Bagian 5 Integrasi. 5.1 Konsep Anti Turunan

Ukuran: px
Mulai penontonan dengan halaman:

Download "Bagian 5 Integrasi. 5.1 Konsep Anti Turunan"

Transkripsi

1 Bgi 5 Itegrsi Dlm gi 5 Itegrsi, kit k mempeljri kosep dsr itegrsi, tekik-tekik dsr itegrsi, d itegrl tertetu. Ad delp tekik dsr yg k dipeljri, yitu metode u-sustitusi, itegrl gi, itegrl si d cos erpgkt, itegrl sec d t erpgkt, itegrl fugsi trigoometri, itegrl fugsi rsiol, itegrl fugsi hiperolis, d itegrl deg ergi mcm sustitusi. Pegus tekik itegrsi yg sempur k memtu Ad dlm megikuti mt kulih li, yitu Mtemtik II, Mtemtik III, Mtemtik IV, Alis Struktur, d Hidrolik. Kompetesi yg dihrpk setelh Ad meyelesik gi 5 Itegrsi dlh Ad k mmpu :. Mejelsk kemli prisip ti turu. Meyelesik sol itegrl tk tetu deg megguk delp tekik dsr itegrsi.. Meghitug itegrl tertetu. 5. Kosep Ati Turu Isc Newto (669) megemukk permslh itegrsi dlm De Alysi per Aequetioes Numero Termiorum Ifiits yg dipuliksik thu 7. Leiiz meemuk thu 67 d dipuliksik Novemer 675. Seperti telh dikemuk pd gi seelummy, kosep itegrl digu dri permslh meghitug lus. Kit pdg sutu mslh: A( + h) A( ) A () = lim h 0 h Mtemtik Tekik \Itegrsi 70

2 Secr sederh, pdg ksus dim h > 0. Pemilg pd sisi k persm diedk ts du lus. Lus tr d ( + h) dikurgi lus tr d. Jik dimislk c dlh titik tegh tr d ( + h) mk pered lus ii dpt diperkirk deg lus segiempt deg dsr h d tiggi f(c). Jdi A ( + h) A( ) h = f ( c). h h Hl ii kelihty msuk kl, hw keslh dlm memprkirk persm terseut k medekti ol segim h 0. A( + h) A( ) Al () = lim h 0 h f ( c) = lim h 0 h Kre c dlh titik tegh tr d ( + h), hl terseut meytk hw c 0 segim h 0. Tpi kit mempuyi sumsi f k mejdi seuh fugsi yg kotiu, jdi f(c) f() segim c. Oleh kre itu: f(c) A'() = lim = f() h 0 h Seuh fugsi dimk ti turu dri fugsi f dlm selg yg dierik jik F () = f() utuk semu ili pd itervl terseut. Cotoh 5. Crilh tituru fugsi Peyelesi Fugsi-fugsi / +, / π, / C dlh ti turu pd itervl (-, + ) utuk fugsi f() =. Cotoh-cotoh terseut memperlihtk hw seuh fugsi dpt mempuyi yk ti turu. Dlm keyty, jik F() dlh semrg ti turu f() d C dlh semrg kostt, mk: F() dlh jug ti turu fugsi f(). Deg kt li setip ti turu f() pd sutu itervl diytk dlm etuk seperti di ts deg C dlh kostt. Proses utuk medptk ti turu ii dimk tidifferesisi tu itegrsi yg isy ditulis segi erikut: f ( ) = F( ) Mtemtik Tekik \Itegrsi 7

3 dlh lmg itegrsi, f() dimk itegr, d C kostt Peryt di ts dic: Itegrsi tk tetu f() sm deg F(). Rumus-rumus Itegrl Tk Tetu Rumus Differesisi Rumus Itegrsi d [] = = d r + = r r + r = r + r + d [ si( ) ] = cos cos( ) = si( ) d [ cos( ) ] = si( ) si( ) = si( ) d [ t( ) ] = sec ( ) sec ( ) = t( ) d [ cot g( ) ] = cosec ( ) cos ec ( ) = cot g( ) d [ sec( ) ] = sec( ).t( ) sec( ).t( ) = sec( ) d [ cosec( ) ] = cosec( ).cot g( ) cosec ( ).cot g( ) = cosec( ) Itegrsi tk tetu mempuyi sift-sift: C. f ( ) = C f ( ). [ ( ) g( ) ] = f ( ). ± f ± g( ) Cotoh 5. Evlusi. d.. =. = Betuk li itegrsi dpt diytk segi erikut. f ( t). dt = F( t) Mtemtik Tekik \Itegrsi 7

4 Cotoh 5. Evlusi. +.. = = = + + C Cotoh 5. Evlusi ( + + ). ( ) =. = = + + ( C) Ltih Sol 5. Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Evlusi itegrsi di wh ii sec (sec + t ). t. t ( u u + 7). du 6. si 7.. cos 8. dt 5. Itegrsi U-sustitusi Itegrsi u-sustitusi merupk tekik yg plig mudh dlm meyelesik persol itegrl. Kit memilih fugsi permisl u dri seuh itegr. Jik fugsi u sudh dipilih, seljuty semu usur yg megdug ili kit gtik deg ili u. Lgkh-lgkh peyelesi tekik itegrsi u-sustitusi dlh:. Pilih fugsi yg digti, mislk u = g(). Hitug du/ = g () c. But sustitusi u = g() d du = g () Mtemtik Tekik \Itegrsi 7

5 d. Evlusi proses itegrsi e. Gtik u oleh g() utuk jw khir dlm. Cotoh 5.5 Evlusi ( + ) 50 Peyelesi : ( + ) 50 misl : u = + du = 50 ( + ) = u 50.du u 5 = 5 5 ( + ) = 5 Cotoh 5.6 Evlusi Si ( + 9). Peyelesi : Si ( + 9). mislk : u = + 9 du = Si ( + 9). = Si(u).du = - Cos (u) = - Cos ( + 9) Cotoh 5.7 Cos Evlusi. Peyelesi : Cos. mislk : u = Cos. du = = Cos(u).du = Si(u) = Si Mtemtik Tekik \Itegrsi 7

6 Ltih Sol 5. Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Selesik sol itegrl di wh ii deg megguk tekik itegrl u- sustitusi.. si / 5. ( + 7)( ) ( ) 5. Itegrsi Bgi Tekik itegrsi gi umumy dilkuk jik kit mejumpi itegr terdiri dri du fugsi yg ered. Utuk itegr yg terdiri dri du uh fugsi, d gi itegr yg dimislk segi fugsi u=g() d usur yg li dimislk segi dv. Rumus umum utuk meyelesik sol itegrsi gi dlh: u. dv = u. v v. du Dlm hl ii kit hrus hti-hti meetuk m fugsi permisl u d m gi yg merupk dv. Cotoh 5.8 Evlusi e.cos(). e.cos(). misl u = e du = e dv = Cos () v = Si () e.cos(). = u. dv = u.v v. du = e. Si( ) Si( ). e. misl u = dv = Si (). du = e v = -Cos () [ e Cos e. cos ( ).. ] = e. si Mtemtik Tekik \Itegrsi 75

7 e.cos(). = 0,5e.Si () + 0,5e.Cos () Cotoh 5.9 Evlusi.e..e. misl: u = du = dv = e. v = e.e. = u.dv = u.v v.du =. e e. =. e e Berdsrk du cotoh di ts, dpt diut kesimpul, hw peyelesi sol itegrl deg megguk tekik itegrsi gi k mejumpi (tig) kemugki jw, yitu:. Jik itegrl hsil ( v. du ) leih sederh dri itegrl sol ( u. dv ), mk permisl fugsi u d dv sudh etul. Peyelesi dpt diterusk utuk medptk jw khir.. Jik itegrl hsil ( v. du ) setr deg itegrl sol ( u. dv ), mk permisl fugsi u d dv sudh etul. Peyelesi dpt diterusk utuk medptk jw khir. Pd lgkh seljuty k d hsil itegrsi yg digugk deg sol.. Jik itegrl hsil ( v. du ) leih rumit dri itegrl sol ( u. dv ), mk permisl fugsi u d dv slh. Gtilh permisl fugsi u d dv utuk medptk peyelesi yg er. Utuk etuk sol seperti cotoh 5.9 deg, dpt diguk rumus reduksi: e. = e e. Ltih Sol 5. Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Evlusi itegrl erikut deg megguk tekik itegrl gi.. e.. e.. l.. si. Mtemtik Tekik \Itegrsi 76

8 5. si. 6. l( + ). 7. si. 8. si(l ). 5. Itegrsi Si d Cos Berpgkt Tekik itegrsi si d cos erpgkt diguk utuk meyelesi persol itegrsi fugsi sius d cosius erpgkt yk yg m mempuyi etuk si., cos., d si.cos.. Dlm hl memut peyelesi, kit kdg-kdg memerluk tu persm idetits trigoometri. si ( ) = ( cos()) cos ( ) = ( + cos()) Cotoh 5.0 Evlusi Si.. = Si. Si [ ] = ( Cos ( )). ( Cos () Cos ()). = + = Cos () + os(). = Si() + Si() 8 Utuk fugsi sius d cosius yg erpgkt leih yk, peyelesi tidk mejdi sederh lgi. Utuk memudhk dlm mecri jw, kit megguk formul reduksi. si cos.. = si.cos + si. = cos.si + cos. m Utuk persol itegrl yg diytk dlm etuk si.cos., prosedur peyelesi sgt ergtug kepd ili m d ili. Tel di wh ii memperlihtk kepd Ad tetg lgkh-lgkh peyelesi. Mtemtik Tekik \Itegrsi 77

9 Kodisi Lgkh peyelesi Persm idetits Jik gjil Jik m gjil Jik d gep m Cotoh 5. Evlusi si Pishk fktor cos Guk persm idetits yg sesui Butlh permisl u = si Pishk fktor si Guk persm idetits yg sesui Butlh permisl u = cos Guk persm idetits yg sesui utuk megurgi pgkt si d cos. Sederhk persol deg megguk formul reduksi 5 cos. cos si = si = cos si = cos = + ( cos() ) ( cos() ) 5 si cos. ltertif stu. 5 si cos. erili 5 (gjil), jdi peyelesi megguk = si ( si ) cos. = u ( u ). du 6 8 = ( u u + u ). du = u u + u = si si + si Ltih Sol 5. Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Evlusi itegrl erikut deg megguk tekik itegrl si d cos erpgkt.. cos 5 si.. cos.. cos si.. si cos. 5. si cos. 6. si cos. Mtemtik Tekik \Itegrsi 78

10 5.5 Itegrsi T d Sec Berpgkt Tekik itegrsi t d sec erpgkt diguk utuk meyelesi persol itegrsi fugsi tge d sect erpgkt yk yg m mempuyi etuk t., sec., d t.sec.. Dlm memut peyelesi, kit kdg-kdg memerluk tu persm etits trigoometri t id ( ) = sec ( ). Utuk fugsi tge d sect yg erpgkt leih yk, peyelesi tidk mejdi sederh lgi. Utuk memudhk dlm mecri jw, kit megguk formul reduksi. sec t.. sec.t = + t = t. sec. Cotoh 5. Evlusi sec. sec. erili sec t sec. = + sec. = sec t + l sec + t Cotoh 5. Evlusi t 5. t 5. = t t. t t = t. t t = + l sec m Utuk persol itegrl yg diytk dlm etuk t.sec., prosedur peyelesi sgt ergtug kepd ili m d ili. Tel di Mtemtik Tekik \Itegrsi 79

11 wh ii memperlihtk kepd Ad tetg lgkh-lgkh peyelesi. Kodisi Jik gep Jik m gjil Jik m gep d gjil Lgkh peyelesi Pishk fktor sec Guk persm idetits yg sesui Butlh permisl u = t Pishk fktor sec t Guk persm idetits yg sesui Butlh permisl u = sec Guk persm idetits yg sesui utuk megurgi pgkt sec Sederhk persol deg megguk formul reduksi sec t t Persm idetits = t + = sec = sec Cotoh 5. Evlusi t ( ).sec ( ). Peyelesi : t ( ).sec ( ). = t ( ).sec ( ).sec ( ). ( t ( ) ) = t ( ). + sec ( ). mislk : u = t () du = sec () = u ( u + ). du 5 = u + u 5 = 5 T ( ) + T ( ) 5 Ltih Sol 5.5 Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Evlusi itegrl erikut deg megguk tekik itegrl tge d sect erpgkt.. sec ( + ).. t sec t sec.. sec t. Mtemtik Tekik \Itegrsi 80

12 5. t 5 sec. 6. t sec. 5.6 Itegrsi Sustitusi Trigoometri Ugkp Itegrl Pd gi ii kit k memperlihtk gim megevlusi itegrl yg itegry diytk dlm etuk: ( ) ( + ) ( ) deg memut sustitusi dri fugsi trigoometri. Tel di wh ii k memtu Ad dlm mempeljri gi ii. ( ) ( ) ( ) Sustitusi Pemts θ Idetits Trigoometri = Si θ -π/ < θ < π/ Si θ = Cos θ + = T θ -π/ < θ < π/ + T θ = Sec θ = Sec θ 0 < θ < π/ if > π < θ < π/ if <- Sec θ - = T θ Cotoh 5.5 Evlusi itegrsi ( ) ( ) mislk : = Si θ = Cos θ dθ cosθ.dθ = ( ) ( Si( θ ) Si ( θ ) ) Cos( θ ) dθ = ( Si( θ )) ( Cos( θ )) = Csc θ.dθ = ( ) Cotoh 5.6 Evlusi itegrl + ( ) Mtemtik Tekik \Itegrsi 8

13 + ( ) + ( ) mislk : = T θ. = Sec θ dθ = = Sec ( θ ). dθ ( T( θ )) Sec θ.dθ = Sec ( θ ). dθ + ( T ( θ ) + ) = l Sec( θ ) + T( θ) ( + ) + = l Ltih Sol 5.6 Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Evlusi itegrl di wh ii deg megguk tekik itegrsi sustitusi trigoometri Itegrsi Fugsi Rsiol Ad du mcm etuk persm rsiol yg hrus diperhtik dlm meyelesik persol itegrsi, yitu persm fugsi rsiol deg fktor liier d persm fugsi rsiol deg fktor kudrt. Fktor Liier, etuk : ( + ) m Utuk fugsi rsiol yg fktor-fktory liier, mk pech dri fktor terseut ditulis dlm etuk: A + A + m ( + ) ( + ) ( + ) ( + ) A A m Mtemtik Tekik \Itegrsi 8

14 Cotoh 5.7 Evlusi + + Itegr dpt jug ditulis dlm etuk erikut : A B = = + ( + )( ) ( ) + ( + ) Bilg A d B yg kit cri : = ( + )A + ( )B.. A = / d B = -/ Sehigg sol dpt ditu lis mejdi : + = A + B + = + = l + C otoh Evlusi + Itegr dpt ditulis mejdi: + + A B C = = + + ( ) + = A( ) + B( -) + = (A ) + (- A + B) C A = - B = - C = Sehigg sol dpt ditulis mejdi : + = + = l + + l Mtemtik Tekik \Itegrsi 8

15 = + l Fktor kudrt, etuk : ( + + c) m Utuk fugsi rsiol yg fktor-fktory kudrt, mk pech dri fktor terseut ditulis dlm etuk: A + B + A + B + A + B ( + + c) ( + + c) ( + + c) ( + + c) m A m + B m C otoh Selesik + Peyelesi : + + Itegr dpt ditulis dlm etuk : + + A B = = + + ( )( + ) = A( +) + (B )( ) = (A + B) + (-B ) + (A C) diperoleh A = -7/5 B = /5 C = /5 Sehigg sol dpt ditulis mejdi: = l + l + + T = ( ) () Ctt: F ugsi rsiol deg pgkt peyeut leih esr dri pgkt pemilg dimk fugsi rsiol yg tidk umum (iproper rtiol fuctios). Itegrsi dpt dilkuk deg cr memgi peyeut deg pemilg terleih dhulu ru dilkuk proses pegitegrl. Ltih Sol 5.7 Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Mtemtik Tekik \Itegrsi 8

16 Evlusi itegrl di wh ii deg megguk tekik itegrsi fugsi rsiol ( )( + )( ) ( )( + 5) 5.8 Itegrsi Deg Bermcm-mcm Sustitusi Itegrsi deg ermcm-mcm sustitusi tidk terllu relev deg mteri terdhulu. Hl itu disek tekik itegrsi yg dilkuk ersift co-co d tidk d cr khusus. Setip persol dipdg secr terpish. Deg kt li tidk d tur peyelesi yg ku. Itegrl yg meygkut ili erpgkt rsiol dpt disederh k deg meggti u = (/) Cotoh 5. 0 Evlusi + Peyelesi : + mislk u = /6 = u 6 = 6u 5 Sehigg sol dpt diuh mejdi : = 6 / ( u ) 5 6u du + + ( u 6 / ) 8 u = 6 du + u = 6 7 / / 6 / / 6 / T ( 6 ) 7 5 Cotoh 5. Evlusi + e + e dimislk u = + e... e = u... = l( u ) Mtemtik Tekik \Itegrsi 85

17 u u =... = du du u u Sehigg sol mejdi: + e u = u du u u du u = = + du u = + du u u + = u + l u l u + = + e + l + e + e + Ltih Sol 5.8 Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Evlusi itegrl di wh ii / Itegrsi Fugsi Hiperolis Tekik itegrsi fugsi hiperolis diguk utuk meyelesik persol itegrl dim itegry diytk oleh fugsi hiperolis. Rumus-rumus dsr yg diguk utuk megevlusi persol itegrl dlh:. Sih(u). du = Cosh (u). Cosh(u). du = Sih (u). Th(u). du = l Cosh (u). Cosh(u). du = l Sih (u) Mtemtik Tekik \Itegrsi 86

18 5. Sech (u). du = Th (u) 6. Csch (u). du = - Cotgh (u) 7. Sech(u).Th(u). du = -Sech (u) 8. Csch(u).Cotgh(u). du = - Csch(u) 9. du u = Sih - u + 0. du u = Cosh u. du = u Th u. du = u Cotgh u u > > 0 u < u > Cotoh 5. Evlusi th. sih th. =. cosh Dimislk u = cosh du = sih sih. cosh = l cosh Ltih Sol 5.9 Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Evlusi itegrl di wh ii.. cosh( ).. sih 6 cosh. Mtemtik Tekik \Itegrsi 87

19 5.0 Itegrl Tertetu Fugsi Kotiu Deg Nili Tidk Negtif s. y ( k, f( k )) y = f() s. Jik fugsi f() dlh kotiu pd selg [, ] d jik f() > 0 utuk semu ili pd [, ] mk lus (Are) di wh kurv y = f() d di ts selg [, ] didefiisik : A = lim m. Δ 0 f ( k ). Δ k k k = Defiisi di ts jik ditulis: lim m. Δ k 0 k = f ( ). Δ = k k f (). Peryt pd sisi k dri persm dimk itegrl tertetu fugsi f() dri ke. Bilg d diseut ts ts d ts wh itegrl. Cotoh 5. Hituglh itegrl ( ) Peyelesi : ( ) =. = 6 = s. y f() = - s. Mtemtik Tekik \Itegrsi 88

20 Fugsi Kotiu Deg Nili Positif d Negtif s. Jik fugsi f() dlh kotiu pd selg [, ] d dpt disumsik keduy erili positif d egtif, mk lus seery (et siget re) A tr y = f() d selg [, ] didefiisik : lim m. Δ 0 f ( k ). Δ k = k f (). k = Lus seery tr y = f() d [, ] dpt erili positif, egtif tu kosog. Cotoh 5. Hituglh itegrl pd cotoh 5. deg syrt ts wh d ts msig-msig = 0 d = Peyelesi : Perhtik gmr pd Cotoh 5. ( ) =. = = Sift-sift Itegrl Tertetu. f (). = 0. f (). = c. C.f (). = C. f (). f (). d. [ f () ± g() ]. = f (). ± e. f (). = f (). + f (). c c g(). Mtemtik Tekik \Itegrsi 89

21 Ltih Sol 5.0 Setelh Ad selesi mempeljri mteri di ts, kii sty utuk meltih diri megerjk sol-sol erikut. Butlh peyelesi setip sol deg sistemtis utuk medptk jw khir yg er. Selmt erltih...!!! Hituglh itegrl di wh ii d utlh skets gmry si π 0. cos. Mtemtik Tekik \Itegrsi 90

Nuryanto,ST.,MT. Integral merupakan operasi invers dari turunan. Jika turunan dari F(x) adalah F (x) = f(x), maka F(x) = f(x) dx.

Nuryanto,ST.,MT. Integral merupakan operasi invers dari turunan. Jika turunan dari F(x) adalah F (x) = f(x), maka F(x) = f(x) dx. Nuryto,ST.,MT d c. INTEGRAL TAK TENTU KONSEP DASAR INTGRAL f. ALJABAR INTEGRAL f. TRIGONO CONTOH SOAL SOAL LATIHAN UJI KOMPETENSI Itegrl merupk opersi ivers dri turu. Jik turu dri F dlh F = f, mk F = f

Lebih terperinci

Matematika Dasar INTEGRAL TENTU . 2. Partisi yang terbentuk merupakan segiempat dengan ukuran x dan f ( x k ) sebagai

Matematika Dasar INTEGRAL TENTU . 2. Partisi yang terbentuk merupakan segiempat dengan ukuran x dan f ( x k ) sebagai Mtemtik Dsr INTEGRAL TENTU Pegerti tu kosep itegrl tetu pertm kli dikelk oleh Newto d Leiiz. Nmu pegerti secr leih moder dikelk oleh Riem. Mteri pemhs terdhulu yki tetg itegrl tk tetu d otsi sigm k kit

Lebih terperinci

Modul II Limit Limit Fungsi

Modul II Limit Limit Fungsi Modul II Limit Kosep it merupk sutu kosep dsr yg petig utuk memhmi klkulus dieresil d itegrl Oleh kre itu seelum kit mempeljri leih ljut tetg klkulus diresil d itegrl, mk kit terleih dhulu hrus mempeljri

Lebih terperinci

BAB VI SIFAT-SIFAT LANJUTAN INTEGRAL RIEMANN

BAB VI SIFAT-SIFAT LANJUTAN INTEGRAL RIEMANN BAB VI SIFAT-SIFAT LANJUTAN INTEGAL IEMANN Sift-sift Ljut Itegrl iem Teorem 6.1 Jik f [, ] d f [, ] deg < < mk f [, ]. Leih ljut f x dx f x dx + () f x dx f [, ] d f [, ], mislk () f x dx A 1 d () f x

Lebih terperinci

mengambil semua titik sample berupa titik ujung, yakni jumlah Riemann merupakan hampiran luas dari daerah dibawah kurva y = f (x) x i b x

mengambil semua titik sample berupa titik ujung, yakni jumlah Riemann merupakan hampiran luas dari daerah dibawah kurva y = f (x) x i b x B 4. Peerp Itegrl BAB 4. PENGGUNAAN INTEGRAL 4.. Lus re dtr Perhtik derh di wh kurv y = f () di tr du gris tegk = d = di ts sumu, deg f fugsi kotiu. Seperti pd s medefiisik itegrl tertetu, kit gi itervl

Lebih terperinci

Pertemuan : 3 Materi : Sistem Persamaan Linear : - Teorema Eksistensi - Reduksi ke Bentuk Echelon

Pertemuan : 3 Materi : Sistem Persamaan Linear : - Teorema Eksistensi - Reduksi ke Bentuk Echelon Pertemu : 3 Mteri : Sistem Persm Lier : - Teorem Eksistesi - Reduksi ke Betuk Echelo Stdr Kompetesi : Setelh megikuti perkulih ii mhsisw dihrpk dpt. memhmi kemli pegerti mtriks d trsformsi lier. memhmi

Lebih terperinci

BAB I SISTEM PERSAMAAN LINEAR

BAB I SISTEM PERSAMAAN LINEAR BAB I SISTEM PERSAMAAN LINEAR Sistem persm ditemuk hmpir di semu cg ilmu pegethu Dlm idg ilmu ukur sistem persm diperluk utuk mecri titik potog eerp gris yg seidg, di idg ekoomi tu model regresi sttistik

Lebih terperinci

Rencana Pembelajaran

Rencana Pembelajaran http://dgmursit.stff.telkomuiversity.c.id/ Lerig Outcome Rec Pemeljr Setelh megikuti proses pemeljr ii, dihrpk mhsisw dpt ) Meetuk ti turu dri seuh fugsi ) Meyelesik itegrl tetu deg itegrsi ke-x d itegrsi

Lebih terperinci

Dia yang menjadikan matahari dan bulan bercahaya, serta mengaturnya pada beberapa tempat, supaya kamu mengetahui bilangan tahun dan perhitunganya

Dia yang menjadikan matahari dan bulan bercahaya, serta mengaturnya pada beberapa tempat, supaya kamu mengetahui bilangan tahun dan perhitunganya Pemeljr M t e m t i k... Di g mejdik mthri d ul erch, sert megtur pd eerp tempt, sup kmu megethui ilg thu d perhitug (QS Yuus:5 ) Pedhulu us Sift : - us derh rt dlh ilg riil tk egtif - persegipjg=pjg ler

Lebih terperinci

Rangkuman Materi dan Soal-soal

Rangkuman Materi dan Soal-soal Rgkum Mteri d Sol-sol Dirgkum Oleh: Ag Wiowo, SPd mtikzoe@gmilcom / wwwmtikzoewordpresscom Rigks Mteri d Cotoh Sol Pegerti Limit k d it kiri * f L, rtiy ilm medekti dri k, mk ili f ( medekti L * f L, rtiy

Lebih terperinci

Rangkuman Materi dan Soal-soal

Rangkuman Materi dan Soal-soal Rgkum Mteri d Sol-sol Dirgkum Oleh: Ag Wiowo, SPd mtikzoe@gmilcom / wwwmtikzoewordpresscom Rigks Mteri d Cotoh Sol Pegerti Limit k d it kiri * f L, rtiy ilm medekti dri k, mk ili f ( medekti L * f L, rtiy

Lebih terperinci

1. Bilangan Berpangkat Bulat Positif

1. Bilangan Berpangkat Bulat Positif N : Zui Ek Sri Kels : NPM : 800 BILANGAN BERPANGKAT DAN BENTUK AKAR A. Pgkt Bilg Bult. Bilg Berpgkt Bult Positif Dl kehidup sehri-hri kit serig eeui perkli ilg-ilg deg fktor-fktor yg s. Mislk kit teui

Lebih terperinci

Bab 3 SISTEM PERSAMAAN LINIER

Bab 3 SISTEM PERSAMAAN LINIER Alis Numerik Bh Mtrikulsi B SISTEM PERSAMAAN LINIER Pedhulu Pd kulih ii k dipeljri eerp metode utuk meelesik sistem persm liier Peelesi sistem persm deg jumlh vriel g tidk dikethui serig ditemui didlm

Lebih terperinci

1. bentuk eksplisit suku ke-n 2. ditulis barisannya sejumlah berhingga suku awalnya. 3. bentuk rekursi ...

1. bentuk eksplisit suku ke-n 2. ditulis barisannya sejumlah berhingga suku awalnya. 3. bentuk rekursi ... Bris d Deret Defiisi Bris bilg didefiisik sebgi fugsi deg derh sl merupk bilg sli. Notsi: f: N R f( ) = Fugsi tersebut dikel sebgi bris bilg Rel { } deg dlh suku ke-. Betuk peulis dri bris :. betuk eksplisit

Lebih terperinci

DERET PANGKAT TAK HINGGA

DERET PANGKAT TAK HINGGA DERET PANGKAT TAK HINGGA TEOREMA-TEOREMA PENTING TERKAIT DERET PANGKAT TEOREMA-TEOREMA PENTING. Itegrsi d diferesisi deret pgkt dpt dilkuk per suku, yitu: ( ) d p q d d ( ) q p d d ( ) ( ) d, d p, q Selg

Lebih terperinci

Modul 8. (Pertemuan 12 s/d 16) DERET FOURIER

Modul 8. (Pertemuan 12 s/d 16) DERET FOURIER Modul 8. (Pertemu s/d 6) DERET FOURIER 8. FUNGSI PERIODIK DAN FUNGSI KONTINU TERPOTONG Defiisi Fugsi f diseut fugsi periodik il terdpt p > sedemiki sehigg utuk setip erlku f ( p) f ( ). Nili p > terkecil

Lebih terperinci

METODE NUMERIK SISTEM PERSAMAAN ALJABAR LINIER (SPL) SIMULTAN.

METODE NUMERIK SISTEM PERSAMAAN ALJABAR LINIER (SPL) SIMULTAN. METODE NUMERIK SISTEM PERSAMAAN ALJABAR LINIER (SPL) SIMULTAN http://mul.lecture.u.c.id/lecture/metode-umerik/ Sistem Persm Liier Misl terdpt SPL deg uh vriel es Mtriks: m m m m Peyelesi Sistem Persm Liier

Lebih terperinci

Sistem Bilangan dan Kesalahan. Sistim Bilangan Metode Numerik 1

Sistem Bilangan dan Kesalahan. Sistim Bilangan Metode Numerik 1 Sistem Bilg d Keslh Sistim Bilg Metode Numerik Peyji Bilg Bult Bilg ult yg serig diguk dlh ilg ult dlm sistem ilg desiml yg didefiisik s: N ( )...... Sistim Bilg Metode Numerik Cotoh : 673 * 3 6* 7* 3*

Lebih terperinci

Sistem Bilangan dan Kesalahan. Metode Numerik

Sistem Bilangan dan Kesalahan. Metode Numerik Sistem Bilg d Keslh Peyji Bilg Bult Bilg ult yg serig diguk dlh ilg ult dlm sistem ilg desiml yg didefiisik s: N ( )...... Cotoh : 673 * 3 6* 7* 3* Bilg ult deg ilg dsr c didefiisik segi : ( )... c N c

Lebih terperinci

METODE NUMERIK. Sistem Persamaan Linier (SPL) (1) Pertemuan ke 5. Rinci Kembang Hapsari, S.Si, M.Kom

METODE NUMERIK. Sistem Persamaan Linier (SPL) (1) Pertemuan ke 5. Rinci Kembang Hapsari, S.Si, M.Kom METODE NUMERIK Pertemu ke 5 Sistem Persm Liier (SPL) () Rici Kemg Hpsri, S.Si, M.Kom www.rkhcdemy.com/wp Represetsi SPL Betuk umum persm lier deg peuh Dim :,, : koefisie dri persm, d,,..., merupk peuh.

Lebih terperinci

BAB V INTEGRAL DARBOUX

BAB V INTEGRAL DARBOUX Itegrl Droux BAB V INTEGRAL DARBOUX Pd thu 1875, mtemtikw I.G. Droux secr kostruktif memodifiksi defiisi itegrl Riem deg terleih dhulu medefiisik jumlh Droux ts (upper Droux sum) d jumlh Droux wh (lower

Lebih terperinci

TUGAS KELOMPOK TURUNAN DAN INTEGRAL

TUGAS KELOMPOK TURUNAN DAN INTEGRAL Mtemtik TUGAS KELOMPOK TURUNAN DAN INTEGRAL DISUSUN OLEH NAMA. LUKMANUDIN D79. YUYU YUMIARSIH D799. SERLI WIJAYA D798 PROGRAM STUDY MATA KULIAH DOSEN : PEND. MATEMATIKA : ANALISA VEKTOR : ABDUL KARIM,

Lebih terperinci

FUNGSI KARAKTERISTIK. penelitian ini akan ditentukan fungsi karakteristik dari distribusi four-parameter

FUNGSI KARAKTERISTIK. penelitian ini akan ditentukan fungsi karakteristik dari distribusi four-parameter IV. FUNGSI KARAKTERISTIK Pd bgi seljuty k dijbrk megei ugsi krkteristik. Pd peeliti ii k ditetuk ugsi krkteristik dri distribusi our-prmeter geerlized t deg megguk deiisi d kemudi k membuktik ugsi krkteristik

Lebih terperinci

DERET FOURIER FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN. Oleh :

DERET FOURIER FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN. Oleh : DERET FOURIER Oleh : Nm :. Neti Okmyti 7..6). Reto Fti Amh 7..6). Feri Febrisyh 7..8) Kels : 6. Mt Kulih : Mtemtik jut Dose Pegsuh : Fdli, S.Si FAKUTAS KEGURUAN DAN IMU PENDIDIKAN UNIVERSITAS PGRI PAEMBANG

Lebih terperinci

Aljabar Linear Elementer

Aljabar Linear Elementer Aljr Lier Elemeter MA SKS Silus : B I Mtriks d Opersiy B II Determi Mtriks B III Sistem Persm Lier B IV Vektor di Bidg d di Rug B V Rug Vektor B VI Rug Hsil Kli Dlm B VII Trsformsi Lier B VIII Rug Eige

Lebih terperinci

DERET PANGKAT TAK HINGGA

DERET PANGKAT TAK HINGGA DERET PANGKAT TAK HINGGA DERET PANGKAT Defiisi deret pgkt : C ( ) c c ( ) c ( ) c ( )... o dim dlh vribel c d dlh kostt Perhtik bhw dlm otsi deret pgkt telh segj memilih ideks ol utuk meytk suku pertm

Lebih terperinci

( ) τ k τ HASIL DAN PEMBAHASAN. Perumusan Penduga Bagi θ

( ) τ k τ HASIL DAN PEMBAHASAN. Perumusan Penduga Bagi θ HASIL DAN PEMBAHASAN Perumus Pedug Bgi θ Mislk N dlh proses Poisso pd itervl [, deg rt µ yg kotiu mutlk, d fugsi itesits λ yg teritegrlk lokl Sehigg, utuk setip himpu Borel terbts B mk: µ ( B Ε N( B λ(

Lebih terperinci

Hendra Gunawan. 21 Februari 2014

Hendra Gunawan. 21 Februari 2014 MA0 MATEMATIKA A Hedr Guw Semester II, 03/04 Februri 04 Kulih Sebelumy 9.4 Deret Positif: Uji Liy Memeriks kekoverge deret positif deg ujiperbdigd ujirsio 9.5 Deret Gti Td: Kekoverge Mutlk d Kekoverge

Lebih terperinci

III PEMBAHASAN. x x. 3.1 Analisis Metode Perhatikan persamaan integral Volterra berikut. x. atau (11)

III PEMBAHASAN. x x. 3.1 Analisis Metode Perhatikan persamaan integral Volterra berikut. x. atau (11) III PEMBAHASAN 3 Alisis Metode Perhtik persm itegrl Volterr berikut y ( f( λ Ktyt ( ( (8 deg y( merupk fugsi yg k ditetuk sutu kostt f( fugsi sembrg yg dikethui d terdefiisi pd R d K(ty(t sutu fugsi yg

Lebih terperinci

matematika PEMINATAN Kelas X SIFAT-SIFAT EKSPONEN K13 A. DEFINISI EKSPONEN B. SIFAT-SIFAT BENTUK PANGKAT

matematika PEMINATAN Kelas X SIFAT-SIFAT EKSPONEN K13 A. DEFINISI EKSPONEN B. SIFAT-SIFAT BENTUK PANGKAT K1 Kels X tetik PEMINATAN SIFAT-SIFAT EKSPONEN TUJUAN PEMBELAJARAN Setelh epeljri teri ii, ku dihrpk eiliki kepu erikut. 1. Mehi defiisi ekspoe.. Mehi sift-sift etuk pgkt.. Mehi sift-sift etuk kr.. Megguk

Lebih terperinci

BAB 2 SISTEM BILANGAN DAN KESALAHAN

BAB 2 SISTEM BILANGAN DAN KESALAHAN Metode Numerik Segi Algoritm Komputsi 5 BAB SISTEM BILANGAN DAN KESALAHAN.. Peyji Bilg Bult Bilg ult yg serig diguk dlh ilg ult dlm sistem ilg desiml yg didefiisik : N ( )...... Cotoh : 67. 6. 7.. Bilg

Lebih terperinci

htt://meetied.wordress.com Mtemtik X Semester SMAN BoeBoe Jik sesutu tmk sulit gi kti, jg meggg org li tidk mmu melkuk. Selik, jik sesutu dt dilkuk oleh org li, kikh hw kit jug mmu melkuk. (Mrcus Aurelius

Lebih terperinci

MA1201 MATEMATIKA 2A Hendra Gunawan

MA1201 MATEMATIKA 2A Hendra Gunawan MA1201 MATEMATIKA 2A Hedr Guw Semester II, 2016/2017 24 Februri 2017 9.6 Deret Pgkt Kulih yg Llu Meetuk selg kekoverge deret pgkt 9.7 Opersi pd Deret Pgkt Melkuk opersi pd deret pgkt yg dikethui jumlhy

Lebih terperinci

EKSPONEN/PANGKAT, BENTUK AKAR, DAN LOGARITMA. Bilangan a (a 0) disebut basis atau bilangan pokok, sedangkan n disebut pangkat atau eksponen.

EKSPONEN/PANGKAT, BENTUK AKAR, DAN LOGARITMA. Bilangan a (a 0) disebut basis atau bilangan pokok, sedangkan n disebut pangkat atau eksponen. EKSPONEN/PANGKAT, BENTUK AKAR, DAN LOGARITMA theresivei.wordpress.o A. BENTUK PANGKAT BULAT. Pgkt Bult Positif Igt: 5 5 = (-) = -() = Defiisi Bilg erpgkt ult positif : Mislk ilg ult positif d ilg Rel,

Lebih terperinci

Kalkulus 2. Deret Pangkat dan Uji Konvergensi. Department of Chemical Engineering Semarang State University. Dhoni Hartanto S.T., M.T., M.Sc.

Kalkulus 2. Deret Pangkat dan Uji Konvergensi. Department of Chemical Engineering Semarang State University. Dhoni Hartanto S.T., M.T., M.Sc. Klkulus Deret Pgkt d Uji Kovergesi Dhoi Hrtto S.T., M.T., M.S. Deprtmet o Chemil Egieerig Semrg Stte Uiversity Eperimetl Deret Pgkt Urut d deret sequees d series). Urut gk merupk rgki gk tk terbts jumlh

Lebih terperinci

BAB IV INTEGRAL RIEMANN

BAB IV INTEGRAL RIEMANN Itegrl Rie BAB IV INTEGRAL RIEMANN Utuk epeljri leih ljut tetg kosep itegrl Rie, k leih ik jik pec ehi eerp hl erikut. A. Prtisi Defiisi 4.1 Dierik itervl tertutup [, ], hipu terurut d erhigg P = { = x

Lebih terperinci

bila nilai parameter sesungguhnya adalah. Jadi, K( ) P( SU jatuh ke dalam WP bila nilai parameter sama dengan )

bila nilai parameter sesungguhnya adalah. Jadi, K( ) P( SU jatuh ke dalam WP bila nilai parameter sama dengan ) Kus Uji d Lem Neym-Perso Kebik sutu uji serig diukur oleh d. Di dlm prktek, bisy ditetpk, d kibty wilyh peolk (WP) mejdi tertetu pul. Kierj sutu uji jug serig diukur oleh p yg disebut kus uji (power of

Lebih terperinci

Diijinkan memperbanyak demi kepentingan pendidikan dengan tetap mencantumkan alamat situs

Diijinkan memperbanyak demi kepentingan pendidikan dengan tetap mencantumkan alamat situs Diijik memperyk demi kepetig pedidik deg tetp mectumk lmt situs LATIH UN IPA. 00-00 KATA PENGANTAR Alhmdulillh peulis pjtk kehdirt Allh SWT., Ats limph rhmt, erkh, d hidyh-ny sehigg peulis dpt meyelesik

Lebih terperinci

LATIHAN UN MATEMATIKA IPA

LATIHAN UN MATEMATIKA IPA LATIHAN UN MATEMATIKA IPA LATIH UN IPA. 00-00 DAFTAR ISI KATA PENGANTAR... DAFTAR ISI.... Pgkt Rsiol, Betuk Akr d Logritm.... Persm Kudrt...0. Sistem Persm Lier... 4. Trigoometri I...8 5. Trigoometri II...7

Lebih terperinci

MA SKS Silabus :

MA SKS Silabus : Aljr Lier Elemeter A SKS Silus : B I triks d Opersiy B II Determi triks B III Sistem Persm Lier B IV Vektor di Bidg d di Rug B V Rug Vektor B VI Rug Hsil Kli Dlm B VII Trsformsi Lier B VIII Rug Eige 7//7

Lebih terperinci

Diijinkan memperbanyak demi kepentingan pendidikan dengan tetap mencantumkan alamat situs

Diijinkan memperbanyak demi kepentingan pendidikan dengan tetap mencantumkan alamat situs Diijik memperyk demi kepetig pedidik deg tetp metumk lmt situs LATIH UN IPS. 008 00 KATA PENGANTAR Alhmdulillh peulis pjtk kehdirt Allh SWT., Ats limph rhmt, erkh, d hidyh-ny sehigg peulis dpt meyelesik

Lebih terperinci

Catatan Kecil Untuk MMC

Catatan Kecil Untuk MMC Ctt Keil Utuk MMC Judul : MMC (Metode Meghitug Cept), Tekik ept d uik dlm megerjk sol mtemtik utuk tigkt SMA. Peulis : It Puspit. Peerit : PT NIR JAYA Bdug. Thu :. Tel : 8 + 5 hlm. Berikut dlh tt keil

Lebih terperinci

Soal-soal dan Pembahasan Matematika Dasar SBMPTN - SNMPTN 2008

Soal-soal dan Pembahasan Matematika Dasar SBMPTN - SNMPTN 2008 Sol-sol d Pembhs Mtemtik Dsr SBMPTN - SNMPTN 8 y. Dlm betuk pgkt positif, ( y). A. ( + y ) ( y ) C. ( y ) E. - ( y ) B. - ( + y ) ( y ) D. ( y ) y ( y) y ( y) y y ( y) y (y). (y) y - ( y ) ( y + ) - (-y+

Lebih terperinci

TEOREMA DERET PANGKAT

TEOREMA DERET PANGKAT TEOEMA DEET PANGKAT Kosep Dsr Deret pgkt erupk sutu etuk deret tk higg 3 + ( + + 3( +... ( disusik,, d koefisie i erupk ilg rel. Julh prsil utuk suku pert etuk di ts dlh s yg dpt ditulisk segi s ( + (

Lebih terperinci

BILANGAN BERPANGKAT DAN BENTUK AKAR

BILANGAN BERPANGKAT DAN BENTUK AKAR BILANGAN BERPANGKAT DAN BENTUK AKAR. Sift Opersi Bilg Bult Berpgkt Defiisi Pgkt Bult Positif Jik dlh ilg rel (yt) d dlh ilg sli (ilg ult positif), k... seyk fktor deg = pgkt tu ekspoe = ilg pokok/dsr/sis

Lebih terperinci

Bentuk umum persamaan aljabar linear serentak :

Bentuk umum persamaan aljabar linear serentak : BAB III Pers Aljr Lier Seretk Betuk umum persm ljr lier seretk : x + x + + x = x + x + + x = x + x + + x = dim dlh koefisie-koefisie kost t, dlh kosttkostt d dlh yky persm Peyelesi persm lier seretk dpt

Lebih terperinci

III PEMBAHASAN. peubah. Sistem persamaan (6) dapat diringkas menjadi Bentuk Umum dari Magic Square, Bilangan Magic, dan Matriks SPL

III PEMBAHASAN. peubah. Sistem persamaan (6) dapat diringkas menjadi Bentuk Umum dari Magic Square, Bilangan Magic, dan Matriks SPL III PEMBAHASAN 3.1. Betuk Umum dri Mgic Squre, Bilg Mgic, d Mtriks SPL Mislk eleme dri bris ke-i d kolom ke-j dlh i,j mk mgic squrey secr umum dlh 1,1 1, 1,,1,,,1,, Gmbr 1. Betuk umum mgic squre deg: i,j

Lebih terperinci

JURUSAN FISIKA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER 1

JURUSAN FISIKA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER 1 FITRIANA RICHA HIDAYATI 7 46 Dose Pembimbig M. ARIEF BUSTOMI, M.Si Surby, Jui JURUSAN FISIKA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM INSTITUT TEKNOLOGI SEPULUH NOPEMBER Alis disesuik deg geometri

Lebih terperinci

BAB III SIFAT-SIFAT INTEGRAL RIEMANN-STIELTJES. 3.1 Integral Riemann-Stieltjes dari Fungsi Bernilai Real

BAB III SIFAT-SIFAT INTEGRAL RIEMANN-STIELTJES. 3.1 Integral Riemann-Stieltjes dari Fungsi Bernilai Real BAB III SIFAT-SIFAT INTEGRAL RIEMANN-STIELTJES 3.1 Itegrl Riem-Stieltjes dri Fugsi Berili Rel Pd seelumy telh dihs megei eerp kosep dsr, dim kosep-kosep ii merupk slh stu teori pedukug yg tiy k erper segi

Lebih terperinci

PANGKAT & AKAR (INDICES & SURDS)

PANGKAT & AKAR (INDICES & SURDS) PANGKAT & AKAR (INDICES & SURDS) Ksus Hituglh? A PANGKAT (EKSPONEN) Ksus Perhtik hw x x Terliht hw d tig uh gk yg diklik d jik d gk seyk uh, k seyk Secr uu, disipulk Igt keli ruus pert Secr uu disipulk

Lebih terperinci

1. SISTEM PERSAMAAN LINEAR DAN MATRIKS

1. SISTEM PERSAMAAN LINEAR DAN MATRIKS Diktt Aljr Lier Sistem Persm Lier d Mtriks. SISTEM PERSAMAAN LINEAR DAN MATRIKS.. PENGANTAR DEFINISI. : PERSAMAAN LINEAR Sutu persm lier deg peuh x, x 2,, x dpt diytk dlm etuk : x + 2 x 2 + + x = (.) dim,

Lebih terperinci

Pada Bab 12 kita mengasumsikan bahwa f kontinu pada [a, b] dan mendefinisikan f(x) dx sebagai supremum dari himpunan semua jumlah luas daerah

Pada Bab 12 kita mengasumsikan bahwa f kontinu pada [a, b] dan mendefinisikan f(x) dx sebagai supremum dari himpunan semua jumlah luas daerah 13. INTEGRAL RIEMANN 13.1 Jumlh Riem Ats d Jumlh Riem Bwh Pd Bb 12 kit megsumsik bhw f kotiu pd [, b] d medefiisik itegrl b f(x) dx sebgi supremum dri himpu semu jumlh lus derh persegi-pjg kecil di bwh

Lebih terperinci

LIMIT FUNGSI. lim lim. , c = konstanta 6. lim f(x) Penting : Persoalan limit adalah mengubah bentuk tak tentuk menjadi bentuk tertentu.

LIMIT FUNGSI. lim lim. , c = konstanta 6. lim f(x) Penting : Persoalan limit adalah mengubah bentuk tak tentuk menjadi bentuk tertentu. LIMIT FUNGSI Teoem. f() g() f() g( ). f().g() f(). g( ) f(). f() g() f() g( ). deg g() g() g(). c.f() c. f(), c = kostt. f() f() f() Betuk Tk Tetu Betuk di dlm mtemtik d mcm, yitu :. Betuk tedefiisi (tetetu)

Lebih terperinci

MATA KULIAH : MATEMATIKA II POKOK BAHASAN :

MATA KULIAH : MATEMATIKA II POKOK BAHASAN : MT KULIH : MTEMTIK II POKOK HSN :. INTEGRL TK TENTU. INTEGRL TERTENTU SEGI LIMIT JUMLH. SIFT-SIFT INTEGRL TERTENTU. TEOREM-TEOREM DSR DLM KLKULUS. EERP TERPN DLM INTEGRL TERTENTU. INTEGRL NUMERIK UKU PEGNGN

Lebih terperinci

SOAL UJIAN AKHIR MATEMATIKA INFORMATIKA 4 (A & B) Dosen: Dr. Asep Juarna Jumlah Soal: 3 Uraian Tanggal Ujian: 02/03/12 Waktu Ujian: 2 jam

SOAL UJIAN AKHIR MATEMATIKA INFORMATIKA 4 (A & B) Dosen: Dr. Asep Juarna Jumlah Soal: 3 Uraian Tanggal Ujian: 02/03/12 Waktu Ujian: 2 jam SOAL UJIAN AKHIR MATEMATIKA INFORMATIKA 4 A & B Dose: Dr. Asep Jur Jumlh Sol: Uri Tggl Uji: // Wktu Uji: jm jik. Solusi t dlh: t + log, yg dpt dibuktik sbb: t jik t t + [t/ + ] + t/ + t/4 + t/8 + 4 t/

Lebih terperinci

METODE NUMERIK PERTEMUAN : 5 & 6 M O H A M A D S I D I Q 3 S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S1

METODE NUMERIK PERTEMUAN : 5 & 6 M O H A M A D S I D I Q 3 S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S1 METODE NUMERIK S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S M O H A M A D S I D I Q PERTEMUAN : 5 & 6 PENYELESAIAN PERSAMAAN LINIER SIMULTAN S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S M O H A M A D

Lebih terperinci

Penyelesaian Persamaan Linier Simultan

Penyelesaian Persamaan Linier Simultan Peyelesi Persm Liier Simult Persm Liier Simult Persm liier simult dlh sutu betuk persm-persm yg ser bersm-sm meyjik byk vribel bebs Betuk persm liier simult deg m persm d vribel bebs ij utuk i= s/d m d

Lebih terperinci

APLIKASI INTEGRAL TENTU

APLIKASI INTEGRAL TENTU APLIKASI INTEGRAL TENTU Apliksi Itegrl Tetu థ Lus ditr 2 kurv థ Volume ed dlm idg (deg metode ckrm d cici) థ Volume ed putr (deg metode kulit tug) థ Lus permuk ed putr థ Mome d pust mss 1 2 1. LUAS DIANTARA

Lebih terperinci

juga dinyatakan sebagai a n atau a n n n 0,1, 2, 3,... Pada barisan dibagi menjadi barisan konvergen dan barisan divergen.

juga dinyatakan sebagai a n atau a n n n 0,1, 2, 3,... Pada barisan dibagi menjadi barisan konvergen dan barisan divergen. MATERI: ) Perbed bris d deret b) Defiisi d teorem tetg deret c) Deret suku positif d uji kovergesiy d) Deret hiperhrmois e) Deret ukur f) Deret ltertig d uji kovergesiy g) Deret kus d opersiy h) Deret

Lebih terperinci

HASIL DAN PEMBAHASAN

HASIL DAN PEMBAHASAN HASIL DAN PEMBAHASAN Perumus Pedug Bgi θ Misl N dlh proses Poisso pd itervl [0 deg rt μ yg otiu mutl d fugsi itesits λ yg teritegrl lol. Utu setip himpu Borel terts B m μ( B Ε N( B λ( s ds

Lebih terperinci

BAB III NORM MATRIKS PADA HIMPUNAN DARI MATRIKS-MATRIKS TOEPLITZ. Definisi 3.1 Matriks Toeplitz adalah suatu matriks., dengan nilai,, dan indeks yang

BAB III NORM MATRIKS PADA HIMPUNAN DARI MATRIKS-MATRIKS TOEPLITZ. Definisi 3.1 Matriks Toeplitz adalah suatu matriks., dengan nilai,, dan indeks yang BAB III NORM MATRIKS PADA HIMPUNAN DARI MATRIKS-MATRIKS TOEPLITZ 3. Mtriks Toeplitz Defiisi 3. Mtriks Toeplitz dlh sutu mtriks [ t ; k, j = 0,,..., ] : T =, k j, deg ili,, d ideks yg diguk setip etriy

Lebih terperinci

INTERPOLASI PERTEMUAN : S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S1 M O H A M A D S I D I Q

INTERPOLASI PERTEMUAN : S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S1 M O H A M A D S I D I Q INTERPOLASI 3 S K S - T E K N I K I N F O R M A T I K A - S M O H A M A D S I D I Q PERTEMUAN : - SEBELUM-UTS Pegtr Metode Numerik Sistem Bilg d Keslh Peyji Bilg Bult & Pech Nili Sigiik Akursi d Presisi

Lebih terperinci

Pertemuan 7 Persamaan Linier

Pertemuan 7 Persamaan Linier Perteu 7 Pers Liier Ojektif:. Prktik ehi teori dsr Pers Liier. Prktik dpt eyelesik Pers Liier. Prktik dpt eut progr erkisr tetg Pers Liier Pers Liier P7. Teori Pers lier dlh seuh pers ljr, yg tip sukuy

Lebih terperinci

PENGANTAR ANALISIS REAL. Untuk Memenuhi Tugas Mata Kuliah Pengantar Analisi Real

PENGANTAR ANALISIS REAL. Untuk Memenuhi Tugas Mata Kuliah Pengantar Analisi Real Resume PENGANTAR ANALISIS REAL Utuk Memeuhi Tugs Mt Kulih Pegtr Alisi Rel Disusu Oleh: M. ADIB JAUHARI D. P (0860009) MUHTAR SAFI I (086003) BOWO KRISTANTO (086004) ANA MARDIATUS S (086005) OKTA ARFIYANTA

Lebih terperinci

Perbedaan Interpolasi dan Ekstrapolasi

Perbedaan Interpolasi dan Ekstrapolasi Iterolsi Iterolsi Perbed Iterolsi d Ekstrolsi Iterolsi Liier L Iterolsi Kudrt L h h Iterolsi Qubic L h h h Iterolsi dg Poliomil 5 Tble : Si equidisttly sced oits i [- ] y 5 -..846 -.6. -..5..5.6...846

Lebih terperinci

DETERMINAN MATRIKS dan

DETERMINAN MATRIKS dan DETERMINN MTRIKS d TRNSFORMSI ELEMENTER gusti Prdjigsih, M.Si. Jurus Mtemtik FMIP UNEJ tiprdj.mth@gmil.com DEFINISI Utuk setip mtriks bujursgkr berordo x dpt dikitk deg tuggl sutu bilg rel yg dimk determi.

Lebih terperinci

SUMBER BELAJAR PENUNJANG PLPG 2017 MATA PELAJARAN/PAKET KEAHLIAN MATEMATIKA BAB VIII SISTEM BILANGAN REAL DAN PERPANGKATAN

SUMBER BELAJAR PENUNJANG PLPG 2017 MATA PELAJARAN/PAKET KEAHLIAN MATEMATIKA BAB VIII SISTEM BILANGAN REAL DAN PERPANGKATAN SUMBER BELAJAR PENUNJANG PLPG 207 MATA PELAJARAN/PAKET KEAHLIAN MATEMATIKA BAB VIII SISTEM BILANGAN REAL DAN PERPANGKATAN Dr. Djdir, M.Pd. Dr. Ilhm Miggi, M.Si J fruddi,s.pd.,m.pd. Ahmd Zki, S.Si.,M.Si

Lebih terperinci

BAB 12 METODE SIMPLEX

BAB 12 METODE SIMPLEX METODE ANAISIS PERENCANAAN Mteri 9 : TP 3 SKS Oleh : Ke Mrti Ksikoe BAB METODE SIMPE Metode Simplex dlh metode pemrogrm liier yg mempuyi peubh (vrible) byk, sehigg dimesiy lebih dri 3. Metode simplex dpt

Lebih terperinci

RENCANA PELAKSANAAN PERKULIAHAN

RENCANA PELAKSANAAN PERKULIAHAN Lesso Study FMIPA UNY RENCANA PELAKSANAAN PERKULIAHAN MATA KULIAH : ALJABAR LINEAR II SEMESTER : III TOPIK : NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN SUB TOPIK : NILAI EIGEN DAN VEKTOR EIGEN WAKTU : X 5 A. Stdr Kompetesi:

Lebih terperinci

Metode Iterasi Gauss Seidell

Metode Iterasi Gauss Seidell Metode Itersi Guss Seidell Metode itersi Guss-Seidel : metode yg megguk proses itersi higg diperoleh ili-ili yg berubh. Bil dikethui persm liier simult: Berik ili wl dri setip i (i s/d ) kemudi persm liier

Lebih terperinci

SOLUSI SISTEM PERSAMAAN LINEAR DENGAN METODE JACOBI. Prasetyo Budi Darmono Jurusan Pendidikan Matematika FKIP Universitas Muhammadiyah Purworejo

SOLUSI SISTEM PERSAMAAN LINEAR DENGAN METODE JACOBI. Prasetyo Budi Darmono Jurusan Pendidikan Matematika FKIP Universitas Muhammadiyah Purworejo SOLUSI SISTEM PERSAMAAN LINEAR DENGAN METODE JACOBI Prsetyo Budi Drmoo Jurus Pedidik Mtemtik FKIP Uiversits Muhmmdiyh Purworejo Abstrk Persm lier dlm vribel 1, 2, 3,.. sebgi sebuh persm yg dpt diytk dlm

Lebih terperinci

TEKNIK BARU MENYELESAIKAN SISTEM PERSAMAAN DIFERENSIAL LINEAR ORDE SATU NONHOMOGEN

TEKNIK BARU MENYELESAIKAN SISTEM PERSAMAAN DIFERENSIAL LINEAR ORDE SATU NONHOMOGEN TEKNIK BARU MENYELESAIKAN SISTEM PERSAMAAN DIFERENSIAL LINEAR ORDE SATU NONHOMOGEN Yo Hedri 1* Asmr Krm Musrii 1 Mhsisw Progrm S1 Mtemtik Dose JurusMtemtik Fkults Mtemtik d Ilmu Pegethu Alm Uiversits Riu

Lebih terperinci

SISTEM PERSAMAAN LINEAR. Nurdinintya Athari (NDT)

SISTEM PERSAMAAN LINEAR. Nurdinintya Athari (NDT) SISTEM PERSAMAAN LINEAR Nurdiity Athri (NDT) Sistem Persm Lier (SPL) Sub Pokok Bhs Pedhulu Solusi SPL deg OBE Solusi SPL deg Ivers mtriks d Atur Crmmer SPL Homoge Beberp Apliksi Sistem Persm Lier Rgki

Lebih terperinci

INTEGRASI NUMERIS Numerical Differentiation and Integration

INTEGRASI NUMERIS Numerical Differentiation and Integration http://istirto.st.ugm..ci INTEGRASI NUMERIS Numericl Dieretitio Itegrtio Itegrsi Numeris http://istirto.st.ugm.c.i q Acu q Chpr, S.C., Cle R.P., 99, Numericl Methos or Egieers, E., McGrw-Hill Book Co.,

Lebih terperinci

Sub Pokok Bahasan Bilangan Bulat

Sub Pokok Bahasan Bilangan Bulat MODUL MATERI PELAJARAN MATEMATIKA Sub Pokok Bhs Bilg Bult Kels : VII (tujuh) Seester: 1 (gjil) Kurikulu KTSP Disusu Oleh: Seri Rhwti, S.Pd NIP. 171101 001 001 MTsN SELAT KUALA KAPUAS TAHUN PELAJARAN 010/011

Lebih terperinci

Copyright Provide Free Tests and High Quality. x < a maka a < x < a - x > a maka x < a atau x > a

Copyright Provide Free Tests and High Quality. x < a maka a < x < a - x > a maka x < a atau x > a Copyright 9 www.usmit.com Provide Free Tests d High Qulity TEORI RINGKAS PERTIDAKSAMAAN Sift-sift - > c > c utuk c > - > c < c utuk c < - > + c > + c utuk c R - > mk / > - < mk / < - Jik > d > c mk > c

Lebih terperinci

Persamaan Linier Simultan

Persamaan Linier Simultan Persm Liier Simult Elimisi Guss Guss Jord Elimisi_GussJord Persm Liier Simult Persm liier simult dlh sutu etuk persm-persm yg ser ersm-sm meyjik yk vriel es. etuk persm liier simult deg m persm d vriel

Lebih terperinci

Pangkat Positif. Dari pelajaran sebelumnya kalian sudah memahami bahwa: 3 2 = 3 3 (-2) 3 = (-2) (-2) (-2) 5 4 = = 2 2..

Pangkat Positif. Dari pelajaran sebelumnya kalian sudah memahami bahwa: 3 2 = 3 3 (-2) 3 = (-2) (-2) (-2) 5 4 = = 2 2.. . Ap yg k kmu peljri? Mejelsk pegerti bilg berpgkt deg pgkt positif, egtif d ol Megubh pgkt positif mejdi egtif d sebliky. Megel rti pgkt positif d egtif Megel betuk kr Kt Kuci Pgkt Positif Pgkt Negtif

Lebih terperinci

KETAKSAMAAN HERMITE-HADAMARD TERHADAP INTEGRAL RIEMANN-STIELTJES

KETAKSAMAAN HERMITE-HADAMARD TERHADAP INTEGRAL RIEMANN-STIELTJES JMP : Volume 4 Nomor 1, Jui 2012, hl. 59-68 KETAKSAMAAN HERMITE-HADAMARD TERHADAP INTEGRAL RIEMANN-STIELTJES Dey Ivl Hkim Deprteme Mtemtik Istitut Tekologi Bdug Bdug 40132, Idoesi dy_hkm@yhoo.com Hedr

Lebih terperinci

BARISAN DAN DERET A. POLA BILANGAN B. BARISAN BILANGAN. Contoh Soal

BARISAN DAN DERET A. POLA BILANGAN B. BARISAN BILANGAN. Contoh Soal BARIAN DAN DERET A. POLA BILANGAN Bergi jeis ilg yg serig it pergu mempuyi pol tertetu. Pol ii serig digu dlm meetu urut / let ilg dri seumpul ilg yg ditetu, cotoh ilg gjil e-5 dri ilg :,, 5, 7, yitu 9.

Lebih terperinci

RELASI REKURENSI. Heru Kurniawan Program Studi Pendidikan Matematika Jalan KHA. Dahlan 3 Purworejo. Abstrak

RELASI REKURENSI. Heru Kurniawan Program Studi Pendidikan Matematika Jalan KHA. Dahlan 3 Purworejo. Abstrak RELASI REKURENSI Heru Kuriw Progrm Studi Pedidik Mtemtik Jl KHA. Dhl Purworejo Abstrk Relsi Rekuresi merupk slh stu mslh dlm Mtemtik Diskrit. Sebuh relsi rekuresi medeiisik suku ke- dri sebuh bris secr

Lebih terperinci

MATERI LOGARITMA. Oleh : Hartono

MATERI LOGARITMA. Oleh : Hartono MATERI LOGARITMA Oleh : Hrtoo Mteri dispik pd Peltih Mpel Mtetik SMA/ SMK Progr Pscsrj UNY Yogykrt 01 Kopetesi Kopetesi yg dihrpk dicpi oleh pr pesert setelh ebc odul ii d egikuti peltih dlh pu : ehi kosep

Lebih terperinci

MetodeLelaranUntukMenyelesaikanSPL

MetodeLelaranUntukMenyelesaikanSPL MetodeLelrUtukMeyelesikSPL Metode elimisi Guss melitk yk glt pemult. Glt pemult yg terjdi pd elimisi Guss dpt meyek solusiyg diperoleh juh drisolusiseery. Ggs metod lelr pd pecri kr persm irljr dptjugditerpkutukmeyelesikspl.

Lebih terperinci

BAB 5 PENDEKATAN FUNGSI

BAB 5 PENDEKATAN FUNGSI BAB 5 ENDEKATAN FUNGSI DEVIDE DIFFERENCE SELISIH TERBAGI A. Tuju. Memhmi oliomil Newto Selisih Terbgi b. Mmpu meetu oeisie-oeisie oliomil Newto c. Mmpu meetu oeisie-oeisie oliomil Newto deg Mtlb B. ergt

Lebih terperinci

Daerah D dibatasi kurva y = f (x) dengan f (x) 0, garis x = a, garis x = b, dan sumbu x. D = {(x,y) a x b, 0 y f (x)} Luas daerah D adalah  Ú.

Daerah D dibatasi kurva y = f (x) dengan f (x) 0, garis x = a, garis x = b, dan sumbu x. D = {(x,y) a x b, 0 y f (x)} Luas daerah D adalah  Ú. x x g x x erh ditsi kurv = (x) deg (x), gris x =, gris x =, d sumu x. = {(x,) x, (x)} Lus derh dlh. L = lim x x = x erh ditsi kurv = (x), kurv = g(x), deg (x) g(x), gris x =, d gris x =. = {(x,) x, g(x)

Lebih terperinci

TRANSFORMASI-Z RASIONAL

TRANSFORMASI-Z RASIONAL TRANSFORMASI-Z RASIONAL. Pole d Zeo Zeo di sutu tsfomsi- dlh ili-ili deg X() = 0. Pole di sutu tsfomsi- dlh ili-ili deg X() =. Jik X() dlh fugsi siol, mk () Jik 0 0 d 0 0, kit dt meghidi gkt egtif deg

Lebih terperinci

Hendra Gunawan. 19 Februari 2014

Hendra Gunawan. 19 Februari 2014 MA0 MATEMATIKA A Hedr Guw Semester II, 03/0 9 Februri 0 9. Deret Tk Terhigg Kulih yg Llu Memeriks kekoverge sutu deret d, bil mugki, meghitug jumlhy 9.3 Deret Positif: Uji Itegrl Memeriks kk kekoverge

Lebih terperinci

Barisan dan Deret Tak Hingga

Barisan dan Deret Tak Hingga Modul Bris d Deret Tk Higg Dr. Spti Whyuigsih, M.Si. M PENDAHULUAN odul ii meyjik kji tetg Bris d Deret Tk Higg. Kji tetg bris d deret memegg per sgt petig kre sebgi dsr utuk pembhs Itegrl Tetu. Bris d

Lebih terperinci

Barisan bilangan real Pengaturan bilangan real dalam indeks terurut

Barisan bilangan real Pengaturan bilangan real dalam indeks terurut + e - e Bris bilg rel Pegtur bilg rel dlm ideks terurut dimk bris. Bris bilg rel,,, ditulis { } =, tu disigkt { }. Secr forml, bris (tk higg) ii didefiisik sebgi fugsi deg derh sl himpu bilg sli. Ilustrsi

Lebih terperinci

MA1201 MATEMATIKA 2A Hendra Gunawan

MA1201 MATEMATIKA 2A Hendra Gunawan MA0 MATEMATIKA A Hedr Guw Semester II, 06/07 0 Februri 07 9. Deret Tk Terhigg Kulih yg Llu Memeriks kekoverge sutu deret d, bil mugki, meghitug jumlhy 9.3 Deret Positif: Uji Itegrl Memeriks kekoverge deret

Lebih terperinci

1001 Pembahasan UAS Kalkulus I KATA PENGANTAR

1001 Pembahasan UAS Kalkulus I KATA PENGANTAR Pembhs UAS Klkulus I KATA PENGANTAR Sebgi besr mhsisw megggp bhw Mt Kulih yg berhubug deg meghitug yg slh stuy Klkulus dlh sush, rumit d memusigk. Alhsil jl kelur yg ditempuh utuk megtsiy dlh mhsisw meghfl

Lebih terperinci

Bila kita mempunyai suatu sistem persamaan linier 2x + 3y + 3z = 0 x + y + 3z = 0 x + 2y z = 0

Bila kita mempunyai suatu sistem persamaan linier 2x + 3y + 3z = 0 x + y + 3z = 0 x + 2y z = 0 LJBR MTRIKS Bil kit mempui sutu sistem persm liier + + z = + + z = + z = Mk koefisie tersebut di ts disebut MTRIKS, d secr umum dpt ditulisk sbb : Jjr bilg tersebut di ts disebut MTRIKS, d secr umum dpt

Lebih terperinci

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP)

RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN (RPP) Mt Peljr : Mtetik Kels/Seester : X/ Perteu ke : Aloksi Wktu : 8 j @ 45 eit Stdr Kopetesi : Meechk slh erkit deg kosep opersi Bilg Riil Kopetesi Dsr : Meerpk opersi

Lebih terperinci

BAB III LIMIT FUNGSI DAN KEKONTINUAN

BAB III LIMIT FUNGSI DAN KEKONTINUAN BAB III LIMIT FUNGSI DAN KEKONTINUAN 3. Pedhulu Seelu hs liit fugsi di sutu titik terleih dhulu kit k egti perilku sutu fugsi f il peuh edekti sutu ilg ril tertetu. Misl terdpt sutu fugsi f() = + 4. Utuk

Lebih terperinci

Contoh Soal log 9 = 2 b. 5 log 1 = log 32 = 2p. Jawab: log 9 = 2 9 = log 1 = 3 1 =

Contoh Soal log 9 = 2 b. 5 log 1 = log 32 = 2p. Jawab: log 9 = 2 9 = log 1 = 3 1 = Ifo Mth Joh Npier (0 67). Cotoh Sol. Nytk logrit berikut dl betuk pgkt.. log 9 = log = log = p Jwb:. log 9 = 9 = log = = Suber: ctiques.krokes.free.fr Metode logrit pert kli dipubliksik oleh tetikw Scotldi,

Lebih terperinci

Analisa Kestabilan Pendahuluan Konsep Umum Kestabilan

Analisa Kestabilan Pendahuluan Konsep Umum Kestabilan Ali Ketil 4 Ali Ketil.. Pedhulu Hl yg mt petig dlm dei item kotrol dlh mlh tilit item. Buk hl yg rhi lgi hw pokok tuju terpetig dlm li d dei kotrol dlh meiptk utu item yg til. Sutu item diktk til pil teript

Lebih terperinci

Catatan Kuliah 1 Matematika Ekonomi Memahami dan Menganalisa Aljabar Matriks

Catatan Kuliah 1 Matematika Ekonomi Memahami dan Menganalisa Aljabar Matriks Ctt Kulih Mtemtik Ekoomi Memhmi d Meglis ljbr Mtriks. Mtriks d Vektor Mtriks Mtriks dlh kumpul bilg, prmeter tu vribel tersusu dlm bris d kolom sehigg terbetuk segi empt. Susu ii bisy diletkk dlm td kurug

Lebih terperinci

STATISTIK. Diskusi dan Presentasi_ p.31

STATISTIK. Diskusi dan Presentasi_ p.31 STATISTIK Diskusi d Presetsi_ p.31 No.1 Tetuk populsi d smpel yg mugki jik kit melkuk peeliti tu pegmt tetg kejdi-kejdi erikut:. Jeis-jeis ik yg hidup di terumu krg. Wh peykit demm erdrh di kot Mlg, d

Lebih terperinci

Barisan bilangan real Pengaturan bilangan real dalam indeks terurut

Barisan bilangan real Pengaturan bilangan real dalam indeks terurut Koko Mrtoo FMIPA - ITB 7 Bris bilg rel Pegtur bilg rel dlm ideks terurut dimk bris. Bris bilg rel,,, ditulis { } =, tu disigkt { }. Secr forml, bris (tk higg) ii didefiisik sebgi fugsi deg derh sl himpu

Lebih terperinci

Integral Riemann-Stieltjes Pada Fungsi Bernilai Real. The Riemann-Stieltjes Integral for Real Function

Integral Riemann-Stieltjes Pada Fungsi Bernilai Real. The Riemann-Stieltjes Integral for Real Function Itegrl Riem-Stieltjes Pd Fugsi Berili Rel Septi Mosl Pirde 1, Tohp Murug 2, Julli Titley 3* 1,2,3 Progrm Studi Mtemtik, Fkults Mtemtik d Ilmu Pegethu Alm, Uiversits Sm Rtulgi Mdo *correspodig uthor emil:

Lebih terperinci