Kos Modal PENGENALAN HASIL PEMBELAJARAN

Transkripsi

1 Topik 8 Kos Modal HASIL PEMBELAJARAN Pada akhir topik ini, anda seharusnya dapat: 1. Mengaplikasikan prinsip dalam menentukan kos modal; 2. Mengira kos hutang, kos saham biasa dan kos saham keutamaan; dan 3. Menentukan kos modal purata wajaran (WACC) syarikat. PENGENALAN Dalam Topik 4 dan 5, kita telah membincangkan hubungan antara kadar pulangan dengan risiko sekuriti dan proses penilaian bon dan saham. Seterusnya, kita akan bincangkan tentang kos modal. Kos modal adalah berkait dengan membuat keputusan pembiayaan dan membuat keputusan pelaburan. Ia adalah kadar yang perlu dicapai dalam pelaburan sebelum kekayaan pemegang saham ditingkatkan. Kos modal sering digunakan bersilih ganti dengan kadar pulangan yang diperlukan oleh syarikat, kadar diskaun untuk menilai pelaburan baru dan peluang kos dana. Walaupun nama adalah berbeza, konsepnya tetap sama. Dalam topik ini, kita akan membincangkan prinsip dalam menentukan kos modal syarikat dan rasionalnya dari aspek penggunaan dan pengiraan. Bagi memperoleh keseluruhan kos syarikat atau kos modal purata wajaran, kita hendaklah mendapatkan kos untuk setiap sumber modal iaitu kos hutang, kos saham keutamaan dan kos saham biasa.

2 258 TOPIK 8 KOS MODAL 8.1 DEFINISI KOS MODAL Kos modal adalah kadar pulangan minimum yang perlu diperoleh dari pelaburan syarikat. Ia bertujuan sebagai jaminan bagi kadar pulangan diperlukan untuk pemegang bon dan pemegang saham syarikat. Dengan kata lain, kos modal memainkan peranan sebagai penghubung antara membuat keputusan pelaburan jangka panjang syarikat dengan memaksimumkan kekayaan pemegang saham. Ia penting untuk memastikan sama ada cadangan pelaburan akan meningkat atau menurunkan harga saham atau nilai syarikat tersebut. Jika risiko adalah tetap, projek dengan kadar pulangan yang lebih tinggi berbanding dengan kos modal akan meningkatkan nilai syarikat manakala projek dengan kadar pulangan yang lebih rendah berbanding dengan kos modal akan menurunkan nilai syarikat. Kadar pulangan diperlukan oleh pelabur ditakrifkan sebagai kadar pulangan yang minimum bagi menarik minat pelabur untuk membeli atau memegang sekuriti. Kadar pulangan adalah pulangan daripada pelaburan yang membayar kos modal dan juga insentif bagi menarik pelabur. Ada dua faktor yang membezakan antara kadar pulangan dengan kos modal iaitu cukai dan jenis urus niaga yang terlibat. Apabila syarikat membuat pinjaman untuk tujuan pembelian aset, perbelanjaan faedah ditolak daripada perolehan sebelum cukai. Ini bermakna, kos hutang syarikat akan berkurangan. Faktor kedua yang membezakan kos modal dengan kadar pulangan yang diperlukan ialah kos urus niaga yang terlibat apabila syarikat meningkat dana bagi terbitan sekuriti. Kos urus niaga ini dikenali sebagai kos pengapungan dan kos ini meningkatkan kos keseluruhan syarikat. SEMAK KENDIRI 8.1 Apakah peranan untuk kos modal dalam operasi syarikat?

3 TOPIK 8 KOS MODAL Dasar Pembiayaan dan Kos Modal Dasar pembiayaan syarikat merujuk kepada polisi yang telah ditetapkan oleh pihak pengurusan dalam pembiayaan pelaburan. Dalam topik ini, kita akan menganggap bahawa syarikat mempunyai dasar pembiayaan yang ditetapkan. Gabungan pembiayaan yang sering digunakan adalah hutang dan ekuiti. Kos modal iaitu gabungan kos bagi semua sumber pembiayaan syarikat (hutang dan ekuiti) yang dikenali sebagai kos modal purata wajaran. Ia adalah kos purata selepas cukai untuk setiap sumber modal yang digunakan bagi membiayai projek syarikat. Wajaran merujuk kepada peratusan bagi penggunaan setiap sumber daripada keseluruhan pembiayaan. Kebanyakan syarikat akan berusaha untuk mengekalkan gabungan pembiayaan optimum bagi hutang dan ekuiti atau lebih dikenali sebagai struktur modal sasaran. SEMAK KENDIRI 8.2 Bagi mengekalkan nilai pasaran syarikat, kadar pulangan hendaklah sama dengan kos modal. Sejauh manakah anda setuju dengan kenyataan di atas? 8.2 MENENTUKAN KOS MODAL BAGI SETIAP KOMPONEN SUMBER MODAL SEMAK KENDIRI 8.3 Pada pandangan anda, bagaimanakah cara untuk mengira jumlah kos modal syarikat? Sebuah syarikat mempunyai pelbagai instrumen kewangan atau sekuriti untuk menarik pelaburan baru. Syarikat boleh meningkatkan modal dengan meminjam (terbitan bon kepada pelabur) atau terbitan saham biasa atau saham keutamaan. Semua jumlah modal syarikat adalah bergantung kepada pulangan yang diperlukan oleh pelabur. Bagi menentukan jumlah kos modal, syarikat mesti menentukan tiga sumber modal iaitu hutang, saham keutamaan dan saham biasa. Kos modal untuk setiap sumber pembiayaan diperoleh dengan mendapatkan kadar pulangan yang diperlukan bagi pelabur dengan mengambil kira kos pengapungan dan impak cukai.

4 260 TOPIK 8 KOS MODAL Kos Hutang Kos modal hutang diperoleh dengan mendapatkan kadar pulangan hutang dengan mengambil kira kos pengapungan dan impak cukai. Dalam Topik 4, anda telah mempelajari kadar pulangan yang diperlukan oleh pelabur adalah pulangan minimum yang dijangkakan oleh pelabur dalam pelaburan. Ada tiga langkah penting dalam pengiraan kos hutang iaitu: Langkah 1: Kira nilai hutang bersih (NP b ) dengan mengambil kira kos pengapungan. NP b = Nilai pasaran (P 0 ) Kos pengapungan Langkah 2: Kira kadar pulangan hutang yang diperlukan oleh pelabur. Kadar pulangan hutang boleh diperoleh dengan menggunakan kaedah percubaan dan kesilapan atau kaedah anggaran seperti yang diterangkan dalam bahagian 4.4, Topik 4. Dengan menggunakan kaedah percubaan dan kesilapan, perbezaan kadar diskaun k b, akan digunakan dalam formula berikut (Formula 4.2b dalam Topik 4): NP b = I (PVIFA kb,n ) + M (PVIF kb,n ) Formula untuk mengira kadar pulangan menggunakan kaedah anggaran seperti berikut: k b M NPb i n M NPb 2 Langkah 3: Kira kos modal dengan mengambil kira kesan cukai. Kos selepas cukai = Kos pulangan (k b ) Cukai simpanan (k b T) = k b k b T = k b (1 T)

5 TOPIK 8 KOS MODAL 261 Contoh 8.1 Syarikat Indah telah menjual bon yang mempunyai tempoh matang selama 20 tahun dengan kadar kupon 9%. Nilai tara adalah sebanyak RM1,000. Bon dijual pada harga sebanyak RM980 dengan kos pengapungan 2% berdasarkan nilai par (2% RM1,000). Apakah kos hutang untuk Syarikat Indah? Pengiraan: (a) Langkah Pertama, Kira Nilai Bon Bersih NP b = RM980 RM20 = RM960 (b) Langkah Kedua, Kira Kadar Pulangan Bon Anda boleh menggunakan kaedah percubaan dan kesilapan atau kaedah anggaran untuk memperoleh kadar pulangan. (i) Kaedah Percubaan dan Kesilapan Bon dijual pada harga diskaun di mana harga jualan lebih rendah berbanding dengan nilai par (RM980 < RM1,000). Oleh itu, kadar pulangan adalah lebih tinggi berbanding dengan kadar kupon (k > I). Bagi memulakan proses pengiraan, anda boleh cuba menggunakan kadar 10%. NP b = I (PVIFA k,n ) + M (PVIF k,n ) = 90 (PVIFA 10%,20 ) + 1,000 (PVIF 10%,20 ) = 90 (8.514) + 1,000 (0.149) = RM Merujuk pengiraan di atas, kita dapati bahawa nilai saham pada kadar 10% sebanyak RM Ini bermakna, kos modal antara 9% dan 10%.

6 262 TOPIK 8 KOS MODAL Seterusnya, kita menggunakan kaedah interpolasi untuk mendapatkan kadar pulangan. Kadar (%) Nilai (RM) Nilai (RM) 9 NP b 10 1, , Perbezaan RM40 RM kb 9% (10% 9%) % (ii) Kaedah Anggaran Anda juga boleh menggunakan kaedah anggaran untuk memperoleh kadar pulangan dengan menggunakan persamaan (Formula 4.4 dalam Topik 4) seperti berikut: k b M NP i n M NPb 2 b RM1,000 RM RM1, 000 RM % (c) Kira kos modal hutang dengan mengambil kira kesan cukai. Andaikan cukai korporat adalah 34% setahun. (i) Kaedah Percubaan dan Kesilapan Kadar pulangan diperlukan adalah 9.47% iaitu kos hutang sebelum mengambil kira cukai. Oleh itu, kos modal hutang (kos hutang) seperti berikut: Kos hutang selepas cukai = 9.47% (1 0.34) = 6.25%

7 TOPIK 8 KOS MODAL 263 (ii) Kaedah Anggaran Disebabkan faedah ke atas hutang adalah ditolak cukai, ia boleh mengurangkan kos modal syarikat. Kos hutang menggunakan kaedah anggaran iaitu: Kos hutang selepas cukai = 9.4% (1 0.34) = 6.2% Kaedah anggaran memberikan jawapan 6.2% manakala kaedah percubaan dan kesilapan berikan jawapan lebih tepat iaitu 6.25%. LATIHAN 8.1 Syarikat Maju Indah bercadang untuk menerbitkan bon yang mempunyai tempoh matang selama 10 tahun dengan nilai tara sebanyak RM1,000 dibayar faedah sebanyak RM55 setiap enam bulan. Bon ini dijual dengan jumlah bersih sebanyak RM selepas mengambil kira kos tambahan yang terlibat. Jika kadar cukai korporat 25%, apakah kos hutang selepas cukai? Kos Saham Keutamaan Saham keutamaan mempunyai hak untuk menerima dividen tetap sebelum perolehan dibahagikan kepada pemegang saham biasa. Oleh kerana saham keutamaan dibentuk oleh pemilikan, maka keuntungan bersih daripada jualan dijangka akan diadakan dalam tempoh tanpa had masa. Dividen bagi saham keutamaan kebiasaannya membentuk jumlah (RM) setahun seperti RM4 setahun. Ada juga dividen yang dibentuk bagi kadar peratusan tahunan di mana ia diwakili oleh peratusan berdasarkan nilai tara saham. Contohnya, dividen bagi saham keutamaan adalah 8% nilai par RM5 iaitu RM0.40. Kos saham keutamaan (k ps ) adalah kadar pulangan saham keutamaan iaitu nisbah dividen untuk saham keutamaan (D ps ) berbanding dengan perolehan bersih daripada jualan saham keutamaan (N ps ). Perolehan bersih adalah harga jualan saham keutamaan ditolak dengan kos pengapungan. Bagi mendapatkan kos saham keutamaan (k ps ), kita boleh menggunakan formula (Formula 4.18 dalam Topik 4) seperti berikut: k ps D NP ps ps

8 264 TOPIK 8 KOS MODAL Memandangkan dividen saham keutamaan dibayar daripada aliran tunai selepas cukai, maka pelarasan ke atas cukai tidak diperlukan. Contoh 8.2 Kira kos saham keutamaan untuk Syarikat Indah berdasarkan maklumat seperti berikut: Harga jualan = RM8.70 nilai sesaham Kos pengeluaran dan penjualan saham = RM0.50 sesaham Dividen tahunan = RM0.87 Pengiraan (a) Harga bersih (NP ps ) = RM8.70 RM0.50 = RM8.20 (b) K ps = RM0.87 RM8.20 = 10.6% LATIHAN 8.2 Syarikat Kewangan Jaya mempunyai saham keutamaan dalam struktur modal yang membayar dividen sebanyak RM0.35 dan dijual pada harga RM2.50. Kos pengeluaran dan jualan saham keutamaan adalah sebanyak RM0.60 sesaham. Jika kadar cukai korporat adalah 34%, apakah kos saham keutamaan selepas cukai? Kos Saham Biasa Kos saham biasa adalah kadar pulangan yang diperlukan oleh pelabur saham biasa. Penentuan kos saham biasa adalah unik kerana dua faktor iaitu: (a) Pertama, ia sukar untuk dianggarkan disebabkan pulangan kepada pemegang saham biasa ialah lebihan selepas bayaran faedah bagi bon dan dividen saham keutamaan; dan

9 TOPIK 8 KOS MODAL 265 (b) Kedua, ada dua sumber pembiayaan bagi saham biasa iaitu penerapan perolehan dan terbitan saham biasa baru. Kedua-dua sumber ini adalah berbeza dari aspek kos pengapungan. Kegunaan penerapan perolehan tidak melibatkan kos pengapungan manakala jualan saham biasa baru melibatkan kos pengapungan. Dua kaedah yang digunakan untuk menentukan kos penerapan perolehan atau kadar pulangan yang diperlukan oleh pemegang saham biasa adalah: (a) Model Penilaian Pertumbuhan Malar atau Model Gordon Kos saham biasa adalah pulangan yang diperlukan oleh para pemegang saham yang sedia ada bagi pelaburan mereka. Model penilaian untuk pertumbuhan malar atau lebih dikenali sebagai Model Gordon menganggap nilai saham (P 0 ) adalah sama dengan nilai kini untuk semua dividen masa depan (D 1 ). (Rujuk Topik 4: Penilaian Saham) Oleh itu, nilai saham biasa didapati menggunakan formula (Formula 4.12 dalam Topik 4) seperti berikut: D1 P0 k g cs Di mana: P 0 = Nilai saham biasa D 1 = Dividen semasa k cs = Kadar pulangan diperlukan g = Kadar pertumbuhan dividen Untuk mengetahui kos saham biasa atau kadar pulangan bagi saham biasa, formula di atas boleh diubah suai seperti berikut: K cs D1 g P 0 Disebabkan dividen saham biasa dibayar daripada perolehan selepas cukai, maka tiada pelarasan ke atas cukai.

10 266 TOPIK 8 KOS MODAL Contoh 8.3 Berikut adalah maklumat pembiayaan bagi Syarikat Tuah. Harga saham biasa (H 0 ) = RM5.00 Dividen jangkaan (D 1 ) = RM0.40 Kadar pertumbuhan (g) = 5% k cs = = 0.13 or 13% (b) Kegunaan Model Penentuan Harga Aset Modal (CAPM) Model CAPM menunjukkan hubungan antara pulangan yang diperlukan atau kos saham biasa (k cs ) dengan risiko yang sistematik diukur dengan beta (). Persamaan CAPM seperti berikut: k cs = k rf + (k m k rf ) j Di mana: k cs = Kos sekuriti saham biasa j k rf = Kadar risiko percuma k m = Kadar pulangan pasaran j = Sekuriti beta j Berdasarkan kepada persamaan di atas, kita boleh anggarkan bahawa kegunaan kos penerapan perolehan sebagai salah satu modal komponen seperti yang ditunjukkan dalam contoh 8.4. Contoh 8.4 Andaikan kadar bebas risiko Syarikat Indah adalah 7%, kadar pulangan pasaran ialah 11% dan saham biasa syarikat mempunyai beta 1.5. Apakah kos penerapan perolehan? K cs = 7% + (11% 7%) 1.5 = 7% + 6% = 13%

11 TOPIK 8 KOS MODAL 267 (c) Kos Pengeluaran Saham Biasa Baru Kos pengeluaran saham biasa baru (k cs ) diperoleh dengan mengambil kira kesan kos pengapungan atau kos jualan. Biasanya, saham biasa baru dijual pada harga yang paling rendah berbanding dengan harga pasaran semasa. Oleh itu, nilai bersih bagi saham baru selepas jualan akan semakin rendah. Kos saham biasa (k cs ) dikira dengan menggunakan model penilaian pertumbuhan malar tetapi pada harga bersih (NP cs ). Harga bersih diperoleh dengan menolak kos pengapungan daripada harga jualan. Oleh itu, formula untuk mendapatkan kos pengeluaran saham biasa baru adalah seperti berikut: k D 1 cs NPcs g Kos pengeluaran saham biasa baru biasanya lebih tinggi berbanding dengan kos saham sedia ada dan lebih tinggi berbanding dengan lain-lain jenis kos pembiayaan jangka panjang. Dividen yang dibayar adalah daripada aliran tunai selepas cukai di mana tidak terdapat pelarasan ke atas cukai. Contoh 8.5 Berdasarkan maklumat pembiayaan Syarikat Indah di bawah, kira kos pengeluaran saham biasa baru. Dividen dijangka (D 1 ) = RM0.40 Harga pasaran semaa (P 0 ) = RM5.00 Kos pengapungan = RM0.25 sesaham Kadar pertumbuhan dividen = 5% Jualan saham biasa baru = RM4.70 Penyelesaian: RM0.40 Kcs 0.05 RM atau 14% AKTIVITI 8.1 Kenapakah kita perlu mengira semua kos untuk sumber modal sebelum mengira keseluruhan kos modal?

12 268 TOPIK 8 KOS MODAL LATIHAN Saham biasa Syarikat Tunas Damai baru-baru ini dijual pada harga sebanyak RM5 sesaham. Dividen untuk tahun depan sebanyak RM0.18 sesaham. Pelabur menjangkakan dividen meningkat pada kadar 9% setahun pada masa akan datang. (a) (b) Apakah kos ekuiti dalaman syarikat? Penjualan saham biasa baru dijangka melibatkan kos pengeluaran sebanyak RM0.50 sesaham. Apakah kos saham biasa baru? 2. Bezakan antara ekuiti dalaman syarikat dengan saham biasa baru. 3. Apakah kos yang boleh dikaitkan dengan ekuiti dalaman syarikat? 4. Jelaskan dua pendekatan yang boleh digunakan dalam pengiraan bagi kos saham biasa. 8.3 KOS MODAL PURATA WAJARAN Selepas kos untuk sumber setiap modal ditentukan, langkah seterusnya adalah mengira keseluruhan kos modal syarikat. Kos modal keseluruhan mengambil kira kos individu yang menggunakan kos kewangan. Ia juga dikenali sebagai kos modal purata wajaran (WACC). Tiga langkah utama dalam menentukan WACC diterangkan seperti berikut: (a) Kira kos untuk sumber setiap modal (kos hutang, kos saham keutamaan dan kos saham biasa); (b) Kira gabungan pembiayaan atau struktur modal wajaran bagi setiap sumber yang digunakan daripada jumlah pembiayaan keseluruhan syarikat (struktur modal ini biasanya telah ditetapkan oleh syarikat); dan (c) Kira WACC.

13 TOPIK 8 KOS MODAL 269 Oleh itu, pengiraan kos modal purata wajaran adalah seperti berikut: WACC = (w b k b ) + (w ps k ps ) + (w cs k cs ) (Nota: w b + w ps + w cs = 1) Di mana: W b = Pemberat hutang K b = Kos hutang selepas cukai W ps = Pemberat saham keutamaan K ps = Kos saham keutamaan W cs = Pemberat saham biasa K cs = Kos saham biasa Contoh 8.6 Berdasarkan maklumat kewangan Syarikat Indah, kira WACC. Kos hutang (k b ) = 6.25% Kos saham keutamaan (k ps ) = 10.6% Kos penerapan perolehan (k cs ) = 13% Kos saham biasa baru (k cs ) = 14% Sumber modal Nisbah/Pemberat Pinjaman jangka panjang 40% Saham keutamaan 10% Saham biasa 50% 100% Oleh itu, kos modal purata wajaran, jika syarikat menggunakan penerapan perolehan adalah: WACC = ( %) + ( %) + (0.5 13%) = 2.5% % + 6.5% = 10.6%

14 270 TOPIK 8 KOS MODAL Jika syarikat mengeluarkan saham biasa baru, maka kos modal purata wajaran adalah: WACC = ( %) + ( %) + (0.5 14%) = 2.5% % + 7% = 10.56% LATIHAN Padankan maklumat berikut dengan kenyataan yang disediakan. (a) (b) (c) (d) (e) (f) Kos modal Model penilaian dividen Pembiayaan modal Kos pengapungan Struktur modal optimum Kos modal purata wajaran 1. Perbelanjaan tambahan yang melibatkan sekuriti pengeluaran. 2. Hasil daripada penggandaan kos bagi setiap item dalam struktur modal dengan nisbah kewangan bagi struktur modal keseluruhan dan hasil ditambah bersama. 3. Hasil tambahan yang terbaik antara hutang, saham keutamaan, penerapan perolehan dan saham biasa baru. 4. Menentukan nilai saham dengan mengambil kira nilai kini dividen yang dijangka diterima pada masa depan. 5. Alternatif struktur syarikat dalam kos pembiayaan. 6. Ia dijumpai dalam kunci kira-kira bagi liabiliti dan ekuiti jangka panjang.

15 TOPIK 8 KOS MODAL Syarikat Maju sedang menentukan struktur modal optimum berdasarkan maklumat di bawah: Sumber Modal Peratusan Pembiayaan (%) Hutang jangka panjang Saham keutamaan Saham biasa Syarikat boleh menerbitkan bon yang mempunyai tempoh matang selama 20 tahun dengan nilai muka sebanyak RM1,000. Kadar kupon untuk bon adalah 9% dan dijual pada harga sebanyak RM980. Kos mengeluarkan bon adalah 2% daripada nilai muka bon. Saham Keutamaan: Syarikat mendapati bahawa terbitan saham keutamaan pada harga sebanyak RM6.50 sesaham dengan bayaran dividen tahunan sebanyak RM0.80. Kos yang terlibat dalam terbitan dan jualan saham sebanyak RM0.30 sesaham. Saham Biasa: Saham biasa syarikat dijual pada harga semasa sebanyak RM4 sesaham. Dividen yang dijangka akan dibayar pada akhir tahun depan adalah sebanyak RM0.50. Kadar pertumbuhan dividen adalah malar iaitu 8% setiap tahun. Syarikat harus bayar kos pengapungan sebanyak RM0.10 sesaham. Cukai korporat adalah 40%. (a) (b) Kira kos bagi setiap sumber-sumber modal; dan Kira kos modal purata wajaran (WACC).

16 272 TOPIK 8 KOS MODAL 3. Maklumat di bawah adalah jumlah pembiayaan bagi setiap sumber modal Syarikat Jati. Sumber Modal Hutang jangka panjang Saham keutamaan Saham biasa Jumlah Pembiayaan (RM) 40,000 20,000 40,000 Kos hutang sebelum cukai adalah 9.37%, kos saham keutamaan adalah 10%, kos saham biasa ialah 13% dan kos cukai marginal adalah 34%. Apakah kos modal purata wajaran (WACC) syarikat? 4. Bagaimanakah kadar cukai syarikat memberi kesan kepada kos modal? 5. Apakah kesan daripada kos pengapungan atas penerbitan sekuriti? Kos modal juga dikenali sebagai kadar pulangan yang diperlukan oleh syarikat. Kadar diskaun dan dana kos peluang adalah pulangan minimum yang diperlukan oleh syarikat untuk pelaburan. Biasanya ia terdiri daripada tiga komponen sumber modal iaitu hutang, saham keutamaan dan ekuiti biasa syarikat yang terdiri daripada penerapan perolehan dan saham biasa baru. Kos modal dipengaruhi oleh gabungan pembiayaan dan biasanya syarikat akan cuba mengekalkan gabungan pembiayaan optimum atau lebih dikenali sebagai struktur sasaran modal.

17 TOPIK 8 KOS MODAL 273 Bagi mendapatkan kos modal untuk membiayai keseluruhan pembiayaan syarikat, pertama, anda mesti menentukan kos modal setiap komponen bagi sumber modal iaitu kos hutang, kos saham keutamaan dan kos ekuiti biasa. Seterusnya, tentukan keseluruhan kos modal atau kos modal purata wajaran iaitu gabungan semua sumber pembiayaan dengan mengambil kira gabungan pembiayaan. Ekuiti Hutang Kos hutang Kos modal Kos modal purata wajaran (WACC) Kos pengapungan Kos saham biasa Kos saham keutamaan Struktur modal Struktur modal optimum