Langkah 2: Anggarkan aliran tunai dikehendaki oleh pelabur dengan mengambil kira risiko aliran tunai dijangka; dan Langkah 3: Diskaun dividen yang dijangka diterima dan harga saham pada akhir tempoh pada nilai kini dengan kadar pulangan diperlukan oleh pelabur. Contoh 4.7 Bayangkan seorang pelabur merancang membeli saham Syarikat Meru. Dia menjangka bahawa dividen berbayar adalah RM0.15 pada penghujung tahun. Dia percaya bahawa saham boleh dijual pada harga RM2.40 selepas saham dipegang selama setahun. Apakah nilai saham Meru jika kadar pulangan yang diperlukan adalah 12%?

34 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 161 Dengan menggunakan formula asas nilai kini dan mengikuti langkah di atas, nilai saham adalah: Fn P (1 i) n RM0.15 RM2.40 (1 0.12) (1 0.12) RM0.13 RM2.14 RM Formula di atas boleh dirumuskan seperti berikut: V Nilai kini dividen yang diterima dalam tahun 1 (D ) + cs 1 Nilai kini harga jualan yang diterima dalam tahun 1 (P ) D P (1 k ) (1 k ) cs cs 1 Di mana: V cs = Nilai kini saham biasa D 1 = Dividen tunai yang dijangka diterima pada penghujung tempoh P 1 = Harga saham dijangka pada hujung tempoh K cs = Kadar pulangan diperlukan untuk saham Penilaian Saham Biasa Tempoh Pelbagai Pegangan Saham biasa tidak mempunyai tempoh matang dan biasanya dipegang selama beberapa tahun. Oleh itu, penilaiannya lebih kompleks daripada yang kita bincangkan dalam topik sebelum ini. Aliran tunai dijangka akan berbeza sepanjang tempoh pegangan. Dividen yang telah diterima sepanjang tempoh pegangan adalah tidak tetap. Ini bermakna, aliran tunai dikurangkan untuk tempoh tidak tentu atau sehingga infiniti.

35 162 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI Sekiranya tempoh pegangan adalah lebih daripada satu atau infiniti, dengan sedikit pembaikan kepada formula 4.2, penilaian model saham biasa adalah seperti berikut: D1 D2 Dn D V cs n (1 k ) (1 k ) (1 k ) (1 k ) t1 cs cs cs cs Dt t (1 k ) cs (4.7) Dividen adalah sebahagian daripada perolehan syarikat. Apabila perolehan syarikat tidak menentu sepanjang tempoh operasi, risiko akan meningkat dan mempengaruhi harga saham syarikat. Untuk mengurangkan risiko yang diandaikan oleh pelabur, syarikat biasanya membayar dividen berdasarkan pertumbuhan jangka panjang syarikat. Model penilaian saham biasa di atas boleh diaplikasikan dalam tiga tahap pertumbuhan iaitu: (a) Pertumbuhan Sifar Pertumbuhan sifar bermaksud dividen tidak dijangka mengalami pertumbuhan tetapi pada kadar g = 0. Ini bermakna, dividen yang diterima pada masa hadapan adalah sama dengan dividen yang diterima pada tahun sebelumnya iaitu D 1 = D 2 = = D n. Oleh itu, nilai saham biasa mengalami pertumbuhan sifar boleh dinyatakan seperti berikut: D D D V n cs 1 2 n (1 k cs ) (1 k cs ) (1 k cs ) (4.8) Apabila D 1 = D 2 = = D n, ini menunjukkan aliran tunai adalah berkekalan disebabkan oleh aliran tunai yang diperoleh adalah jumlah yang sama untuk tempoh yang tidak tentu. Dengan pertumbuhan sifar, nilai saham biasa adalah sama dengan nilai semasa berkekalan untuk D 1. Dengan menggunakan formula asas berkekalan sebagai petunjuk, persamaan 4.8 boleh dirumuskan seperti berikut: D 1 V cs = (4.9) k cs

36 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI 163 Contoh 4.8 Syarikat Rias telah beroperasi untuk tempoh masa yang lama dalam industri makanan ringan. Kebelakangan ini, syarikat telah membayar dividen sebanyak RM0.20 sesaham untuk pemegang saham biasa. Berdasarkan jualan dan pendapatan semasa syarikat, pengurusan menjangkakan bahawa dividen akan kekal pada masa hadapan. Sekiranya kadar pulangan diperlukan adalah 12%, apakah nilai saham untuk Syarikat Rias? V cs D1 kcs RM RM1.67 (b) Kadar Pertumbuhan Malar Walaupun model pertumbuhan sifar boleh digunakan ke atas beberapa syarikat, kebanyakan syarikat akan mengalami kenaikan dalam perolehan dan dividen dari semasa ke semasa. Sebahagian akan menjangkakan untuk mengalami pertumbuhan dengan dividen tetap atau dividen malar. Jika pertumbuhan adalah malar, dividen yang bakal diterima pada tahun berikutnya (D t ) adalah bersamaan dengan: D 1 = D t-1 (1+g) atau D t = D 0 (1+g) t (4.10) Di mana: D t = Dividen untuk tempoh t D t 1 = Dividen yang telah dibayar pada tahun terdahulu g = Kadar pertumbuhan dividen Dengan menggunakan formula 4.10, kita boleh mencari dividen bagi sebarang tahun yang diberikan. D 1 = D 0 (1+g) D 2 = D 1 (1+g) = D 0 (1+g) (1+g) = D 0 (1+g) 2

37 164 TOPIK 4 PENILAIAN SEKURITI D 3 = D 2 (1+g) = D 0 (1+g) 2 (1+g) = D 0 (1+g) 3 D 4 = D 3 (1+g) = D 0 (1+g) 3 (1+g) = D 0 (1+g) 4 Dengan menggunakan kaedah asas untuk menganggarkan dividen pada masa depan, kita akan memperoleh nilai kini saham (V cs ) dengan menggunakan formula 4.6. Langkah 1: Cari aliran tunai dijangka yang akan diterima pada masa depan (dividen); Langkah 2: Kira nilai kini untuk semua bayaran dividen dan nilai kini dividen yang dijangka diterima pada masa depan. Disebabkan pertumbuhan (g) adalah malar, persamaan 4.6 boleh ditambah baik seperti berikut: 2 t D(1 0 g) D(1 0 g) D(1 0 g) cs (1 k 2 t cs ) (1k cs ) (1k cs ) V... (4.11) Seterusnya, persamaan di atas boleh dipermudahkan kepada persamaan berikut, sekiranya tempoh pegangan adalah infiniti: 1 V cs= k cs D (4.12) g Formula 4.12 juga dikenali sebagai Model Gordon yang dinamakan sempena Myron J. Gordon, individu yang mencipta dan mempopularkan formula itu. Formula 4.12 digunakan untuk mencari nilai kini saham biasa yang mengalami kadar pertumbuhan malar. Teorinya, kadar pulangan diperlukan (k cs ) mesti lebih besar daripada kadar pertumbuhan dividen (g). Jika kadar pulangan diperlukan adalah lebih rendah daripada kadar pertumbuhan dividen, anda akan mendapat dividen negatif dan nilai